Huid
De huid of vel is de buitenste bekleding van het lichaam van mens en dier. De huid bestaat uit 3 lagen. De opperhuid, de lederhuid en het onderhuids bindweefsel.
Vertelt je veel
Je huid vertelt je meer dan je denkt. Als je ziek bent zie je dat vaak aan je huid, door dat er rare vlekken op zitten. Of als je normaal een beetje bruin bent, maar als je ziek bent wit. En als je in de puberteit zit, kan het zijn dat je pukkels, puisten of mee-eters krijgt. Ook beschermt je huid je tegen giftige stoffen.
Een van de leuke dingen van je huid is dat als je een tijdje in de zon ligt, je huid dan verkleurd. Maar bij het ene persoon wordt dat eerder bruin dan bij de ander. Ook kan je verbranden als je te lang in de zon ligt. Als je verbrandt dan wordt je huid rood en gaat je huid vervellen. Huid wordt tegen de zon beschermd met "zonnebrandcrème".
Je wangen kunnen ook rood worden als je bloost. Als het heel koud is, kan je neus ook rood worden. Er waren vroeger meer haartjes op je huid. Die haartjes hadden we nodig omdat het vroeger soms koud kon worden. Maar door de tijd heen hadden we al die haren niet meer nodig en verdween bijna al het haar.
Warm blijven en afkoelen
Eén van die taken van de huid is je lichaamstemperatuur op 37 graden houden. Je huid kan je laten afkoelen of juist warm houden. Je huid kan je laten afkoelen door je heel veel te laten zweten. De zweetklieren in je huid produceren zweet. Je zweetklieren hebben gaatjes in je huid die je poriën noemt, daar komt het zweet door heen. Je zweet verdampt samen met je warmte. Zweet bestaat uit 99% uit water met wat zout en afvalstoffen. Ook gaan de bloedvaatjes in de huid open staan. De doorbloeding versnelt en daardoor wordt er warmte afgegeven. De huid krijgt hierdoor een wat rodere kleur krijgen.
Je huid kan warmte vasthouden door middel van kippenvel en je bloedvaten in je huid te vernauwen. Daardoor wordt er minder afgegeven. Daarnaast bestaat het onderhuids bindweefsel voor een groot gedeelte uit vet. Dit vet houdt ons warm, net als een warme trui.
Ziek zijn en de huid
Als je gewoon verkouden bent, kan het zijn dat je gewoon erg wit bent. Veel kinderen krijgen wel een keer de waterpokken. Dat houdt in dat je over je hele lichaam rode plekken krijgt.
Eigenschappen van de huid
Dit zijn enkele feiten over de huid;
De huid bestaat uit drie lagen. De opperhuid, de lederhuid, en het onderhuids bindweefsel. De opperhuid is de buitenste laag van onze huid. De lederhuid de tweede laag, en het onderhuidsbindweefsel is de binnenste laag. De eerste laag bestaat vooral uit hoorncellen. Deze hoorncellen schuiven steeds meer naar de oppervlakte, als ze daar eenmaal zijn gaan ze dood. Maar toch blijven ze dan heel erg belangrijk voor ons.
De opperhuid is de buitenste laag van je huid. De huid die je van buitenaf kunt zien dus. De opperhuid bestaat voor het grootste deel uit hoorncellen. Deze cellen worden steeds vernieuwd. De cellen schuiven telkens maar omhoog, en als ze bij de oppervlakte zijn gaan ze dood. Maar toch blijven ze dan nog heel belangrijk.
In de lederhuid zitten bloedvaten, lymfevaten en zenuwen. Bloedvaten bestaan vooral uit voedsel en zuurstof. Lymfevaten bestaan vooral uit afvoer en afvalstoffen. En de zenuwen zorgen ervoor dat we pijn kunnen voelen, en dat we temperatuurgevoel krijgen. Ook zorgt de lederhuid ervoor dat we onze huid kunnen buigen, omdat de lederhuid elastisch is. De leder huid wordt niet steeds vernieuwd. Een beschadiging van de lederhuid blijft dan ook altijd zichtbaar, meestal als een litteken.
Het onderhuids bindweefsel zorgt ervoor dat de huid gescheiden wordt, van de spieren en van de pezen in ons lichaam. Het onderhuids bindweefsel bestaat vooral uit vet, bindweefsel schotten en bloedvaten. De dikte van deze huid verschilt op elke plaats. Op de buik, billen en op de rug is deze huid het dikst. Maar er komen nog meer dingen in deze huid voor, namelijk zweetklieren, talgklieren en haren.
Voordelen en nadelen van de huid
De huid heeft allemaal verschillende voordelen en nadelen.
De voordelen van de huid zijn:
- De huid beschermt ons lichaam tegen giftige stoffen.
- De huid maakt keratine aan. Keratine is een stofje waar de nagel en het haar van gemaakt is.
- De huid houdt ons warm.
- Onze huid vertelt ons wanneer je iets heel warms aanraakt.
- Door onze huid vinden wij een leuk iemand aanraken erg fijn. Er wordt dan een stofje aangemaakt dat het knuffelhormoon wordt genoemd.
- De huid vertelt ons als je ziek bent.
De nadelen van de huid:
- Er bestaan allemaal verschillende afwijkingen van de huid.
- Er zijn verschillende chronische huidziekten.
- Er kunnen ontstekingen ontstaan en deze ontstekingen kunnen erg pijn doen.
Voelen
Één van de zintuigen is voelen. Voelen gebeurt in de huid. In onze huid heb je allemaal verschillende zenuwuiteinden. Hier krijgen ze een prikkel als iets bijvoorbeeld te heet is. Dan geeft die aan dat het te heet is en gaat het via die zenuw naar de ruggenmerg. Via de ruggenmerg gaat het naar de hersenen. De hersenen krijgen de prikkel binnen en geven aan dat er snel iets moet gebeuren. Dit wordt dan aan de spieren doorgegeven. Een voorbeeld: Jij bent aan het koken en raakt per ongeluk de hete pan aan. De hersenen geven dan aan dat het pijn doet en jouw arm trekt dan snel jou hand bij de pan vandaan.
In de taal
Er bestaan verschillende gezegdes die te maken hebben met huid:
- Ik spring uit mijn vel: ik word heel kwaad.
- In de huid van een ander kruipen: je voorstellen dat je iemand anders bent.