Fax
Telefacsimile is de officiële naam, maar het wordt meestal afgekort tot (tele)fax en is een telecommunicatiemiddel. De naam komt deels van het Griekse woord τήλε (tèle), wat ver betekent, en het begrip facsimile wat zoiets betekent als 'kopie op afstand'. De digitale fax is in Japan ontwikkeld, tegelijkertijd met de ontwikkeling van de telex in de westerse wereld.
Fax is de naam van het communicatiemiddel, maar ook voor het daarvoor gebruikte apparaat zelf en het bericht wat er mee ontvangen wordt.
Geschiedenis
De faxmachine is min of meer uitgevonden door de Schotse uurwerkmaker Alexander Bain. Op 27 mei 1843 een krijgt hij octrooi op de "kopieertelegraaf". Hij gebruikte zijn kennis over elektrische slingerklokken om dit apparaat te bedenken. Via een slinger wordt het bericht, dat in een metalen plaat is gestanst, lijn voor lijn afgetast. Waar de slinger het metaal raakt, zal er een elektrische stroom lopen, die door een draad naar de ontvangstzijde wordt geseind. Bij de ontvanger beweegt een identieke slinger over een vel chemisch behandeld papier. Op de plaatsen waar de stroom door het papier loopt, treedt een verkleuring op, waardoor een afdruk op afstand ontstaat van het originele bericht.
Vanwege technische problemen lukte het Alexander Bain echter niet om een werkend apparaat te maken. De Brit Frederick Bakewell wist enkele belangrijke verbeteringen bij het apparaat van Bain te bedenken en wist zo wél een bruikbare "kopieertelegraaf" te maken. Hij liet zijn apparaat op de wereldtentoonstelling van 1851 in Londen zien, waar het de aandacht van veel publiek trok. Het zou vervolgens nog wel tot 1861 duren voordat de eerste telefaxmachine in gebruik werd genomen.
In 1881 bouwde een andere Schotse uitvinder, Shelford Bidwell, de telephotograph: de eerste faxmachine die het bericht 'leest' met behulp van een lichtgevoelige cel. Dat werkt nagenoeg hetzelfde als de tegenwoordige scanner die bijvoorbeeld bij een printer ingebouwd zit. De afbeelding of tekst wordt via een hele smalle streepvormige opening regel voor regel 'gelezen', waarbij het afwisselen van donker en licht omgezet wordt in elektrische stroompjes. Deze konden via een telefoonlijn verstuurd worden. Aan de andere kant van de lijn worden deze stroompjes weer omgezet in open stukjes en geprinte zwarte vlekjes zodat weer regel voor regel een afbeelding of tekst ontstaat (net als bij een zwart-wit printer).
Rond 1900 vond de Duitse natuurkundige Arthur Korn de Bildtelegraph uit, de eerste functionele fotografische faxmachine. Deze zou op grote schaal in Europa worden gebruikt. Dit gebeurde vooral omdat in 1908 te Londen een juwelendief die op de vlucht was kon worden aangehouden, omdat zijn foto door de politie van Parijs naar Londen was verstuurd via de Bildtelegraph.
Apparatuur
Een fax kan een document lezen en via de telefoonlijn verzenden. Omgekeerd kan hij een document ontvangen en afdrukken. De resolutie van een faxpagina bedraagt 200 dpi. Dat wil zeggen 200 dots (inktpuntjes) per inch (= 2,54 cm). De fax kan met enkele pagina's per minuut worden verstuurd. Dit hangt af van van de dichtheid van de beschreven faxpagina. Elke fax is ook geschikt om als kopieerapparaat te worden gebruikt; hiervoor is geen telefoonverbinding nodig. Veel faxen kunnen bovendien op een computer worden aangesloten en zijn dan geschikt als scanner en als printer.
De goedkopere faxen gebruiken thermisch papier op een rol. Hierbij worden de delen van het papier die verhit worden zwart. Duurdere machines werken met inkt op normaal papier.
In plaats van een echte fax kan ook een modem (het kastje wat voor de internetverbinding zorgt) en een computer worden gebruikt. Dit levert bij verzending een betere kwaliteit, doordat er vaak geen document (brief of tekening) gescand hoeft te worden. Een ontvangen document wordt in de computer opgeslagen en kan op het scherm bekeken worden en desgewenst worden afgedrukt.
Een moderne vorm van een fax is de totale digitale fax. De fax is hiermee de voorloper van de e-mail, MSN bericht enzovoorts.
Verbinding
Hoewel de fax steeds minder wordt gebruikt, zijn er nog steeds bedrijven die er een hebben. Een fax wordt aangesloten op een normale vaste telefoonlijn. Bij voorkeur gebruikt men een aparte lijn, zodat de fax een eigen nummer heeft. Particulieren sluiten de fax vaak aan op de enige vaste telefoonlijn. De fax heeft dan géén eigen telefoonnummer. Dat is bij een uitgaand gesprek of het verzenden van een fax geen probleem, maar bij een inkomend gesprek of het ontvangen van een fax soms wel. De meeste faxapparaten zijn echter in staat een inkomend faxbericht te herkennen, waarna ze dit afhandelen; een gewone oproep wordt dan doorgestuurd naar een aangesloten telefoontoestel. In plaats van stemgeluid hoor je de fax-seintjes als gekras en gepiep (https://www.youtube.com/watch?v=dV-rhRGF2uU).
Voordelen
De telefax had als groot voordeel dat het gebruik kon maken van de ontwikkeling van de modem als communicatietechniek en er geen afzonderlijk netwerk (stroomkabels) voor nodig was. Bovendien was een enorm voordeel van de fax dat er afbeeldingen konden worden verstuurd, terwijl een telex alleen cijfers en letters in Latijns alfabet kon versturen. Daardoor begon de telefax sinds de jaren 1980-1990 geleidelijk de telex en zelfs de post te verdringen. Aan het eind van de 20e eeuw werd de telefax op haar beurt grotendeels verdrongen door de e-mail. Scannen en afdrukken in kleur via de computer is nu heel gewoon. Deze scans kunnen via de mail verstuurd worden en door de ontvanger worden afgedrukt of op de computer worden bewaard.
Brontekst van Wikipedia aangepast: https://nl.wikipedia.org/wiki/Fax