Brontekst bekijken van Vietnam

{{Vietnam}}
'''Vietnam''' is een land in [[Azië]].
Het symbool van Vietnam is de [[lotus]] en Vietnam wordt ook het land van de draakvis genoemd.
Je hebt er heel erg veel rijstvelden.
Mensen in Vietnam dragen vaak strohoeden, genaamd [[non la]].
De hoofdstad is [[Hanoi]].
Dit land is communistisch.
De grootste stad van het land is [[Ho Chi Minh Stad]], het vroegere [[Saigon]].
Het land is verdeeld in 3 regio's: het noorden, het midden en het zuiden.
Iedereen kan de legendarische draakvis zien op de kaart van Vietnam.



== Bevolking ==

Vietnam heeft [[86.116.559]] inwoners (2008).
Een inwoner van Vietnam noem je een Vietnamees.
De taal is het [[Vietnamees]].
Het Vietnamees heeft 70 miljoen sprekers.

[[Afbeelding:Flag of Vietnam.png|200px|right|thumb|De [[vlag]] van Vietnam]]





=== Volkslied ===

Dit is het eerste couplet van het volkslied van Vietnam(in het Vietnamees),[[Tiến Quân Ca]]:

'''&#272;oàn quân Vi&#7879;t Nam &#273;i <br>'''
'''Chung lòng c&#7913;u qu&#7889;c <br>'''
'''B&#432;&#7899;c chân d&#7891;n vang trên &#273;&#432;&#7901;ng g&#7853;p gh&#7873;nh xa<br>'''
'''C&#7901; in máu chi&#7871;n th&#7855;ng vang h&#7891;n n&#432;&#7899;c, <br>'''
'''Súng ngoài xa chen khúc quân hành ca. '''
'''<br>&#272;&#432;&#7901;ng vinh quang xây xác quân thù, <br>'''
'''Th&#7855;ng gian lao cùng nhau l&#7853;p chi&#7871;n khu. <br>'''
'''Vì nhân dân chi&#7871;n &#273;&#7845;u không ng&#7915;ng, <br>'''
'''Ti&#7871;n mau ra xa tr&#432;&#7901;ng, <br>'''
'''Ti&#7871;n lên, cùng ti&#7871;n lên. <br>'''
'''N&#432;&#7899;c non Vi&#7879;t Nam ta v&#7919;ng b&#7873;n.'''

Voor het hele lied, klik hier:''[[Tiến Quân Ca]]''.



=== Andere volken ===

De bergvolken in het noorden van Vietnam spreken een [[Annamese-Muong taal]]. Er zijn circa 50 minderheidsgroepen in de hooglanden van Vietnam, waaronder de [[Muong]](meest voorkomende), [[Tai (volkeren)|Tai]], [[Hmong]], [[Dao (volk)|Dao]], [[Sedong]], [[Jarai]], [[Bahnar]], [[Rhade]], [[Cham (volk)|Cham]] en een groot aantal kleinere groepen. Er is een significante groep [[Cambodja]]nen, [[Khmer Krom]] ook wel, dichtbij de Cambodjaanse grens en bij de monding van de rivier de [[Mekong]]. Er zijn ook vele grote aantallen [[Chinezen]] in de stedelijke centra van [[Ho Chi Minh Stad]], in het bijzonder in het gebied genaamd [[Cholon (Ho Chi Minhstad)|Chợ Lớn]] (Grote Markt) van [[Ho Chi Minh Stad]], hoewel velen gevlucht zijn nadat het democratische [[Zuid Vietnam]] door het communistische Noorden werd verslagen.


=== Steden ===

[[Hanoi]] (3.398.889 inwoners)

[[Ho Chi Minh Stad]] (circa 6.000.000 inwoners)

[[Can Tho]] (1.112.000 inwoners)

[[Da Nang]] (747.100 inwoners)

[[Haiphong]] (1.754.100 inwoners)

[[Afbeelding:DowntownSaigon1.JPG|200px|left|thumb|[[Ho Chi Minh Stad]]]]‎

== Geografie ==

Dit land is 330.000 km² groot.
Ongeveer zo groot als [[Noorwegen]] of [[Finland]].

[[Afbeelding:Vietnam_Topography.png|200px|left|thumb|Fysieke kaart Vietnam‎]]

De brede, gegroefde staart vormt het noordelijk deel van het land:

=== Het noorden ===

De as van het noorden is de [[Rode Rivier]].
Het kronkelde lijf bootst de vele bergketen na die de bochtige kust van de [[Zuidchinese Zee]] volgt, met daar tussenin enkel een smalle kuststrook.
De kop en de bek liggen in het zuiden van het land.
In het noorden zijn veel bergen en baaien.
[[Hanoi]] is de allergrootste stad van het noorden.
[[Haiphong]] is de grootste haven van het noorden.
De Rode rivier is de grootste en langste rivier in het noorden.
De beroemdste baai is de [[Ha Long baai]].
Het beroemdste berggebied in het noorden is [[Sapa]].

[[Afbeelding:Landscape_in_Sa_Pa_(Vietnam).jpg|200px|left|thumb|Het landschap van [[Sapa]]]]

















=== Het midden ===

De armste regio van  het land is de midden regio.
Dat is zo vanwege de droogte, overstromingen.
Een mooie stad in de midden regio is [[Huê]].
[[Huê]] was de vroegere hoofdstad van Vietnam.
Voor [[Huê]] was [[Hanoi]] weer de hoofdstad.
In [[Huê]] zijn vele mooie pagodes en tempels zoals de [[Thien Mu tempel]].
Ook zijn er mooie paleizen en graven van de keizers.
Vooral graven van de keizers van de [[Nguyen-dynastie]].
Meisjes in [[Huê]] houden van paarse Vietnamese jurken, genaamd [[ao dai]].
De haven van [[Huê]] is [[Hoi An]].
In [[Hoi An]] zijn ook heel veel mooie gebouwen.
[[Da Nang]] is de grootste stad en haven van het midden.
Ook in de bergen van het midden zijn veel grote steden.
Zoals [[Kon Tum]], [[Buon Ma Thuot]], [[Plei Ku]] en [[Da Lat]].
In [[Da Lat]] is een hele mooie en romantische waterval.
Het mooiste strand van heel Vietnam ligt in [[Phan Thiet]].


=== Het zuiden ===

De rijkste regio van het land is de zuidelijke regio.
Hier is de delta van de [[Mekong]] en hier zijn heel erg veel eilanden.
Ook de grootste stad van het land is hier:[[Ho Chi Minh Stad]].
[[Ho Chi Minh Stad]] is ook de grootste haven van het zuiden.
In het zuiden van Vietnam zijn de meeste rijstvelden.
Ook zijn er veel palmbomen en bananen.
Het grootste eiland van Vietnam is [[Phu Quoc]].
Op dit eiland is een hele grote gevangenis.

=== Grenzen ===

Vietnam grenst aan [[China]], [[Laos]] en [[Cambodja]]. Het ligt aan de [[Zuidchinese Zee]].

=== Rivieren ===

Ten oosten van de [[Annamese Cordillera]] in het noorden van het land is een bepaalde vlakte die door de [[Rode Rivier]] en een aantal kleinere rivieren wordt doorstroomd. Deze rivieren monden uit in de [[Golf van Tonkin]]. Ten zuiden van de rivierdelta van de Rode Rivier liggen de [[Centrale Laaglanden]], een nogal kleine kuststrook waar de korte, vaak snelstromende rivieren doorheen zullen stromen.

De riviertjes stromen van het westen naar het oosten en vormen vruchtbare delta's. Het zuiden van het Centrale Laagland is de vlakte van de delta van de rivier de [[Mekong]], die door het zuidelijke gedeelte van het land stroomt langs [[Can Tho]].

=== Eilanden ===

Vietnam claimt het bezit van de [[Spratly Eilanden]] en de [[Paracel Eilanden]].
China valt Vietnam vaak aan om deze eilanden in te lijven.
In Vietnam zijn veel opstanden geweest, maar China eist de hele [[Zuidchinese Zee]] op.
Maar dat mag niet van de [[Verenigde Naties]].
Naast deze archipels heeft Vietnam ook nog een eiland ten zuiden van het land: [[Phu Quoc]].

=== Klimaat ===

Het klimaat van Vietnam is tropisch-moesson klimaat.
Dat betekent dus dat er vele gigantische tropische regenwouden zijn.
Het is erg vochtig in Vietnam.
Maar het klimaat verschilt wel een beetje van het noorden en het zuiden.
In het noorden zijn er vier seizoenen.
Juist in het zuiden zijn er maar twee seizoenen: [[regenseizoen]] en [[droogseizoen]].
In het noorden van het land kan de temperatuur wel dalen tot -1 graden, vriezen en sneeuwen.
In tegenstelling het vochtige en warme zuiden.


== Geschiedenis ==

Vietnam was een land dat vaak werd aangevallen door de kwaadaardige [[Chinezen]].
Het land werd eerst geregeerd door keizers en later door Chinezen.
Er kwamen rebellen: [[Trung Trac]] en [[Trung Nhi]] en samen ook wel [[Hai Ba Trung]] of [[Trung-Zusters]].
Ze kwamen in opstand met olifanten, maar verloren helaas hun leven.
Later kwamen nog veel meer rebellen op.
Duizend jaar lang was Vietnam een provincie van [[China]].
Gelukkig werd Vietnam weer een zelfstandig land.
Er kwamen weer keizers.
De laatste dynastie was de [[Nguyen-dynastie]].
Toen was [[Huê]] de hoofdstad.
Maar het koninkrijk eindigde toen de [[Fransen]] kwamen.
Vietnam werd voor 100 jaar een Franse kolonie.
Dat eindigde toen de communisten opstonden met als leiding [[Ho Chi Minh]].
Toen de Fransen verdreven waren kwamen de [[Japanners]], maar gelukkig trokken ze terug door Ho Chi Minh.
Hij maakte Vietnam ook communistisch.
Eerst was er een zogenaamde [[Vietnamoorlog]].
Dat duurde jaren en de communisten wonnen van de republikeinen uit het zuiden.
De republikeinen werden gesteund door de [[Amerikanen]].
Die hadden als hoofdstad [[Ho Chi Minh Stad]].
In het noorden [[Hanoi]].

== Cultuur ==

=== Feestdagen ===

Feestdagen vertellen een vreemdeling wat een volk van zijn verleden in ere houdt. Ze vormen ook tijd die van de routine van alledag wordt vrijgehouden voor diepere aangelegenheden van de geest, de familie en de natie. Vietnams traditionele feestdagen worden geteld volgens de Chinese of maankalender, waarin het Jaar van het Schaap op 13 februari 1991 begon.

De belangrijkste religieuze feestdagen zijn boeddhistische feestdagen. Op Boeddha's Verjaardag, in de vierde maanmaand, brengen de boeddhisten offers in de pagoden, en trekken lantaarnoptochten door de straten en om de tempels heen. Boeddha's Verlichting herdenkt Boeddha's omgang tot het paradijs op de achtste dag van de twaalfde maand. In het voorjaar reizen pelgrims per bootje langs kanalen voorbij een reeks met struikgewas overdekte kapen van kalksteen en klimmen te voet naar de boeddhistische Welriekende Pagode in het Huong Son-gebergte, minder dan 65 km ten noorden van Hanoi. In augustus wordt Dolende-Zielendag gevierd. In een samenleving met zoveel ontzag onderhouden en de lijn kunnen voortzetten. Veel feestdagen zijn gelegenheden om graven te verzorgen en altaren te versieren, maar deze is gewijd aan de zielen van de gestorvenen die geen nakomelingen hebben om voor hen te bidden.

Onder feesten verband houdende met de jaargetijden vinden we het mid-herfstfeest, dat gevierd wordt op de achtste en grootste volle maan van het maanjaar, eind september. Dit is een feestdag voor kinderen geworden, met cadeautjes, kleurrijke drakedansen en speciale gerechten. Een maan later (de volgende volle maan) wordt de komst van de 'winter' in het noorden gevierd met het oplaten van vliegers. Veel historische figuren worden op de kalender herdacht. De Trung-zusters voerden in de eerste eeuw de opstand tegen de Chinezen aan. Keizer Dinh consolideerde het Vietnamese koninkrijk kort na de bevrijding ervan in de tiende eeuw. Tran Hung Dao sloeg de geweldige invasie van de Mongolen af. De voornaamste koningen van de Le-dynastie die herdacht worden, zijn Le Loi, die in de vijftiende eeuw de Ming-bezetters verdreef uit Vietnam, en Le Thanh Tong, de opsteller van het Hong Duc wetboek. De moderne 'politieke' feestdagen beginnen op 3 februari met de oprichting van de Communistische Partij van Vietnam. Aan het eind van de lente volgen kort na elkaar Bevrijdingsdag (de val van Saigon op 30 april 1975), de Internationale Dag van de Arbeid (1 mei), de Dag van Dien Bien Phu, een week later, en vervolgens op 19 mei de verjaardag van Ho Chi Minh. De Nationale Dag op 2 september herdenk het feit dat Ho op de dag van de Japanse overgave in 1945 in Hanoi de Vietnamese onafhankelijkheidsverklaring voorlas.

Enkele feestdagen hangen samen met legenden. Het Lac Long Quan feest viert de komst van de draak die zijn huis in zee verliet om het zaad van het Vietnamese volk te zaaien door de Chinese onsterfelijke Au Co te huwen. Hij zou de Vietnamezen de rijstbouw hebben geschonken. Uit hun huwelijk kwamen honderd eieren voort, waaruit honderd zonen werden uitgebroed. Het paar verdeelde dat aantal in tweeën en zij gingen elk huns weegs, zij naar de bergen en hij naar het laagland. Zijn oudste zoon, die als de ware stichter van de Hung-dynastie en van de natie wordt vereerd, wordt herdacht op Hung Vuong, dat op de tiende dag van de derde maand valt. 

Tet duurt minstens de eerste drie dagen van het nieuwe maanjaar. De lente arriveert vroeg in een land met weinig of geen winter, en dus is Tet, eens een agrarisch feest, een feest van de vernieuwing, hoewel het aan het einde van januari of in februari valt, midden tussen de eerste en de tweede rijstoogst. Later verbreidde het feest zich naar de stad. Het feest is erg belangrijk. Een hele familie komt bij elkaar eten.
Kinderen krijgen cadeautjes en nieuwe kleren. En niet te vergeten 'gelukkig geld'. Gelukkig geld is een rood mooi versierd zakje met geld daarin. De kinderen zeggen dan een wens tegen hun voorouders en krijgen dan het zakje. Er wordt veel eten bereid. Heel erg lekker eten. Op de tafel is het belangrijkste gerecht: banh chung, een soort pastei van vlees en bonen, gewikkeld in een bananeblad. Men steekt prachtig vuurwerk af en er zijn drakedansen en leeuwedansen. Dit is ook een geliefd kinderfeest.

=== Vietnamese keuken ===

In de hooglanden van Vietnam, die lange tijd zowel door de Chinezen als door de Vietnamezen in de vlakten genegeerd zijn, kan men aan de overgang van eetstokjes naar de Zuidoostaziatische stijl van eten met de vingers zien hoe ver de Chinese invloed zich in Vietnam uitstrekt. Terwijl de Zuidoostaziaten met andere ingrediënten tot gekookte gerechten plegen te mengen, hebben de Chinezen en Vietnamezen hun rijst graag apart. Net zoals de Vietnamezen zoveel eeuwen lang Chinese karakters gebruikten zonder Chinees als taal over te nemen, zo hebben zij de Chinese eetstokjes overgenomen zonder dat hun kookkunst Chinees is geworden. Het aparte karakter van de Vietnamese kookkunst na een duizend jaar lange bezetting door een land met een van de grootste keukens ter wereld. De Vietnamese keuken is meestal pittig, maar het kan ook heel zoet, mild, zout of zuur zijn. Vaak wordt er vissaus gebruikt in het eten. Ook knoflook, papaja, witte radijs, garnalen, kaneel en citroensap komen vaak voor in de gerechten. Een beroemd gerecht is [[Vietnamese Loempia's]]. Deze zijn anders en veel lekkerder dan die walgelijke Chinese of Indonesische loempia´s die plat zijn in plaats van cillinder-achtig. Het is ook gek dat de Chinezen en de Indonesiërs er taugé in stoppen wat helemaal niet een ingrediënt van loempia´s is.

=== Mode en kleding ===

De Vietnamese versie van de voor tropische gebieden karakteristieke losse hemd en broek lijkt op een pyjama en is de universele boerendracht van mannen en vrouwen. Heel jonge kinderen dragen geen kleren. De meer geklede ao dai, dus blouse en broek, kan heel elegant staan bij een oudere vrouw en bevallig en bekoorlijk bij een jong vrouw. De lange blouse heeft een diepe split, die slippen vormt die fladderen in de wind. En er zijn nog allerlei niet bij elkaar passende lange militaire kleren in de mode, die te bruikbaar zijn om weg te gooien. Men draagt ook vaak sandalen.

=== Theater en Vietnamese opera ===

Vietnamese opera is iets heel bijzonders en traditioneel van Vietnam.
De opera is anders dan de westerse oftewel Europese.
Het lijkt op Chinese opera met verhalen over helden en bekende Chinese personen.
Later zijn er moderne Vietnamese opera´s uitgekomen. 
Het is erg populair en bijna iedereen kent de opera´s uit zijn hoofd.
Soms staan mensen in hun eentje in het park of bij een standbeeld een heel operastuk te zingen.
In moderne Vietnamese opera zijn verhalen over liefde in het heden en over onbekende personen.
Ook worden er opera´s opgevoerd over Vietnamese helden en die worden al gauw heel populair bij de bevolking.
In Vietnam is een andere bekende theater Tuong Theater, trommels en gongen-theater.

=== Religies ===

In Vietnam spelen veel godsdiensten een rol.
De belangrijkste zijn het boeddhisme, confucianisme, taoïsme, Rooms-Katholiek en het protestants.
Vooral het boeddhisme is belangrijk en met de meeste aanhangers.
Overal in Vietnam zijn prachtige tempels, tempelcomplexen en pagoden.
Prachtige, kolossale standbeelden van Boeddha worden op vele plaatsen gebouwd. 

=== De Vietnamese taal oftewel het Vietnamees ===

Het Vietnamees is afgeleid van het Chinees, het Frans en het Latijns.
Drie talen samengevoegd. De karakters zijn nogal verschillend. In de taal zie je vaak tekentjes, die zijn afgeleid van Frans en Latijns.
Eerst schreef men met Chinese karakters maar met Vietnamese uitspraak.
Later toen de Fransen Vietnam hun kolonie maakte, begon Vietnam de Europese karakters en alfabet op te volgen.










{{Navigatie landen Azië}}