Isolaat (taalkunde)

Een isolaat in de taalkunde is een gebied waar een taal wordt gesproken die aan geen enkel andere taal verwant is. Nederlands, Duits en Engels zijn aan elkaar verwant omdat het alledrie van oorsprong Germaanse talen zijn (taalfamilie). Frans, Italiaans en Spaans zijn op hun beurt ook aan elkaar verwant en een taalfamilie, omdat het van oorsprong Romaanse talen zijn. Nu kan een groep mensen in een geïsoleerd liggend gebied wonen zoals op een eiland of ergens in de bergen. Hun taal heeft zich dan appart ontwikkeld en er is geen enkele verwantschap met andere talen. Dat is dan een isolaat. Een voorbeeld is het Baskisch dat ontstaan is in de bergen van de Pyreneeën. Ook het Japans wordt min of meer als een isolaat beschouwd en is ontstaan op een eiland. Behalve de taal hebben dergelijke gebieden vaak ook een geheel eigen cultuur. In de loop van de eeuwen kunnen dergelijke geisoleerde taalgebieden verloren zijn gegaan door overheersing van andere volkeren.

Bij sommige talen is het dus onduidelijk tot welke familie ze horen. Er is geen enkele andere taal die op die taal lijkt. Dit kan doordat de andere familieleden zijn uitgestorven (niet meer bestaan) of nog niet zijn gevonden.