Erosie

In de Lichtensteinklamm in Oostenrijk heeft het stromende water een rots uitgeschuurd. Je ziet goed hoe het water hard langs de rotsen schuurt.

De zee heeft de onderkant van de rots al erg uitgeschuurd.

Wind en zand maken deze rotsen steeds ronder en dunner.

Geen erosie maar verwering.

Erosie is de schurende werking van water, wind en ijs, waardoor het landschap van de aarde gevormd wordt. Erosie is een kracht die speelt aan de buitenkant van de aarde. Je hebt ook krachten die van binnenuit de aarde veranderen. Door erosie, maar ook door krachten van binnenuit is het aardoppervlak altijd in verandering. Deze veranderingen kunnen wel duizenden jaren duren.

Soorten erosie

Het aardoppervlakte kan uitschuren door:

• water
• wind
• ijs

Erosie door water

Als water beweegt, dan werkt dit als een soort schuurpapier op de aarde. Denk bijvoorbeeld aan de zee. Jaar in jaar uit slaan de golven op een rots bij de kust. Steeds neemt het water kleine deeltjes rots mee. De rots beneden bij de zee wordt erg dun. Uiteindelijk zal ook de rots daarboven instorten. Hoe harder de rots is, hoe langer het duurt voordat je verandering ziet. Niet alleen de zee, maar ook water in rivieren stroomt en schuurt. Rivieren veranderen daarom steeds van vorm. Of denk aan de kracht van het water bij watervallen. Onderaan een waterval is vaak een hele poel uitgesleten.

Erosie door wind

De wind kan zand wegblazen. Als dit zand tegen iets aankomt, dan schuurt dit. Dit voel je ook als je op het strand bent als het hard waait. Het zand schuurt langs je heen en dit prikt. In de woestijn is natuurlijk veel zand. Dit zand schuurt tegen alles dat het tegen komt. Je ziet daar bijvoorbeeld rotsen die lijken op bomen, omdat het zand de onderkant van de rotsen heeft weg geschuurd.

Erosie door ijs

Ook ijs heeft heel veel kracht en kan de buitenkant van de aarde veranderen. Als ijs verschuift, duwt het aarde, rotsen en bomen aan de kant. In de laatste ijstijd zijn zo op aarde veel valleien gevormd. En in Nederland vind je nog heuvels die door het ijs zijn ontstaan, het ijs heeft dit omhoog geduwd. Ook vind je in Nederland nog zwerfkeien die met het ijs zijn meegevoerd.

Erosie of verwering?

Het landschap kan ook veranderen door het weer in plaats van door uitschuren. Dan noem je het verwering. Denk hierbij aan een rotsblok waar barsten in gekomen zijn omdat het soms heel warm is en soms heel erg vriest. In de barsten kan water komen. Door steeds weer smelten en bevriezen zal de rots uiteindelijk in stukjes breken. Niet alleen het landschap, maar ook gebouwen en beelden kunnen verweren.

Externe link

Erosie, de bodem glijdt weg. SchoolTV legt in 2:28 minuten uit wat het is en hoe je het kunt tegengaan.

Bronnen

• Peters, A & Westerveen F. (2010). Geowijzer. Kennisbasis, inhoud en didactiek. Noordhoff uitgevers, Groningen/Houten.
• Marshak, S. (2001). Earth: Portret of a planet. W.W. Norton & Company, New York.
• Vulkanisme (2016). Exogene Processen. Op: www.vulkanisme.nl/geomorfologie