Hendrick Avercamp
| Hendrick Avercamp | |
| |
| Hendrick Avercamp | |
| Persoonlijke informatie | |
| Volledige naam | Hendrick Avercamp |
| Bijnaam | de Stomme van Campen |
| Land |  Nederland, (Nederlandse Republiek)
|
| Geboortedatum | januari 1585 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overleden | mei 1634 |
| Overleden te | Kampen |
| Carrière | |
| Beroep | Kunstschilder en tekenaar |
| Bekend van | Wintertaferelen |
| Actief | ca. 1600-1634 |
| Genre(s) | Winterlandschappen |
| Website | |
| [RKD] | |
|---|---|
Portaal  Kunst & Cultuur
| |
Hendrick Avercamp (Amsterdam, januari 1585 - Kampen, mei 1634) is een Nederlandse kunstschilder die vooral bekend is van winterse schaatstaferelen.
Levensloop
Hendrik Avercamp werd geboren in Amsterdam maar verhuisde op eenjarige leeftijd met zijn ouders naar Kampen. Zijn vader werkte als apotheker. Hij was een kleinzoon van moederskant, van de geleerde Petrus Meerhoutanus. Avercamp sprak nauwelijks en was doof. Hij kreeg de bijnaam de Stomme van Kampen. Zijn moeder gaf hem les in schrijven, maar tekenen lag hem beter. Hiermee uitte hij zijn gevoelens.
Avercamp begon met lessen in de tekenkunst bij een arme tekenaar toen hij 12 jaar was. Deze tekenaar overleed tijdens door de pest, net als zijn vader (1602) en zijn broer. Avercamp ging op zijn 18e naar een oom in Amsterdam. Daar ging hij in de leer bij onder anderen de historieschilder en portretschilder Pieter Isaacsz (1569-1625) uit Denemarken. In Amsterdam kwam Avercamp in aanraking met het werk van Vlaamse schilders onder wie Gillis van Coninxloo en Pieter Bruegel de Oude. Avercamp ging zich bekwamen op het schilderen van winterse landschappen met schaatsende mensen. Vermoedelijk ging hij in 1607 terug naar Kampen. Daar bleef hij werken tot zijn dood in 1634, op 49-jarige leeftijd.
Werk
Hendrick Avercamp schilderde waarschijnlijk in zijn atelier aan de hand van schetsen die hij gedurende de winter had gemaakt. Hij is dan ook om die winterlandschappen beroemd geworden, vooral in het buitenland. Hierop staan vaak veel mensen die bijvoorbeeld aan het schaatsen zijn of bezig met een prikslee. Zijn voorliefde voor dit onderwerp ontstond tijdens de schaatstochten die hij veel in zijn jeugd maakte. In de periode waarin Avercamp werd geboren, het laatste kwart van de 16e eeuw, was dan ook een van de koudste periodes in ons land en wordt ook wel de Kleine IJstijd genoemd.
De Vlaamse schildertraditie zie je vooral terug in Avercamps vroege werk. Dit sluit aan bij de vaak wat donkere landschappen van Pieter Bruegel de Oude. opvallend is dat Avercamp landschappen schilderde met een hoge horizon en veel figuren die ergens mee bezig zijn. Het doet een beetje denken aan de legpuzzels van Jan van Haasteren. De schilderijen zijn namelijk net zo vertellend geschilderd, met veel verhaaltjes erin verwerkt. Zo zijn in het hier afgebeelde schilderij ondeugende details opgenomen, namelijk een vrijend paartje, blote achterwerken en een plassend mannetje.
Later in zijn leven werd het weergeven van de sfeer (het weer, de luchten) steeds belangrijker. Ook zakte de horizon meer en meer naar beneden in het kader, waardoor steeds meer van die lucht te zien is.
Behalve het perspectief weergegeven door zichtlijnen naar het midden op de horizon, gebruikte Avercamp in zijn schilderijen de schildertechniek die het atmosferisch perspectief heet. Hierbij wordt er diepte gesuggereerd door gebruik van donkere kleuren en vervagingen in de verte en lichtere tinten op de voorgrond. Verder gebruikt hij vaak een repoussoir, een soort coulisse effect: voor in het schilderij worden voorwerpen geschilderd, bijvoorbeeld bomen of een boot. Met deze techniek wordt de indruk van diepte in het schilderij versterkt. Deze truck wordt nog veel in de fotografie gebruikt, desnoods met behulp van een losse tak die boven in het beeld wordt gehouden.
Behalve winterlandschappen schilderde hij ook vee en zeegezichten. Hij schilderde ook Schilderijtjes op papier, wellicht voor een snelle verkoop. Dit doet denken aan de zogeheten centsprenten die in die tijd in opkomst waren als drukwerk. Als ze werden ingelijst, was het een goedkoop alternatief voor schilderijen van olieverf. Hij zette eerst een tekening op met pen en inkt. Deze werd vervolgens bedekt met dekverf (soort plakkaatverf). De contouren van de tekening bleven daarbij bestaan, zeg maar het idee van een kleurplaat. Ook met deze techniek kon hij de bleke winterse kleuren en de kleurverlopen van het ijs weergeven.
Er bestaan nog ongeveer honderd schilderijen van Hendrick Avercamp, onder andere te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam, het Mauritshuis in Den Haag, het Stedelijk Museum Kampen en in het buitenland.