Individuele wijzigingen onderzoeken

'hoi Sofia en Lisa,{{Portugal}} '''Portugal''', officieel de '''Portugese Republiek''' ([[Portugees]]: ''República Portuguesa''), ligt in het zuidwesten van [[Europa (werelddeel)|Europa]] op het [[Iberisch schiereiland]] en is het meest westelijk gelegen land in Europa. Portugal grenst aan [[Spanje]] in het noorden en het oosten. In het zuiden en het westen aan de [[Atlantische Oceaan]]. Twee eilandengroepen in de Atlantische Oceaan, de [[Azoren]] en [[Madeira]], horen bij Portugal. Portugal werd lid van de [[Europese Unie]] in 1986 en heeft sinds 2002 de [[euro]] als munteenheid. Er wordt in het hele land [[Portugees]] gesproken. In de steek rond [[Miranda do Douro]] is het [[Mirandees]] erkend als minderheidstaal. Portugal is de grootste [[export]]eur van [[kurk]] ter wereld. Portugal heeft ongeveer 10,5 [[miljoen]] inwoners. De [[hoofdstad]] van Portugal is [[Lissabon]]. Deze stad is omringd door [[heuvel]]s en ligt aan de monding van de [[rivier]] de [[Taag]]. In de 15^de eeuw was het een belangrijke [[haven]] waar [[goud]] en [[specerij]]en verhandeld werden. In [[1755]] verwoestte een hevige [[aardbeving]] het centrum van de stad. Later werd het volgens het [[dambordpatroon]] heropgebouwd. ==Geschiedenis== ===Prehistorie en oudheid=== Portugal is zeker al 500.000 jaar bewoond. In de vroegste periode leefden de [[neanderthaler]]s en later de [[homo sapiens]] er. Vanaf 3.000 v. Chr. ontstonden aan de [[Atlantische kust]] [[Foeniciërs|Fenicische]] handelssteden. In de achtste eeuw v. Chr. vielen de [[Kelten]] uit [[Centraal-Europa]] het noordelijk deel binnen. De binnenvallers leefden tussen de plaatselijke bevolking, zo ontstonden de "[[Keltiberiërs]]". In de vierde eeuw v. Chr. werden aan de [[kust]]lijn kleine [[nederzetting]]en gesticht door de [[Grieken]] en de [[Carthagers]]. Deze nederzettingen stonden er niet het hele jaar door. In 219 v. Chr. vielen de eerste Romeinse troepen het [[Iberisch Schiereiland]] aan. Na 200 jaar was het hele schiereiland veroverd en werd het een deel van het [[Romeinse Rijk]], Lusitania genaamd. De Carthagers, die van deze streek hun [[kolonie]] hadden gemaakt, werden door hun tegenstanders verdreven. In deze periode was het goed leven in [[Lusitania]] en veel dorpen werden gesticht. In 27 v. Chr. werd Lusitania een [[Romeinse provincie]] met [[Mérida]] als [[hoofdstad]]. Later ontstond uit het noorden van Lusitania de provincie [[Gallaecia]] met de hoofdstad [[Bracara]], dat nu [[Braga]] heet. ===Germanen en Moren=== {{Geschiedenis van Portugal}} In de vijfde eeuw vielen Germaanse stammen het schiereiland binnen. Na de veroveringen door de [[Visigoten]], een Germaanse stam, bleef alleen het koninkrijk van de Sueben overeind. In 585 werd ook dit koninkrijk en de hoofdstad [[Bracara]] veroverd. In 711 vielen de [[islam]]itische [[Moren]] het Iberische Schiereiland binnen en viel het Visigotische koninkrijk. Veel van de [[Goten|Gotische]] [[edelman]]nen vluchtten naar het [[Asturische hoogland]] in het noorden dat niet veroverd was. Van daar uit deden ze verschillende pogingen om hun land te heroveren. Deze strijd heet de [[Reconquista]]. In 868 veroverde [[Vímara Peres]], een graaf, het gebied tussen de [[Minho]] en de [[Douro]]. Dit land werd bekend als ''Potucale''. Portugal krijgt voor het eerst volledige onafhankelijkheid in 1065 onder het bewind van [[Garcia II]]. ===Ontstaan=== In 1095 gaf [[Alfonso VI van Castilië]] het graafschap Portucale aan zijn schoonzoon [[Hendrik van Bourgondië]] als dank voor zijn hulp in de strijd tegen de Moren. Hendrik voegde Portucale en [[Coimbra]] samen en verklaarde Portugal in [[1109]] onafhankelijk. Maar een [[burgeroorlog]] in [[Léon]] en [[Castilië]] zorgde ervoor dat de aandacht voor een Portugees grondgebied er simpelweg niet was. Hendrik kon niet voor vrede binnen Portugal zorgen en stierf. Zijn zoon, [[Alfons I van Portugal|Alfonso Henriques]] volgde hem op. De Portugezen vinden de [[Slag van São Mamede]] op 24 juni 1128 het begin van hun onafhankelijkheid. Alfonso Henriques riep zichzelf uit tot "Prins van Portugal" en in [[1139]] tot Koning van Portugal. In [[1179]] werd Afonso I door paus [[Alexander III]] tot koning uitgeroepen. Na de Slag van São Mamede werd [[Guimarães]] de eerste hoofdstad. [[Coimbra]] volgde deze stad later op. In 1249 en 1250 werd de Algarve heroverd op de Moren en in 1255 werd [[Lissabon]] de hoofdstad. Portugal kijkt al eeuwen alleen maar naar de zee. Het land had maar één landsgrens (die met [[Spanje]]) en die was al sinds de 13e eeuw onveranderd. Het [[Verdrag van Windsor]], een verdrag tussen [[Engeland]] en Portugal waarin staat dat men elkaar steunt in tijden van [[oorlog]], staat nog steeds in de [[Grondwet]]. De vele ontdekkingsreizen zorgden ervoor dat de wereld steeds beter in kaart werd gebracht. ===Ontdekkingsreizen en heerschappij: De glorie van het rijk=== [[Bestand:Portugal Império total.png|thumb|400px|Alle gebieden die ooit Portugees zijn geweest]] In de 15de eeuw begonnen de Portugezen aan hun ontdekkingsreizen overzee. Zeilers reisden naar het zuiden langs de westkust van Afrika. In [[1488]] voeren ze rond [[Kaap de Goede Hoop]]. Delen van Afrika, [[Brazilië]], [[Goa]] ([[Indië]]) en [[Macao]] ([[China]]) behoorden al snel tot het Portugese handelsrijk. Het valt op dat de Portugezen enkel en alleen in de handel geïnteresseerd waren en niet in grondgebied. Daardoor stichtten ze enkel haven- en bevoorradingssteden voor hun schepen aan de [[kust]]lijn. Bovendien waren ze niet met genoeg om hele landen te veroveren. Op 25 juli 1415 vertrok de Portugese [[Armada]] (een "leger" schepen) met koning [[Johan I van Portugal|Johan I]] en zijn zonen [[Eduard van Portugal|Eduard]], Peter, [[Hendrik de Zeevaarder]], Alfons en met de mythische held [[Nuno Alvares Pereira]] naar [[Ceuta]] in [[Noord-Afrika]]. Op 21 augustus werd de stad veroverd. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin van het [[Portugese koloniën|Portugese Rijk]]. [[Bestand:Gregório_Lopes_-_Vasco_da_Gama_(ca_1524).jpg|left|300px|thumb|[[Vasco da Gama]]]] In 1418 kwamen twee kapiteins van Hendrik de Zeevaarder door een storm op een eiland terecht dat ze [[Porto Santo]] ("Heilige Haven") noemden omdat dit eiland hen redde. In 1419 zette [[João Gonçalves Zarco]] voet op [[Madeira]]. Tussen 1427 en 1431 werden de meeste eilanden van de [[Azoren]] ontdekt. In 1434 rondde [[Gil Eanes]] [[Kaap Bojador]], ten zuiden van [[Marokko]]. Deze reis was het begin van de Portugese ontdekkingen in [[Afrika]]. In 1484 vroeg [[Christoffel Columbus]] aan Portugal of hij [[India]] mocht proberen te bereiken via het westen, maar Portugal vond het idee onmogelijk en verwierp Columbus' voorstel. Columbus ontdekte Amerika dus per ongelijk met een vloot Spaanse schepen. De [[Kaap de Goede Hoop]] ([[Zuid-Afrika]]) werd voorbijgevaren door [[Bartolomeus Diaz]] in 1487; de rijkdommen van [[India]] lagen nu dichtbij. [[Vasco da Gama]] zette koers naar India en bereikte [[Calicut]] op 20 mei 1498. In 1500 zag [[Pedro Álvares Cabral]] de Braziliaanse kust; tien jaar later veroverde Afonso de Alburquerque [[Goa (deelstaat)|Goa]], in India. [[João da Nova]] ontdekte [[Ascension (eiland)|Ascension]] in 1501 en [[Sint-Helena (eiland)|Sint-Helena]] in 1502; [[Tristão da Cunha]] zag als eerste de [[archipel]] die naar hem is vernoemd. In Oost-Afrika werden kleine staatjes aan de kust van [[Mozambique]], [[Kilwa]], [[Brava]] en [[Mombassa]] vernietigd of onderworpen of bondgenoot gemaakt. De twee miljoen Portugezen heersten over een groot rijk met miljoenen inwoners in Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië. In 1514 bereikten de Portugezen [[China]] en [[Japan]]. In de [[Indische Oceaan]] ontdekte één van Cabrals schepen [[Madagaskar]] (1501), dat voor een deel verkend werd door Tristão da Cunha ([[1507]]). [[Mauritius (land)|Mauritius]] werd ook ontdekt in 1507. In 1578 sneuvelde koning [[Sebastiaan van Portugal|Sebastiaan]] in een slag en hij had geen kinderen. Portugal had geen wettelijke leider meer, en dat leidde tot een crisis. Hendrik van Portugal werd heerser, maar stierf twee jaar later. In 1580 werd de Spaanse koning [[Filips II van Spanje|Filips II]] heerser van Portugal. Portugal en Spanje bleven aparte landen, maar hadden dezelfde vorst (de [[Iberische Unie]]). Dit wordt een [[personele unie]] genoemd. De koning van Spanje en Portugal had hierdoor een enorm groot koloniaal rijk, aangezien zowel de Spaanse als Portugese koloniën van hem waren. ===Onafhankelijkheid van Spanje=== [[Bestand:Louis-Michel_van_Loo_003.jpg|right|300px|thumb|[[Sebastião de Melo]]]] In de laatste tientallen jaren van de 16e eeuw daalde de glorie van Portugal langzaam. Ook al was het officieel een zelfbesturend land, het moest luisteren naar [[Spanje]] en de Portugese kolonies werden aangevallen door vijanden van Spanje ([[Nederland]] en [[Engeland]]), om Spanje dwars te zitten. In het begin van de 17e eeuw probeerde de Spaanse koning [[Filips IV van Spanje|Filips IV]] van Portugal een Spaanse [[provincie]] te maken. Portugal werd toen al door de Spaanse koning bestuurd, maar het was officieel nog een apart land. De Portugese adel was het hier niet mee eens. Op 1 december 1640 kozen zij [[Johan IV van Portugal|Johan IV]] als hun nieuwe koning. Spanje ging hier niet mee akkoord. Dit leidde tot de [[Portugese onafhankelijkheidsoorlog]], waarna Portugal onafhankelijk werd. Ook in de 17e eeuw emigreerden vele Portugezen naar [[Brazilië]]. In 1709 verbood koning [[Johan V van Portugal|Johan V]] dit, omdat Portugal anders volledig zou leeglopen. In 1755 werd [[Sebastião de Melo]] (markies van [[Pombal]]) tot premier door [[Jozef I van Portugal|Jozef I]] benoemd. Hij schafte de [[slavernij]] in de Portugese kolonies in India af, hervormde het Portugeese leger en stopte de [[discriminatie]] van een paar [[sekte]]s. [[Bestand:1755_Lisbon_earthquake.jpg|left|300px|thumb|Lissabon tijdens de [[aardbeving]] van 1755.]] In de ochtend van 1 november 1755 werd Portugal getroffen door een [[aardbeving van Lissabon|zeer zware aardbeving]] met een geschatte kracht van 9 op de [[Schaal van Richter]]. [[Lissabon]] werd volledig met de grond gelijk gemaakt, de Melo overleefde de ramp en begon onmiddellijk met de herbouw van Lissabon. Soms zorgen [[aardbeving]]en ervoor dat [[ziekte]]s zich verspreiden, maar dat was nu niet het geval. Na een jaar werd een deel van Lissabon al herbouwd, dit gedeelte (de benedenstad) is ontworpen om aardbevingen te overleven om nog zo'n ramp te voorkomen. Na de aardbeving gaf [[Jozef I]] zijn eerste minister nog meer macht en Sebastião de Melo werd een [[Dictatuur|dictator]] die steeds meer vijanden kreeg. In [[1758]] raakte Jozef I gewond bij een moordaanslag. De familie Tavora en de graaf van Aveiro werden als de schuldigen gezien en werden na een [[proces]] geëxecuteerd. Sebastião de Melo vervolgde elke mogelijke betrokkene, zelfs vrouwen en kinderen. De opvolgster van Jozef I, koningin [[Maria I van Portugal]] had echter een hekel aan Sebastião de Melo en verbood hem dichter bij haar te komen dan dertig kilometer (!). Zo werd zijn macht verkleint. ===19e eeuw=== Portugal was goede bondgenoten met de Britten, waardoor het weigerde naar [[Napoleon Bonaparte]] te luisteren. Frankrijk viel Portugal binnen in 1807. De Portugese koninklijke familie moest toen vluchten naar Brazilië. Tussen 1808 en 1821 werd het Portugese Rijk bestuurd vanuit [[Rio de Janeiro]]. Tussen 1815 en 1825 heette het land zelfs het [[Verenigd Koninkrijk van Portugal, Brazilië en de Algarve]]. Veel Portugezen wilden dat de koninklijke familie weer in Lissabon kwam wonen, terwijl veel Brazilianen wilden dat de familie in Rio de Janeiro bleef. Uiteindelijk verklaarde Brazilië zich onafhankelijk in 1822, wat pas in 1825 door Portugal werd erkend. De koninklijke familie verhuisde terug naar Lissabon, maar de oudere broer van de Portugese koning ([[Michaël I van Portugal|Michaël I]]) werd keizer van Brazilië ([[Peter I van Brazilië|Peter I]]). In de 19e eeuw ging het steeds slechter met Portugal. Het land kreeg steeds meer economische problemen, terwijl de koninklijke familie in grote luxe leefde. Hierdoor wilden steeds meer mensen de monarchie afschaffen. In 1891 was er bijvoorbeeld een poging tot revolutie, maar deze mislukte. Ondertussen probeerde Portugal meer koloniën in Afrika te krijgen, maar de wens werd van tafel geveegd. ===Het moderne Portugal=== [[File:Antonio_Salazar-1.jpg|right|250px|thumb|[[António de Oliveira Salazar]]]] Na Maria volgde nog vele koningen, waaronder de populaire [[Peter V van Portugal|Peter V]]. De laatste koning, [[Emanuel II van Portugal|Emanuel II]], was echter niet zo populair. In 1910 brak de [[Oktoberrevolutie (Portugal)|Oktoberrevolutie]] uit, waardoor de monarchie werd afgeschaft. Hierdoor ontstond de [[Eerste Portugese Republiek]]. Portugal was voor het eerst een [[democratie]]. Onder de republiek werd ook de macht van de katholieke kerk ingeperkt, wat erg ver ging voor veel conservatieven en katholieken. Portugal kreeg zelfs ruzie met de kerk. Portugal bleef eerst neutraal in de [[Eerste Wereldoorlog]], maar vocht later toch mee aan de kant van de [[Geallieerden (Eerste Wereldoorlog)|Geallieerden]]. Door de oorlog werden economische en sociale problemen alleen maar groter. In 1926 greep het leger de macht tijdens de [[revolutie van de 28ste mei]]. Zij maakten een einde aan de republiek. Portugal kreeg een militaire regering (de [[Ditadura Nacional]]). Deze regering maakte een nieuwe grondwet voor Portugal en Portugal werd een [[dictatuur]]. In 1933 vormde premier [[António de Oliveira Salazar]] het land om in de [[Estado Novo (Portugal)|Estado Novo]]. Salazar had de absolute macht in Portugal en wist veel van de problemen op te lossen. Zo leerden meer mensen lezen en schrijven, kwam er meer [[infrastructuur]] en [[welvaart]]. Onder Salazar hadden bedrijven veel invloed in de regering ([[corporatisme]]). Ook was er geen democratie en werden politieke tegenstanders opgepakt. Zijn regering kan vergeleken worden met de Spaanse dictator [[Francisco Franco]]. Portugal bleef neutraal in de [[Tweede Wereldoorlog]]. [[Bestand:Coruche_mural_25_Abril.jpg|left|300px|thumb|Een gedenkteken voor de [[Anjerrevolutie]]]] Na de oorlog veranderde er eerst weinig Portugal. Portugal werd gezien als bondgenoot van westerse landen, aangezien Salazar tegen het [[communisme]] was. De Portugese koloniën werden toentertijd als onderdeel van Portugal zelf gezien. Portugal zag dit niet als overzeese gebieden, maar eerder als provincies. De koloniën waren net zo zeer onderdeel van Portugal als het vasteland. In de jaren 1960 ontstond dan ook een oorlog toen een aantal koloniën onafhankelijkheid wilden. Dit leidde tot de [[Portugese koloniale oorlog]]. In 1968 werd Salazar zo ziek dat hij niet meer dan regeren. Hij werd opgevolgd door [[Marcello Caetano]], maar deze was niet populair. In 1974 greep het leger opnieuw de macht tijdens de [[Anjerrevolutie]]. Portugal werd in de jaren na deze revolutie omgevormd in een democratie. Door de val de Estado Novo werden ook de meeste Portugese koloniën gelijk onafhankelijk. In 1999 gaf Portugal zijn laatste kolonie ([[Macau]]) terug aan [[China]]. In 1986 trad Portugal toe tot de [[Europese Unie]]. Hierna ging het economisch steeds beter met Portugal. Sinds 2002 betaald Portugal ook met de [[euro]]. In 2009 werd Portugal hard getroffen door de [[eurocrisis]]. Het land had een hoge staatsschuld, waardoor het leek alsof Portugal dit niet meer kon betalen. Nog altijd is Portugal herstellende van deze crisis. ==Geografie== [[Bestand:Alto Douro.jpg|400px|thumb|Landbouw aan de rivier de [[Douro]] in Noord-Portugal]] Portugal heeft een aantal [[rivier]]en, bijna allemaal ontspringen ze in [[Spanje]]. De bekendste rivieren zijn de [[Taag]] en de [[Douro]]. Er zijn ook bossen. Ieder jaar hebben ze wel een paar keer last van grote [[bosbrand]]en omdat het er daar vaak warm is. Portugal heeft 832 [[Kilometer|km]] [[kust]]lijn. In het noorden van Portugal is het frisser en vochtiger dan in het zuiden. Daar is het meestal het hele jaar door [[droog]] en zonnig. Daarom is de [[Algarve]], de zuidkust van Portugal, zo'n populaire vakantiebestemming. Naarmate je van de kust weggaat en de Spaanse grens nadert, stijgt de [[temperatuur]]. Portugal kent vaak lange droogtes. ===Grootste steden=== De grootste steden van Portugal zijn: {| class="infobox" style="text-align:center; width:40%; margin-right:10px; font-size:90%" ! colspan="11" align="center" | Grootste steden van Portugal |- ! rowspan="23" width:150 |<br /> ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Naam ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners <br> (2021) ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | District |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1. || [[Lissabon]] || 544.851 || [[Lissabon (district)|Lissabon]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2.|| [[Porto]] || 231.800 || [[Porto (district)|Porto]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3.|| [[Vila Nova da Gaia]] || 188.443 || [[Porto (district)|Porto]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4.|| [[Amadora]] || 171.179 || [[Lissabon (district)|Lissabon]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5.|| [[Braga]] || 144.362 || [[Cávado (district)|Cávado]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6.|| [[Funchal]] || 105.795 || [[Madeira]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7.|| [[Queluz]] || 100.228 || [[Lissabon (district)|Lissabon]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8.|| [[Coimbra]] || 99.792 || [[Coimbra (district)|Coimbra]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 9.|| [[Setúbal]] || 90.396 || [[Lissabon (district)|Lissabon]] |- | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10.|| [[Almada]] || 88.202 || [[Lissabon (district)|Lissabon]] |} ==Bevolking== ===Bevolkingsgroepen=== [[File:Viana_do_Castelo,_Portugal_(4922364383).jpg|right|300px|thumb|Twee vrouwen in traditionele Portugese [[klederdracht]]]] Ongeveer 95% van de bevolking bestaat uit Portugezen. Hun ouders (en zij zelf) zijn in Portugal geboren. Portugal heeft dan ook vrij weinig [[immigratie]] tijdens haar geschiedenis gehad. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisden er wel enkele mensen uit voormalige Portugese koloniën naar Portugal, zoals [[Kaapverdië]], [[Angola]], [[Guinee-Bissau]], [[Mozambique]] en [[Sao Tomé en Principe]]. Sinds het jaar 2000 komen er ook veel mensen uit Oost-Europa, [[Brazilië]] en China naar Portugal voor werk. Daarnaast verhuizen veel gepensioneerden uit West-Europa naar Portugal om hun oude dag hier door te brengen. In 2021 waren de grootste immigrantengroepen Brazilianen (204.000), Britten (42.000) en Kaapverdiërs (34.000). ===Taal=== De officiële taal van Portugal is het [[Portugees]]. Het Portugees is een [[Romaanse talen|Romaanse taal]] en lijkt daardoor echt op het [[Frans]], [[Italiaans]] en vooral het [[Spaans]] en [[Galicisch]]. Spaans en Portugees lijken erg op elkaar, vooral als de talen geschreven worden. Je kunt het vergelijken met de verschillen tussen Duits en Nederlands. Toch zijn er grote verschillen in uitspraak tussen Spaans en Portugees. In het Portugees worden ook veel letters via de neus uitgesproken. [[File:Lisboa_May_2013-1.jpg|left|250px|thumb|De [[kathedraal van Lissabon]]]] Daarnaast zijn er nog wat kleinere talen in Portugal. De bekendste minderheidstaal is het [[Mirandees]], wat in de streek rond [[Miranda do Douro]] gesproken wordt. Het Mirandees heeft 15.000 sprekers en is de enige minderheidstaal die erkend is. Daarnaast is er [[Barranquenho]] wat bij het plaatsje [[Barrancos]] gesproken wordt. Deze taal is erg beïnvloedt door het Spaans, aangezien de regio aan de Spaanse grens ligt. [[Caló]] is de taal van de [[Roma]] in Portugal en heeft zo'n 60.000 sprekers. Ook is er [[Minderico]] wat door slechts 500 mensen gesproken wordt in de regio [[Minde]]. ===Religie=== In Portugal is er een [[scheiding tussen kerk en staat]] en [[godsdienstvrijheid]]. Eeuwenlang speelde de [[Rooms-Katholieke Kerk]] een grote rol in Portugal en had veel invloed op het landsbestuur. Het was ook lang de [[staatsgodsdienst]] van Portugal. Tegenwoordig heeft de kerk geen invloed op de politiek meer. Vandaag de dag is 80% van de Portugezen katholiek, maar slechts 19% gaat regelmatig naar de kerk. Toch speelt het katholieke geloof een grote rol in Portugal. Veel Portugezen laten hun kinderen [[dopen]] en [[trouwen]] wordt meestal in een kerk gedaan. Bijna 15% van de Portugezen heeft geen geloof of is [[atheïsme|atheïstisch]]. Er zijn ook een aantal kleinere geloven, zoals het [[protestantisme]] (2,2%), andere christelijke stromingen (1,8%), het [[boeddhisme]] (0,2%), het [[hindoeïsme]] (0,2%), het [[jodendom]] (0,03%) en de [[islam]] (0,4%). ==Kunst en cultuur== [[Bestand:Cristiano Ronaldo (L), Luka Modric (R) - Croatia vs. Portugal, 10th June 2013.jpg|thumb|400px|[[Cristiano Ronaldo]] in het rood in actie tegen Kroatië]] Portugezen houden van [[voetbal]]. Ze hebben wereldberoemde clubs zoals [[Benfica]]. Ze houden ook van [[tennis]]sen, [[Golf (sport)|golf]]en, [[motorrace]]n en allerlei [[watersport]]en. [[Stierengevecht]]en maken deel uit van een eeuwenoude [[traditie]]. Maar sommige [[mens]]en vinden dat dat nu verboden moet worden. {{clear}} ===Muziek=== Portugal heeft veel traditionele muziek. Het bekendste genre uit Portugal is waarschijnlijk [[fado]]muziek. Fado ontstond in de jaren 1820 in Lissabon en is nog altijd populair. Het is de Portugese tegenhanger van het [[levenslied]]. Fadomuziek kan ook vrijwel van alles gaan, maar vaak speelt het gevoel van verlies een rol. Hierdoor is fadomuziek ook vaak verdrietig, maar dit hoeft niet altijd zo te zijn. De bekendste fadozangeres is [[Amália Rodrigues]]. Daarnaast zijn [[José Afonso]], [[Maríza]] en [[Carlos do Carmo]] nog beroemde fadozangers. Een ander traditioneel muziekgenre is [[Cante Alentejano]]. Tegenwoordig zijn [[rock]]muziek, [[hiphop]], [[popmuziek]] en [[metal]] erg populair in Portugal. Portugal doet ook sinds 1964 mee aan het [[Eurovisiesongfestival]]. Het land won het festival in 2017 met nummer ''Amar pelos dois'' door [[Salvador Sobral]]. ===Eten en drinken=== [[Bestand:Pastel_de_nata_septembre_2015.jpg|right|250px|thumb|[[Pastel de nata]]]] De Portugese keuken lijkt erg op de keuken van Spanje. Ook is het beïnvloedt door de Franse keuken en [[specerijen]] uit Portugese koloniën. Veel Spaanse gerechten komen ook Portugal voor, zoals de [[empanada]] en [[sangria]]. Toch heeft Portugal enkele eigen gerechten. Een van de bekendste Portugese gerechten is de [[pastel de nata]]. Dit is een klein rond gebakje wat bij veel bakkerijen en cafés gekocht werd. Een andere zoetigheid is de [[ovos moles]], wat van eigeel en suiker gemaakt is. Enkele andere Portugese gerechten zijn de [[caldeirada]] (een stoofpotje met vis), de [[caldo verde]] (een soort groentesoep) en [[pescado frito]] (gefrituurde vis). Bij diners wordt in Portugal vaak wijn gedronken. Portugal heeft dan ook veel bekende dranken, zoals [[port]] en [[madeirawijn]]. ===Werelderfgoed=== In Portugal zijn er 17 inschrijvingen op de [[Werelderfgoedlijst]] van [[UNESCO]]. 16 hiervan zijn cultureel en eentje heeft met natuur te maken. De 17 inschrijvingen zijn: {{Kolommen2 | Kolom1= * Stadscentrum van [[Angra do Heroísmo]] op de [[Azoren]] * [[Hiëronymietenklooster]] en [[toren van Belém]] in [[Lissabon]] * [[Klooster van Batalha]] * [[Convent van Christus]] in [[Tomar]] * Historisch centrum van [[Évora]] * [[Klooster van Alcobaça]] * Cultuurlandschap van [[Sintra]] * Historisch centrum van [[Porto]], [[Luis I-brug]] en [[Serra do Pilar-klooster]] * [[Prehistorische rotskunst in de Coa Vallei en de Siega Verde]] (deels in Spanje) | Kolom2= * [[Laurisilva]] van [[Madeira]] * Wijnstreek [[Alto Douro]] * Historisch centrum van [[Guimarães]] * Landschap van de wijncultuur op het eiland [[Pico (Azoren)|Pico]] * Grensgarnizoenstad [[Elvas]] en haar versterkingswerken * [[Universiteit van Coimbra]] – Alta en Sofia * Koninklijk gebouw van [[Mafra]]: [[Paleis van Mafra|paleis]], basiliek, klooster, Cercotuin en jachtpark * [[Bom Jesus do Monte-heiligdom]] in [[Braga]] }} [[Bestand:JeronimosLisbon.jpg|center|800px|thumb|Het [[klooster van Alcobaça]]]] ==Politiek== ===Staatsinrichting=== [[Bestand:Assembleia_Republica_Portugal_2.JPG|left|300px|thumb|Het parlementsgebouw van Portugal]] Vandaag de dag is Portugal een [[democratie]] en een [[republiek]]. Dit betekent dat Portugal een [[president]] als [[staatshoofd]] heeft. De president wordt om de vijf jaar gekozen door middel van verkiezingen. Een president kan zich één keer herkiesbaar stellen. Hierna moet hij/zij een pauze nemen, waarna hij/zij zich opnieuw verkiesbaar kan stellen voor een derde en laatste termijn. De huidige president van Portugal is [[Marcelo Rebelo de Sousa]]. De president heeft vrijwel geen macht. Hij tekent wetten en vertegenwoordigt Portugal in het buitenland. De premier van Portugal heeft daarentegen veel macht. Hij is leider van de regering en wordt vaak geleverd door de grootste partij in het parlement. De huidige premier van Portugal is [[António Costa]]. [[Bestand:PortugalNumbered.png|right|200px|thumb|De districten van Portugal. Madeira en de Azoren zijn niet op deze kaart aanwezig.]] Daarnaast heeft Portugal een [[parlement]]. Dit wordt de [[Assembleia da República]] genoemd en bestaat slechts uit één kamer van 230 leden. Hiervan vertegenwoordigen 4 leden de overzeese delen van Portugal. Het parlement wordt om de vier jaar gekozen, maar soms gebeurd dit iets eerder. In het parlement zijn verschillende partijen vertegenwoordigd. ===Bestuurlijke indeling=== Portugal is verdeeld in 18 districten (op het vasteland) en twee overzeese autonome regio's ([[Madeira]] en de [[Azoren]]). Deze districten en regio's zijn weer verdeeld in gemeenten. De gemeenten zijn soms verder verdeeld in deelgemeenten. Hieronder zie de 18 regio's van Portugal. Zij zijn steeds naar hun hoofdstad vernoemd. {{Kolommen4 | Kolom1= # [[Lissabon (district)|Lissabon]] # [[Leiria (dustrict)|Leiria]] # [[Santarém (district)|Santarém]] # [[Setúbal (district)|Setúbal]] # [[Beja (district)|Beja]] # [[Faro (district)|Faro]] # [[Évora (district)|Évora]] # [[Portalegre (district)|Portalegre]] # [[Castelo Branco (district)|Castelo Branco]] | Kolom2= :10. [[Guarda (district)|Guarda]] :11. [[Coimbra (district)|Coimbra]] :12. [[Aveiro (district)|Aveiro]] :13. [[Viseu (district)|Viseu]] :14. [[Bragança (district)|Bragança]] :15. [[Villa Real (district)|Villa Real]] :16. [[Porto (district)|Porto]] :17. [[Braga (district)|Braga]] :18. [[Viana do Castelo (district)|Viana do Castelo]] }} [[Madeira]] en de [[Azoren]] worden als autonome regio's bestuurd. Dit betekent dat ze meer zelfbestuur hebben dan de districten. Zo hebben ze een eigen president en parlement. ===Buitenlandse politiek=== [[File:António_Guterres_2012.jpg|right|300px|thumb|Secretaris-generaal van de [[Verenigde Naties]], [[António Guterres]], komt ook uit Portugal.]] Portugal is lid van verschillende buitenlandse organisaties, zoals de [[NAVO]], de [[Verenigde Naties]] en de [[Europese Unie]]. Ook is het een van de oprichters van de [[Gemeenschap van Portugeessprekende Landen]]. Dit is een samenwerking tussen Portugal en haar voormalige koloniën, zoals Brazilië, Angola en Mozambique. Portugal heeft goede banden met de meeste Europese landen en Portugeessprekende landen. Ook is Portugal goed bevriend met Spanje. Beide landen steunen elkaar vaak bij internationale problemen. Toch heeft Portugal twee kleine grensconflicten met Spanje. Het eerste conflict is over het plaatsje [[Olivenza]]. Dit is officieel onderdeel van Portugal, maar Spanje beschouwd het als zijn grondgebied. Olivenza werd namelijk door de Spanjaarden in 1801 veroverd tijdens de [[Sinaasappeloorlog]]. Het andere conflict gaat over de [[Ilhas Selvagens]]. Deze eilandengroep ligt tussen Madeira en de [[Canarische Eilanden]]. De eilanden worden door Portugal bestuurd, maar Portugal wil zijn grenzen op zee door de eilanden uitbreiden. Spanje is hiertegen, aangezien veel Spaanse schepen rond de eilanden vissen. ==Economie== [[File:Valença_do_Douro_edited.jpg|left|300px|thumb|[[Wijngaarde]]n in Portugal]] In Portugal betaald men sinds 2002 met de [[euro]]. Portugal is tegenwoordig een stuk rijker dan vroeger. Sinds de jaren 1970 is de [[welvaart]] toegenomen. Toch werd het land hard getroffen door de [[Eurocrisis]] in 2009. Portugal had namelijk een hele hoge [[staatsschuld]]. Veel banken waren bang dat Portugal zijn staatsschuld niet meer kon betalen. Hierdoor moest Portugal flink [[bezuinigen]]. Nog altijd is de staatsschuld te hoog, maar een stuk minder hoog dan in 2009. Sinds 2009 gaat het minder goed met de Portugese economie. Portugal heeft veel [[landbouw]]. Zo komen veel [[tomaat|tomaten]], [[citrusvrucht]]en, [[rijst]], [[graan]], [[maïs]], [[olijf|olijven]], [[kers]]en en [[noot|noten]] uit het land. Daarnaast worden veel [[melk]]producten, [[vlees]], [[olijfolie]] en [[wijn]] in het land gemaakt. Aan de kusten wordt ook veel [[vis]] gevangen. Ook zijn er veel mijnen in Portugal waar grondstoffen als [[koper (element)|koper]], [[aluminium]], [[uranium]] en [[lithium]] gevonden worden. Daarnaast worden veel [[auto|auto's]], [[fiets]]en, chemische producten, [[cement]] en houtproducten in Portugal gemaakt. Het [[toerisme]] is ook een belangrijke bron van inkomsten. Mensen komen naar Portugal om te genieten van het mooie weer, de stranden en de oud steden. Lissabon, de Azoren, Madeira en de [[Algarve]] zijn populaire bestemmingen. Ook wekt Portugal veel [[groene energie]] op door middel van [[zonnepaneel|zonnepanelen]] en [[windmolen]]s. ==Fotogalerij== <gallery> Afbeelding:Portugal map.gif|Kaart van Portugal File:Iberian peninsula.jpg|Satelietfoto van het [[Iberisch Schiereiland]] File:Lisboa, Vista sobre a Baixa e Tejo.jpg|De hoofdstad,[[Lissabon]] </gallery> {{Navigatie Europese Unie}} {{Navigatie Landen Europa}} [[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]] [[Categorie:Landen van Europa]] [[es:Portugal]] [[it:Portogallo]] [[fr:Portugal]] [[en:Portugal]] [[de:Portugal]] [[pt:Portugal]]'