Brontekst bekijken van Shanghai

{{stad
|naam=[[Bestand:Shanghai-name3D.png|100px]] {{--}}Sjanghai/Shanghai{{--}}''Parijs van het Oosten''
|afbeelding=[[Afbeelding:Shanghaiviewpic1.jpg|300px]]
|kaart=[[Bestand:Shanghai dot.png|300px]]
|provincie=Stadsprovincie Sjanghai
|land=China
|hoofdstad=nee
|oppervlakte=7.037 km²
|inwoners=19.210.000 
|jaar=[[2009]]
|andere naam='''Hua Ting'''
|tijdzone=[[UTC]] +8 uur
|burgemeester=Han Zheng
}}
'''Sjanghai''' of '''Shanghai''' ([[Traditioneel Chinees]]: 上海, [[Vereenvoudigd Chinees]]: 上海, [[Pinyin]]: Shànghǎi, [[Kantonees]]: Seung Hooi, [[Shanghai Dialect]]: Zånhae) is de grootste [[stad]] van het tweede grootste land van Azië, namelijk [[China]], met ongeveer zo'n 19.210.000 inwoners in het jaar [[2009]].
Daarmee is het de grootste gemeente van de hele wereld.
Geografisch ligt de stad in het oosten China, aan de delta van de rivier de [[Jangtsekiang]].
Het wordt beschouwd als een [[wereldstad]]/[[miljoenenstad]].

Oorspronkelijk was Sjanghai een vissersplaatsje en een textielindustrie-stad.
In de 19e eeuw groeide de bevolking van Sjanghai enorm en de stad kreeg een enorme haven.
Op de dag van vandaag is Sjanghai's haven de grootste van de hele wereld.
Zelfs nog groter dan die van [[Rotterdam]], [[Nederland]] en die van [[Antwerpen]], [[België]].

De stad is een grote handelsplaats met veel wolkenkrabbers nu.
Sjanghai is namelijk het financiële, industriële, politieke en culturele centrum van heel China.
Hoewel het de grootste stad van China is, is [[Peking]] (oftewel Beijing) het bestuurlijke centrum van China.

Jaarlijks komen er enorm veel toeristen in de stad om de speciale bezienswaardigheden te bezoeken.
Vooral de zakenwijk [[Pudong]] is een bekende plaats van Sjanghai.
Daar staat een hele bekende toren.
Namelijk de [[Oriental Pearl Tower]].
Het is een hele hoge toren met mooie lichtjes die uitstralen in de avond/nacht. 

== De naam ''"Sjanghai"'' ==

De naam van Sjanghai bestaat in het Chinees uit twee karakters.
Namelijk 上 (spreek uit ''Sjang'') en 海 (spreek uit ''hai'').
Letterlijk betekenen de twee karakters "hoog boven op de zee".
Deze twee karakters zijn al verschenen toen de [[Song-dynastie]] over China regeerde.

Toen was er al ergens in dit gebied een stad die hetzelfde heette.
Het had ongeveer dezelfde functie.
Men denkt dat die stad het hedendaagse Sjanghai is.
Veel deskundigen twijfelen hoe de stad aan deze naam is gekomen en dat Sjanghai iets anders betekent.
Bijvoorbeeld 'bovenloop van de zee' of 'op volle zee'.

Vaak is Sjanghai op kentekens van auto's afgekort als 沪 (spreek uit ''Hu'').
Een oude naam van Sjanghai is '''Hua Ting'''.
Maar tegenwoordig heet enkel een vier-sterrenhotel in de stad nog Hua Ting.
Omdat de economie en cultuur van Sjanghai zo goed gaat, wordt het wel eens het ''[[Parijs]] van het [[Oost]]en'' genoemd.

== Geschiedenis ==
[[Bestand:Yuyuan Garden-night.jpg|400px|left|thumb|De [[Yuyuan Tuinen]]]]
=== Begin-geschiedenis ===

Sjanghai heeft een lange, indrukwekkende geschiedenis met veel bloedige veldslagen en van alles nog wat.
Toen de [[Song-dynastie]] over China heerste, kreeg Sjanghai al de status van een dorp.
En later kreeg het zelfs de status van een gemeente.
Langs de kust werden dijken gemaakt om het zeewater tegen te houden, want anders zou Sjanghai overstroomd worden.
In het jaar [[1292]] kreeg het van de [[Yuan-dynastie]] de status als een stad.

Het werd wel beheerst door een prefectuur.
Genaamd het [[Songjiang]]-prefectuur.
Twee verschillende belangrijke gebeurtenissen hielpen Sjanghai een belangrijke stad te worden.
Ten eerste werd er een stadsmuur gebouwd voor de eerste keer in het jaar [[1554]] om Sjanghai te beschermen tegen Japanse piraten en ten tweede werd er een hele grote tempel gebouwd in het jaar [[1602]].
Die heet de [[Chenghuang Miao]] (vertaling in Nederlands: God van de Stad-tempel).
Rond die tempel zijn de [[Yuyuan Tuinen]].

Deze twee gebeurtenissen worden meestal gezien als het begin van de geschiedenis van Sjanghai.
Toen de [[Qing-dynastie]] (de laatste dynastie van China) over China heerste, werd Sjanghai een grote havenstad met veel inwoners.
Het was zelfs de belangrijkste zeehaven in het gebied van de Jangtsekiang-delta.
In de 19e eeuw werd Sjanghai een kolonie van de [[Verenigd Koninkrijk|Britten]].
De stad was het belangrijkste handelscentrum voor de Britten met de Chinezen.

In die tijd was er een oorlog over opium in China.
Opium is een soort stof die je uit een papaver-plant haalt en hiervan maak je drugs.
Vanuit Sjanghai vochten de Britten tegen de Chinezen.
De oorlog werd gelukkig toch nog op tijd beëindigd in het jaar [[1842]] door het [[Verdrag van Nanjing]].
Sjanghai opende weer veilig haar reuzen-havens.

In de [[Eerste Chinese-Japanse Oorlog]] had China verloren van Japan en daarom annexeerde Japan bij het [[Verdrag van Shimonoseki]] grote delen van China en Korea wat toen bij China hoorde.
China was er niet zo blij mee, maar gaf akkoord.
Zo werd Sjanghai veroverd door Japan.
De eerste fabrieken van Sjanghai werden toen gebouwd door de Japanners.
Japan was nu de tweede buitenlandse macht die ooit over Sjanghai heerste.

=== Late geschiedenis ===

Door Japan werd Sjanghai toen het financiële, industriële, politieke en culturele centrum van het [[Verre Oosten]] ([[Oost-Azië]], [[Zuidoost-Azië]], [[Zuid-Azië]] en [[Siberië]]).
Later werd Sjanghai weer onafhankelijk van Japan en weer een Chinese stad.
Maar toen brak er alweer oorlog uit.
De Volksrepubliek China en Republiek China vochten met elkaar en verdeelden China.
Sjanghai hoorde toen bij Republiek China, was er de grootste stad van maar niet de hoofdstad.
Dat was het meer westelijk gelegen [[Nanjing]].

De economie van Sjanghai ging minder goed.
In het jaar 1932 werd Sjanghai zwaar gebombardeerd door de [[Japanse Keizerlijke Marineluchtmacht]].
Dat was zo, omdat er te veel protesten van studenten in de stad waren vanwege de Japanners die over [[Mantsjoerije]] heersten ([[Mantsjoerije]] is Noordoost-China).
Sjanghai werd weer veroverd door de Japanners voor een tijd en er kwamen veel plaatsen waar prostitutie was.
De stad werd weer onafhankelijk en weer bezit van de Republiek China.

In het jaar 1949 was het één van de enigste overgebleven gemeentes van de Republiek China (een groot deel werd veroverd door de Volksrepubliek).
Het werd toen veroverd en uiteindelijk bleef alleen het eiland Taiwan over voor Republiek China.
Tot de dag van vandaag is de Republiek China nooit meer uit gaan breiden.
Na dat jaar verhuisden de meeste buitenlandse bedrijven in Sjanghai naar [[Hongkong]].
Tussen de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw werd Sjanghai's economie machtiger.
Veel buitenlandse bedrijven vestigden zich weer in Sjanghai.
De stad werd zo modern dat het een stadsprovincie mocht worden.
Omdat de stad nu modern was, werd de wijk [[Pudong]] geboren.

== Geografie & Klimaat ==

Zoals in de inleiding staat, ligt Sjanghai geografisch in het oosten van China en aan de delta van de [[Jangtsekiang]].
Het ligt ongeveer even ver van [[Peking]] als [[Hongkong]].
De gemeente van Sjanghai bestaat uit een schiereiland tussen de Jangtsekiang-rivier en de [[Baai van Hangzhou]] (niet ver van de stad [[Hangzhou]]), het derde grootste eiland van China: [[Chongming]] en een aantal kleinere eilandjes.
In het noorden en westen van de stad grenst Sjanghai aan de provincie [[Jiangsu]].
Aan het zuiden grenst het aan [[Zhejiang]] en in het oosten aan de [[Oost-Chinese Zee]].

Het historische financiële centrum van Sjanghai is [[Puxi]].
Die ligt aan de westelijke zijde van de rivier de [[Huangpu]] (een zijrivier van de Jangtsekiang).
Het nieuwe financiële district is [[Pudong]], aan de overkant van de oostelijke zijde van de rivier.
Sjanghai is een lage, vlakke stad.
De stad heeft een groot oppervlak.
Het hoogste punt van Sjanghai is het hoogtepunt van het [[Dajinshan Island]].
Dat is ongeveer zo'n 103 meter hoog.
In de stad zijn vele soorten wateren, zoals rivieren, kanalen, beken en vijvers.
Rond Sjanghai is een hele goede bescherming van het milieu.
Het is een relatief groene stad.

In de stad is er weinig smog of andere luchtverontreiniging, in tegenstelling tot andere steden als [[Peking]] of [[Tianjin]].
De stad ontwikkelt zich snel en is te vergelijken met [[Los Angeles]], de tweede grootste stad van de [[Verenigde Staten]].
Het klimaat in Sjanghai is half-subtropisch en half-mediterraan (net zoals het klimaat van de landen rond de Middellandse Zee, Californië en Zuid-Afrika).

In Sjanghai zijn net zoals in Nederland en België vier seizoenen.
Namelijk ook de winter, lente, zomer en herfst.
De heetste temperatuur ooit opgemeten in Sjanghai was 40 graden Celsius.
En de laagste was 12 graden onder nul.
In een jaar zijn er gemiddeld 112 dagen dat het regent.
Juni is de aller-natste en vochtigste maand van het jaar.

== Economie ==

Sjanghai is het financiële centrum van heel China.
Er zijn enorm veel buitenlandse en binnenlandse banken en bedrijven hier gevestigd.
's Werelds grootste haven ligt hier.
Het is ook de drukste haven van de hele wereld (voor Hongkong en [[Singapore]]).
In de haven worden heel veel containers vervoerd.
Via Sjanghai's haven worden veel dingen geëxporteerd of geïmporteerd.

De mensen die in Sjanghai wonen hebben meestal een hoger BBP dan andere steden in China.
BBP is de afkorting van Bruto Binnenlands Product.
In de stad heeft men veel economische vrijheid.
Veel hoofdkantoren van grote banken op de wereld zijn hier gevestigd.
Omdat de economie van de stad zo goed gaat, zijn er veel zaken-centrums.

Die hebben veel hoge wolkenkrabbers en andere moderne architectuur.
In de stad is men bezig om meer groen te krijgen in de stad.
Dat wordt onderhandeld bij de [[World Expo]] van [[2010]].
Industrie in Sjanghai zijn flink ontwikkeld en hebben veel moderne technologie.
Er zijn enorm veel economische en technologische zones in de stad.

== Vervoer ==

Sjanghai heeft een uitgebreid systeem van (openbaar) vervoer en transport.
Het is gebaseerd op bussen, taxi's, trams, treinen en metro's.
De [[Shanghai Metro]] is één van 's werelds belangrijkste en grootste metro-stelsels.
Hij groeit erg snel en men gaat hem in de toekomst meer verbouwen.
Er zijn elf verschillende lijnen.

De metro gaat ook door de voorsteden en buitenwijken van Sjanghai.
Shanghai Metro is één van 's werelds drukste metro's en de langste van allemaal.
Namelijk ongeveer zo'n 420 km.
Bussen hebben wel duizenden lijnen door de hele stad heen.
Als je 3 km rijdt met de taxi in Sjanghai, moet je 12 yuan/renminbi betalen.

Net zoals in Nederland en België fietst men heel veel in Sjanghai.
Alle wegen in Sjanghai hebben fietspaden en bijna overal zijn kruispunten of rotondes.
In de belangrijkste economische, toeristische en winkelstraten kan je niet fietsen.
Jaarlijks kopen steeds meer mensen in Sjanghai een auto.
Door te veel auto's is er veel smog in de stad.

Smog is een vorm van luchtvervuiling dat erg veel op mist lijkt.
Het beste is dat je niet naar buiten gaat als er smog in de lucht is.
Er zijn zelfs speciale openbare veilingen waar je auto's kunt huren voor een dag of zelfs een hele maand.
De eerste Maglev Trein ter wereld rijdt in Sjanghai.
Dat is een soort magneettrein die op hoge snelheid rijdt.
Van het centrale metrostation van Sjanghai kun je rijden naar [[Pudong International Airport]] met de Maglev Trein.

Met deze trein kan men zelfs 431 km per uur bereiken.
Vanuit Sjanghai kun je reizen naar [[Hangzhou]] met de Maglev Trein.
Veel mensen vinden dat fijn, want zo arriveer je sneller op de plaats die je wil bereiken.
Men is nu aan het werk met een Maglev-spoorlijn naar Peking.
In Sjanghai zijn veel spoorwegen én snelwegen.
Rond de stad zijn wel 6 nationale snelwegen (de internationale zijn nog niet meegeteld).

Op dit moment is er een plan om Sjanghai te verbinden met Chongming via een snelweg.
Sjanghai heeft twee internationale luchthavens: [[Hongqiao International Airport]] en Pudong International Airport.
De modernste is de luchthaven van Pudong.
Pudong's luchthaven dient meestal voor internationale vluchten.
Die van Hongqiao dient voor binnenlandse vluchten, bijvoorbeeld naar Peking of Hongkong.
Hongqiao International Airport ligt ongeveer 10 kilometer ten westen van de stad, Pudong International Airport niet ver van het centrum. 

== Cultuur ==

Sjanghai en [[Tokio]] zijn de culturele centrums van Oost-Azië.
De stad heeft een verbazingwekkende cultuur.
Er zijn veel boeken geschreven over Sjanghai.
In de stad zijn veel cinema's en theaters.
Sjanghai is ook nog het centrum van de Chinese filmindustrie.

De twee belangrijkste filmsterren van [[Zhao Xuan]] en [[Jiang Qing]].
Jiang Qing is de laatste vrouw van [[Mao Zedong]], één van de belangrijkste geschiedenis-figuren van heel China.
Maar de filmindustrie van Hongkong is ook te vergelijken met die van Sjanghai.
In de stad zijn verschillende museums.
Vooral het [[Shanghai Museum]] is bekend.

Dat is een museum waar allemaal collecties van kunst en geschiedenis zijn.
Ook zijn er vele archeologische vondsten in het Shanghai Museum.
Het grootste kunst-museum van de stad is het [[Shanghai Art Museum]].
Er zijn daar prachtige schilderijen en beelden.
In het Shanghai Art Museum zijn bijna altijd speciale tentoonstellingen.

Het [[Shanghai Natural History Museum]] is museum met de meeste natuurlijke geschiedenis.
Verder zijn er nog veel meer museums die soms wat kleiner zijn.
Er zijn zelfs museums over de geschiedenis van Korea, terwijl Korea niet bij China hoort.
De [[Shanghai School]] is een school over traditionele Chinese kunst.
Vaak komen die kunsten uit de [[Qing-dynastie]] (de laatste dynastie die over China regeerde).

In de stad zijn veel oude, maar mooie bezienswaardigheden.
Sjanghai heeft vele bekende schrijvers.
De literatuur van Sjanghai is ook één van de besten van de hele wereld.
In de Shanghai School leer je ook veel over de kunst van literatuur en poëzie.
Een kleine, maar bekende school waar je schilderen leerde tijdens de [[Ming-dynastie]] in Sjanghai is de [[Songjiang School]].

Sjanghai heeft veel uitgebreide stadsparken.
Voor kinderen zijn er veel speeltuinen en speelplaatsen.
In het centrum van Sjanghai is 's werelds grootste beeld van de componist [[Chopin]] gewijd.
Veel vrouwen dragen bij culturele feesten [[cheongsam]]s.
Dat zijn een soort van traditionele Chinese jurken, vaak met korte mouwen en een split bij de benen.
Cheongsams worden vaak mooi versierd met allerlei kleuren en patronen.

Jaarlijks worden er allerlei feesten en festivals gevierd in Sjanghai.
Bekende festivals die jaarlijks worden gevierd zijn: [[Shanghai International Film Festival]] en [[Formule 1 Chinese Grand Prix]].
De stad is gastheer van vele speciale gebeurtenissen op de wereld.
Dit zijn de bekendsten op een rijtje:

* [[World Expo 2010]]
* [[Summer Special Olympics 2007]]
* [[Live Earth]]

== Administratie ==
[[Bestand:Pudong2.jpg|400px|right|thumb||Wolkenkrabbers in Pudong]]
Sjanghai is één van de vier enigste stadsprovincies in China.
De stad heeft natuurlijk een speciale administratie.
Heel Sjanghai is verdeeld in allerlei districten en één county.
Er zijn in totaal 17 districten.
Elke wijk in Sjanghai heeft een eigen stedelijke kern en veel wolkenkrabbers.
De belangrijkste zaken-districten zijn Pudong, Minhang en Fengxian.
Een heel belangrijke commerciële straat in Sjanghai is [[Nanjing Road]].
Ook [[Huaihai Road]] is ermee te vergelijken.
In de stad zijn veel universiteiten te vinden.
Vooral in het [[Yangpu]]-district en het [[Putuo]]-district.
Hieronder staat de lijst van de districten en de county van Sjanghai:

* [[Putuo]] District 
* [[Zhabei]] District  
* [[Hongkou]] District 
* [[Yangpu]] District
* [[Pudong]] District
* [[Chongming]] County
* [[Songjiang]] District 
* [[Qingpu]] District 
* [[Fengxian]] District
* [[Huangpu]] District  
* [[Luwan]] District 
* [[Baoshan]] District 
* [[Minhang]] District 
* [[Jiading]] District  
* [[Jinshan]] District  
* [[Xuhui]] District 
* [[Changning]] District 
* [[Jing'an]] District 

== Bevolking ==
[[Bestand:BuddhaShanghai.jpg|400px|right|thumb|Een boeddha-beeld in de Jaden Tempel van Sjanghai]]
Sjanghai is de meest dichtbevolkte stad van China (voor Peking en Hongkong).
Over de stadsprovincie gesproken is het de derde grootste van heel China (na [[Chongqing]] en [[Peking]]).
Vanuit alle streken van de wereld immigreren er miljoenen mensen naar Sjanghai.
Ongeveer zo'n 51,4 procent van de bevolking is een man.
Vrouwen zijn er met 48,6 %.

De stad wordt beschouwen als een [[wereldstad]] en een [[miljoenenstad]].
Het heeft veel invloed op de economie en politiek op de wereld.
In Sjanghai zijn ongeveer zo'n 130.000 buitenlanders, van verschillende etnische groepen.
Verder zijn er ook nog ongeveer 500.000 mensen die van Taiwan komen.
Die worden vaak gerekend tot de Chinese bevolking, want ze zijn Republikeinse Chinezen.

De gemiddelde levensverwachting van een inwoner in Sjanghai is 81 jaar.
Veel mensen hebben er een gezond en goed leven.
Vrouwen leven meestal langer dan mannen in de stad.
Inwoners uit Sjanghai stammen af van de immigranten vanuit de naburige Chinese provincies [[Jiangsu]] en [[Zhejiang]].
De officiële taal van Sjanghai is Mandarijn-Chinees, maar de meeste mensen spreken [[Sjanghai-Dialect]].
Sjanghai-Dialect lijkt helemaal niet op Mandarijn-Chinees en is onverstaanbaar met elkaar.

De laatste jaren is Sjanghai-Dialect zwaar beïnvloed door de dialecten/talen in de omgeving.
Daardoor zijn er heel veel nieuwe woorden bij het Sjanghai-Dialect gekomen.
Op school leert men twee talen: Sjanghai-Dialect en Mandarijn-Chinees.
Engels leer je al op de basisschool en veel Chinese mensen kunnen daarom dus vloeiend Engels spreken.
De drie belangrijkste godsdiensten in Sjanghai zijn [[boeddhisme]], [[confucianisme]] en [[taoïsme]].

Er zijn veel tempels in de stad die zijn gewijd aan Boeddha (Siddharta), Confucius (Kung Fu'Tze) en Lao'Tze.
In Sjanghai is een hele bijzondere boeddhistische met allemaal gebeeldhouwde jade.
Jade is een heel mooi groen soort edelsteen.
De stad is ook nog het christelijke centrum van heel China.
Een hele belangrijke kathedraal in Sjanghai is de [[Sint Ignatius Kathedraal]].

Voor moslims en joden zijn er kleine moskeeën en synagoges.
Samen met Hongkong is Sjanghai het educatieve centrum van Sjanghai.
Er zijn enorm veel universiteiten in de stad.
De bekendste universiteiten uit de stad zijn de [[Fudan University]], de [[Sjanghai Jiao Tong University]] en de [[Tongji University]].

== Politiek ==

Sjanghai is een centrum van politiek.
Dat is het al sinds de 20e eeuw.
Het eerste Nationale Congres van de [[Communistische Partij van China]] werd gehouden in Sjanghai.
In Peking en in deze stad zijn de belangrijkste en bekendste ambtenaren van het hele land.
De politiek begon echt belangrijk te worden in de tijd van de [[Culturele Revolutie]].
De huidige burgemeester van Sjanghai is [[Han Zheng]].
In de stad zijn veel politieke partijen gevestigd, waaronder de Communistische partij van China.
Sjanghai heeft een heel mooi gemeentelijk overheidsgebouw.
Verder zijn er nog veel meer andere politieke kantoren in de stad.

{{Sjabloon:Grote steden in China}}
[[Categorie:Chinese plaats]]