Wereldkampioenschap schaatsen allround
Het wereldkampioenschap schaatsen allround is een jaarlijks georganiseerd toernooi voor dames en heren schaatsen. (Het heet 'allround' omdat er sinds 1996 ook een wereldkampioenschap op de individuele afstanden bestaat). Bij de heren wordt het gehouden sinds 1889 (officieel 1893) en bij de dames sinds 1933 (officieel 1936). De heren rijden vier afstanden: 500, 1500, 5000 en 10000 meter, de zogeheten grote vierkamp (langebaanschaatsen). Oorspronkelijk waren het een halve, één, twee en vijf mijl. Bij de dames worden ook vier afstanden verreden: 500, 3000, 1500 en 5000 meter, de zogenoemde kleine vierkamp.
In de beginjaren (vóór de Eerste Wereldoorlog) gold de regel dat je ten minste drie van de vier afstanden moest winnen om je wereldkampioen te mogen noemen. Vandaar dat er in die periode verschillende keren geen officiële winnaar werd aangewezen, en de hoofdprijs werd gedeeld. Later gold de regel dat wie de eerste drie afstanden won, wereldkampioen was, maar ook een puntentotaal volstond. Die regel is sinds 1987 zowel bij de mannen als bij de vrouwen afgeschaft. De wedstrijdreeks werd door de wereldoorlogen onderbroken.
Nederlandse successen
De Nederlandse heren speelden lange tijd geen rol van betekenis. Wel was Jaap Eden in de allereerste jaren onze grote held, maar daarna viel Nederland stil, een enkel succesje daargelaten. Het schaatsen was een onderonsje van (vooral) Noren, Finnen en (later) Sovjet-Russen. Pas in de Jaren 60 van de vorige eeuw kwam er met het tijdperk van Ard (Ard Schenk) en Keessie (Kees Verkerk) schot in. Dat was het moment dat de schaatsgekte in Nederland losbarstte. Verkerk werd in 1966 en 1967 wereldkampioen en won de Olympische titel op de 1500 meter in 1968. Schenk werd in 1970, 71 en 72 wereldkampioen en won drie maal goud (drie van de vier afstanden) tijdens de Olympische Spelen van Sapporo (1972). Vanaf 1980 tot 2013 werd liefst 21 maal een Nederlander tot wereldkampioen gekroond (zie lijst verderop). Waar vroeger Noorwegen heerste, geeft nu Nederland de toon aan. De andere landen moeten zich tevreden stellen met een enkel incidenteel succesje. De Nederlandse dames hadden (en hebben) ook succesvolle periodes.
Blunders
Natuurlijk gaat er ook wel eens wat fout. Zoals tijdens het WK van 1981 in Oslo. Onze wereldkampioen Hilbert van der Duim reed op de 5000 meter tegen de Noor Sjoebrend, een van de vier vermaarde Noorse S'en. Hilbert lag twee ronden voor het einde in verslagen positie, maar perste er ineens een enorme eindsprint uit, achterhaalde Sjoebrend en kwam ruim voor deze als eerste over de finish. Dacht hij. Commentator Mart Smeets had niets in de gaten, maar zijn gast, de voormalige schaatscoach Leen Pfrommer, wel. "Hilbert, je moet nog een ronde, jongen!" riep hij. "Hoe kan zo'n vent dat nou toch doen!" voegde hij er geërgerd aan toe. Toen Van der Duim de volgende dag op een schaatsblokje stapte en onderuitging, was zijn toernooi helemáál voorbij.
Alle wereldkampioenen schaatsen allround
| jaar | winnaar | land |
|---|---|---|
| 1889 | A. von Pansjin (gedeeld) | Rusland |
| 1889 | Joe Donoghue (gedeeld) | Ver. Staten |
| 1890 | Klaas Pander (gedeeld) | Nederland |
| 1890 | A. Norseng (gedeeld) | Noorwegen |
| 1891 | Joe Donoghue | Ver. Staten |
| 1892 | niet verreden | |
| 1893 | Jaap Eden | Nederland |
| 1894 | Oskar Frederiksen (gedeeld) | Noorwegen |
| 1894 | Einar Halvorsen (gedeeld) | Noorwegen |
| 1895 | Jaap Eden | Nederland |
| 1896 | Jaap Eden | Nederland |
| 1897 | Jack McCulloch | Canada |
| 1898 | Peder Østlund | Noorwegen |
| 1899 | Peder Østlund | Noorwegen |
| 1900 | Edvard Engelsaas | Noorwegen |
| 1901 | Franz Wathén | Finland |
| 1902 | R. Gundersen (gedeeld) | Noorwegen |
| 1902 | J. Wiinikainen (gedeeld) | Finland |
| 1903 | Franz Wathén (gedeeld) | Finland |
| 1903 | J. Schwarz (gedeeld) | Noorwegen |
| 1904 | Sigurd Mathisen | Noorwegen |
| 1905 | Coen de Koning | Nederland |
| 1906 | J. Wikander (gedeeld) | Finland |
| 1906 | N. Sedov (gedeeld) | Rusland |
| 1907 | R. Gundersen (gedeeld) | Noorwegen |
| 1907 | O. Steen (gedeeld) | Noorwegen |
| 1907 | A. Wicklund (gedeeld) | Finland |
| 1907 | G. Strömsten (gedeeld) | Finland |
| 1908 | Oscar Mathisen | Noorwegen |
| 1909 | Oscar Mathisen | Noorwegen |
| 1910 | Nikolaj Stroennikov | Rusland |
| 1911 | Nikolaj Stroennikov | Rusland |
| 1912 | Oscar Mathisen | Noorwegen |
| 1913 | Oscar Mathisen | Noorwegen |
| 1914 | Oscar Mathisen | Noorwegen |
| 1922 | Harald Strøm | Noorwegen |
| 1923 | Clas Thunberg | Finland |
| 1924 | Roald Larsen | Noorwegen |
| 1925 | Clas Thunberg | Finland |
| 1926 | Ivar Ballangrud | Noorwegen |
| 1927 | Bernt Evensen | Noorwegen |
| 1928 | Clas Thunberg | Finland |
| 1929 | Clas Thunberg | Finland |
| 1930 | Michael Staksrud | Noorwegen |
| 1931 | Clas Thunberg | Finland |
| 1932 | Ivar Ballangrud | Noorwegen |
| 1933 | Hans Engnestangen | Noorwegen |
| 1934 | Bernt Evensen | Noorwegen |
| 1935 | Michael Staksrud | Noorwegen |
| 1936 | Ivar Ballangrud | Noorwegen |
| 1937 | Michael Staksrud | Noorwegen |
| 1938 | Ivar Ballangrud | Noorwegen |
| 1939 | Birger Wasenius | Finland |
| 1947 | Lassi Parkkinen | Finland |
| 1948 | Odd Lundberg | Noorwegen |
| 1949 | Kornél Pajor | Hongarije |
| 1950 | Hjalmar Andersen | Noorwegen |
| 1951 | Hjalmar Andersen | Noorwegen |
| 1952 | Hjalmar Andersen | Noorwegen |
| 1953 | Oleg Gontsjarenko | Sovjet-Unie |
| 1954 | Boris Sjilkov | Sovjet-Unie |
| 1955 | Sigvard Ericsson | Zweden |
| 1956 | Oleg Gontsjarenko | Sovjet-Unie |
| 1957 | Knut Johannesen | Noorwegen |
| 1958 | Oleg Gontsjarenko | Sovjet-Unie |
| 1959 | Juhani Järvinen | Finland |
| 1960 | Boris Stenin | Sovjet-Unie |
| 1961 | Henk van der Grift | Nederland |
| 1962 | Viktor Kositsjkin | Sovjet-Unie |
| 1963 | Jonny Nilsson | Zweden |
| 1964 | Knut Johannesen | Noorwegen |
| 1965 | Per Ivar Moe | Noorwegen |
| 1966 | Kees Verkerk | Nederland |
| 1967 | Kees Verkerk | Nederland |
| 1968 | Fred Anton Maier | Noorwegen |
| 1969 | Dag Fornæss | Noorwegen |
| 1970 | Ard Schenk | Nederland |
| 1971 | Ard Schenk | Nederland |
| 1972 | Ard Schenk | Nederland |
| 1973 | Göran Claeson | Zweden |
| 1974 | Sten Stensen | Noorwegen |
| 1975 | Harm Kuipers | Nederland |
| 1976 | Piet Kleine | Nederland |
| 1977 | Eric Heiden | Ver. Staten |
| 1978 | Eric Heiden | Ver. Staten |
| 1979 | Eric Heiden | Ver. Staten |
| 1980 | Hilbert van der Duim | Nederland |
| 1981 | Amund Sjøbrend | Noorwegen |
| 1982 | Hilbert van der Duim | Nederland |
| 1983 | Rolf Falk-Larssen | Noorwegen |
| 1984 | Oleg Bozjev | Sovjet-Unie |
| 1985 | Hein Vergeer | Nederland |
| 1986 | Hein Vergeer | Nederland |
| 1987 | Nikolaj Goeljajev | Sovjet-Unie |
| 1988 | Eric Flaim | Ver. Staten |
| 1989 | Leo Visser | Nederland |
| 1990 | Johann Olav Koss | Noorwegen |
| 1991 | Johann Olav Koss | Noorwegen |
| 1992 | Roberto Sighel | Italië |
| 1993 | Falko Zandstra | Nederland |
| 1994 | Johann Olav Koss | Noorwegen |
| 1995 | Rintje Ritsma | Nederland |
| 1996 | Rintje Ritsma | Nederland |
| 1997 | Ids Postma | Nederland |
| 1998 | Ids Postma | Nederland |
| 1999 | Rintje Ritsma | Nederland |
| 2000 | Gianni Romme | Nederland |
| 2001 | Rintje Ritsma | Nederland |
| 2002 | Jochem Uytdehaage | Nederland |
| 2003 | Gianni Romme | Nederland |
| 2004 | Chad Hedrick | Ver. Staten |
| 2005 | Shani Davis | Ver. Staten |
| 2006 | Shani Davis | Ver. Staten |
| 2007 | Sven Kramer | Nederland |
| 2008 | Sven Kramer | Nederland |
| 2009 | Sven Kramer | Nederland |
| 2010 | Sven Kramer | Nederland |
| 2011 | Ivan Skobrev | Rusland |
| 2012 | Sven Kramer | Nederland |
| 2013 | Sven Kramer | Nederland |
| 2014 | Koen Verweij | Nederland |
| 2015 | Sven Kramer | Nederland |
| 2016 | Sven Kramer | Nederland |
| 2017 | Sven Kramer | Nederland |
| 2018 | Patrick Roest | Nederland |
| 2019 | Patrick Roest | Nederland |
| 2020 | Patrick Roest | Nederland |
| 2021 | niet verreden | |
| 2022 | Nils van der Poel | Zweden |
| jaar | winnares | land |
|---|---|---|
| 1933 | Liselotte Landbeck | Oostenrijk |
| 1934 | Undis Blikken | Noorwegen |
| 1935 | Laila Schou Nilsen | Noorwegen |
| 1936 | Kit Klein | Ver. Staten |
| 1937 | Laila Schou Nilsen | Noorwegen |
| 1938 | Laila Schou Nilsen | Noorwegen |
| 1939 | Verné Lesche | Finland |
| 1947 | Verné Lesche | Finland |
| 1948 | Maria Isakova | Sovjet-Unie |
| 1949 | Maria Isakova | Sovjet-Unie |
| 1950 | Maria Isakova | Sovjet-Unie |
| 1951 | Eevi Huttunen | Finland |
| 1952 | Lidia Selichova | Sovjet-Unie |
| 1953 | Chalida Sjtsjegolejeva | Sovjet-Unie |
| 1954 | Lidia Selichova | Sovjet-Unie |
| 1955 | Rimma Zjoekova | Sovjet-Unie |
| 1956 | Sofia Kondakova | Sovjet-Unie |
| 1957 | Inga Artamonova | Sovjet-Unie |
| 1958 | Inga Artamonova | Sovjet-Unie |
| 1959 | Tamara Rylova | Sovjet-Unie |
| 1960 | Valentina Stenina | Sovjet-Unie |
| 1961 | Valentina Stenina | Sovjet-Unie |
| 1962 | Inga Voronina-Artamonova | Sovjet-Unie |
| 1963 | Lidia Skoblikova | Sovjet-Unie |
| 1964 | Lidia Skoblikova | Sovjet-Unie |
| 1965 | Inga Voronina-Artamonova | Sovjet-Unie |
| 1966 | Valentina Stenina | Sovjet-Unie |
| 1967 | Stien Kaiser | Nederland |
| 1968 | Stien Kaiser | Nederland |
| 1969 | Lasma Kauniste | Sovjet-Unie |
| 1970 | Atje Keulen-Deelstra | Nederland |
| 1971 | Nina Statkevitsj | Sovjet-Unie |
| 1972 | Atje Keulen-Deelstra | Nederland |
| 1973 | Atje Keulen-Deelstra | Nederland |
| 1974 | Atje Keulen-Deelstra | Nederland |
| 1975 | Karin Kessow | DDR |
| 1976 | Sylvia Burka | Canada |
| 1977 | Vera Brindzej | Sovjet-Unie |
| 1978 | Tatjana Averina | Sovjet-Unie |
| 1979 | Beth Heiden | Ver. Staten |
| 1980 | Natalja Petroeseva | Sovjet-Unie |
| 1981 | Natalja Petroeseva | Sovjet-Unie |
| 1982 | Karin Busch-Enke | DDR |
| 1983 | Andrea Mitscherlich | DDR |
| 1984 | Karin Enke | DDR |
| 1985 | Andrea Mitscherlich | DDR |
| 1986 | Karin Kania | DDR |
| 1987 | Karin Kania | DDR |
| 1988 | Karin Kania | DDR |
| 1989 | Constanze Moser-Scandolo | DDR |
| 1990 | Jacqueline Börner | DDR |
| 1991 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1992 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1993 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1994 | Emese Hunyady | Oostenrijk |
| 1995 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1996 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1997 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1998 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 1999 | Gunda Niemann | Duitsland |
| 2000 | Claudia Pechstein | Duitsland |
| 2001 | Anni Friesinger | Duitsland |
| 2002 | Anni Friesinger | Duitsland |
| 2003 | Cindy Klassen | Canada |
| 2004 | Renate Groenewold | Nederland |
| 2005 | Anni Friesinger | Duitsland |
| 2006 | Cindy Klassen | Canada |
| 2007 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2008 | Paulien van Deutekom | Nederland |
| 2009 | Martina Sáblíková | Tsjechië |
| 2010 | Martina Sáblíková | Tsjechië |
| 2011 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2012 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2013 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2014 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2015 | Martina Sáblíková | Tsjechië |
| 2016 | Martina Sáblíková | Tsjechië |
| 2017 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2018 | Miho Takagi | Japan |
| 2019 | Martina Sáblíková | Tsjechië |
| 2020 | Ireen Wüst | Nederland |
| 2021 | niet verreden | |
| 2022 | Irene Schouten | Nederland |