Zaak-Lucia de Berk
De zaak-Lucia de Berk was een rechtszaak waarin de Nederlandse verpleegster Lucia de Berk, in kranten vaak Lucia de B. genoemd, (geboren in 1961) werd verdacht van 13 moorden en 5 keer poging tot moord. Lucia werd in maart 2003 door de rechtbank in Den Haag veroordeelt tot een levenslange gevangenisstraf. Nadat de rechtszaak opnieuw werd gehouden in 2008 besloot de rechter in 2010 dat Lucia onschuldig was en sprak haar vrij.
Wat deze zaak bijzonder maakte, was dat het OM (Openbaar Ministerie) in eerste instantie aannam dat Lucia schuldig was aan meerdere moorden, terwijl later bleek dat deze personen niet vermoord waren, maar natuurlijk waren gestorven. Zo oordeelde het gerechtshof in Arnhem.
Verloop van de rechtszaak en twijfels
- 4 september 2001: Rond 03:00 overlijd een baby van 6 maanden oud in het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag. Eerst zei de arts dat de baby natuurlijk is gestorven, maar later zei de arts toch dat de baby onnatuurlijk was gestorven. Rond 08:00 zei een verpleegster tegen haar baas dat ze denkt dat Lucia schuldig is aan de dood van de baby, omdat elke keer dat een patiënt sterf, Lucia op die afdeling werkte. Rond 16:00 bepaalt de directie, na overleg, dat dit gemeld moet worden aan de politie.
- 5 september: Mensen van het ziekenhuis praten over 5 onnatuurlijke doden en 5 keer dat een patiënt bijna stierf door een expres gemaakte fout. Tot die tijd waren al deze sterfgevallen nog als natuurlijk bestempeld, maar op 5 september werden al deze sterfgevallen als onnatuurlijk bestempeld. De politie begon met het verhoren van enkele medewerkers van het ziekenhuis.
- 17 september: Directeur Smits van het Juliana Kinderziekenhuis en Rode Kruisziekenhuis doet officieel aangifte van 5 moorden en 5 keer poging tot moord.
- 31 december 2001: Lucia de Berk werd aangehouden en werd opgesloten in de gevangenis.
- 24 maart 2003: Lucia werd veroordeelt tot levenslang voor 5 moorden en 2 pogingen tot moord door de rechtbank in Den Haag. Het OM en Lucia gaan in hoger beroep.
- 18 juni 2004: Lucia werd veroordeelt tot levenslang en TBS voor 7 moorden en 3 pogingen tot moord. Lucia vraagt cassatie (opnieuw beginnen van rechtszaak) aan, want ze vindt dat de rechtszaak oneerlijk is gegaan.
- 14 maart 2006: De Hoge Raad bepaald dat levenslang en TBS niet samengaat. Lucia blijft schuldig aan de 7 moorden en de 3 pogingen tot moord. Het gerechtshof in Amsterdam moet de straf opnieuw bepalen.
- 13 juni 2006: Het gerechtshof in Amsterdam bepaalde dat de straf van Lucia werd teruggebracht naar levenslang.
- 27 juli 2006: Het Commissie Buruma (Toegangscommissie van de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken) ontvangt een verzoek om de rechtszaak van Lucia opnieuw plaats te laten vinden.
- 18 oktober 2006: De Commissie Evaluatie Afgelopen Strafzaken bepaald dat er onderzoek moet worden gedaan naar de rechtszaak.
- 29 oktober 2007: Het onderzoeksrapport adviseert het OM een verzoek om de rechtszaak opnieuw plaats te laten vinden in te dienen bij de Hoge Raad. De Hoge Raad zegt binnen 2 tot 3 weken een besluit te nemen.
- 13 december 2007: Staatssecretaris van Justitie Albayrak weigert een verzoek om Lucia tijdelijk vrij te laten vanwege haar slechte gezondheid.
- 14 januari 2008: In een brief verklaart Albayrak waarom hij het verzoek afkeurde.
- 15 januari 2008: Lucia gaat in beroep tegen de afkeuring van de staatssecretaris. Haar advocaat vraagt of het beroep met spoed kan worden behandeld.
- 2 april 2008: Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad, mr. G. Knigge bracht een rapport naar buiten waarin staat dat de dood van één van de baby's natuurlijk was. Deze 'moord' werd gezien als bewijs bij de andere moorden, want "die zou Lucia dan ook wel hebben vermoord". Omdat hiermee al het bewijs tegen Lucia instort, bepaald de minister van Justitie dat Lucia voor drie maanden wordt vrijgelaten.
- 17 juni 2008: Advocaat-Generaal mr. G. Knigge dient een verzoek bij de Hoge Raad in de rechtszaak opnieuw plaats te laten vinden.
- 7 oktober 2008: De Hoge Raad besluit dat de rechtszaak opnieuw moet worden gehouden bij het gerechtshof in Arnhem.
- 19 februari 2009: Na een regiezitting bepaalt het gerechtshof dat er een klein onderzoek moet worden gehouden.
- 9 december 2009: Opnieuw een regiezitting. In deze zitting worden de resultaten van het onderzoek bekend gemaakt. Met de resultaten stort al het 'bewijs' van het OM in. Het OM eist geen verder onderzoek.
- 17 maart 2010: De rechtszaak vindt opnieuw plaats. In deze zitting eist het OM vrijspraak op grond van het onderzoek.
- 14 april 2010: Het Gerechtshof in Arnhem spreekt Lucia vrij.
Schadevergoeding
12 november 2010 maakte het OM en Lucia's advocaat bekend dat ze samen tot een schadevergoeding zijn gekomen voor een onterechte gevangenisstraf van ongeveer 6½ jaar. Het bedrag is niet bekend. Ook ontving Lucia een schadevergoeding van €45.000 van haar ex-werkgever.
Film
Regisseur Paula van der Oest heeft een film gemaakt op basis van het boek Lucia de Berk. In juni 2013 begonnen de opnames. Sinds april 2014 is de film in de bioscoop te zien. De film won meerdere prijzen.
Boeken
- T. Derksen, Lucia de B. Reconstructie van een gerechtelijke dwaling, (Veen Magazines te Diemen, 2006) ISBN 908-5710-480
- C. van Asperen de Boer, De Rol Van Statistiek Bij Strafrechtelijke Bewijsvoering, (2007) ISBN 978-9078-440086
- E. Rassin, Waarom ik altijd gelijk heb, Over tunnelvisie, (Scriptum te Schiedam, 2007) ISBN 978-9055-945634
- T. Derksen, Het O.M. in de fout, 94 structurele missers, (Veen Magazines te Diemen, 2008) ISBN 978-9085-711704
- L. de Berk, Lucia de B. Levenslang en tbs, (De Arbeidspers te Amsterdam, 2010) ISBN 978-9029-572620
- M. de Noo, Er werd mij verteld, over Lucia de B., (Aspekt te Soesterberg, 2010) ISBN 978-90-5911-974-1