Decubitus
Decubitus, ook wel doorligwonden genoemd, ontstaat doordat te veel druk op één plek wordt uitgeoefend en door te veel wrijving van schuifkracht. Decubitus heet in het Nederlands doorligwonden, omdat het meestal bij mensen voorkomt die veel liggen of aan bed afhankelijk zijn geworden door ziekte en komt ook veel bij mensen die in een rolstoel zitten of liggen. Dus kort om bij mensen die weinig kunnen bewegen.
Stadia
Je hebt 4 stadia:
- Stadium 1: Niet weg drukbare roodheid waar bij nog geen wond is ontstaan.
- Stadium2: Bij deze is er ook een blaar ontstaan.
- Stadium 3: Er is hier een wond ontstaan.
- Stadium 4: hele grote en diepe wond ontstaan.
Voorkomen
De preventie van decubitus bestaat uit onder andere uit
- goed inschatten van het risico dat iemand decubitus kan krijgen,
- activeren en wisselligging,
- regelmatig de bedreigde plaatsen goed bekijken
- toepassen van druk verminderende materialen.
- Speciale matras
- De patiënt om het uur draaien naar een ander zij zo voorkom je dat er op één plek veel druk wordt uitgeoefend
Eerst moet men bij elke patiënt die bedlegerig wordt het risico schatten dat decubitus
ontstaat. Als iemand al bedlegerig is of alleen maar zitten kan, moet elke verandering in de
gezondheid aanleiding zijn om opnieuw na te denken.
Een patiënt met diabetes die door een longontsteking in bed terecht komt loopt meteen het
hoogste risico.
Belangrijke risicofactoren zijn:
· diabetes mellitus,
· depressieve stemming,
· gebrek aan inzicht in de eigen situatie,
· slechte voedingstoestand,
· leeftijd,
· verlamming en gevoelsverlies,
· koorts,
· longziekten,
· hartfalen
· bloedarmoede.
Zonder druk is er geen decubitus. De preventie bestaat daarom ook uit drukvermindering.
Men moet de patiënt motiveren om te bewegen, om gebruik te maken van een papegaai.
Daarnaast past men ook wisselligging toe en speciale druk verdelende en druk verminderende materialen. Ook buikligging is een mogelijkheid.
Om het op tijd op te sporen bekijkt men in ieder geval elke dag de plaatsen waar decubitus
het meeste voorkomt. Die plaatsen zijn afhankelijk van de houding: stuit, heupknobbel, hiel
en hakken, billen en schouderbladen. Zo gauw een rode drukplek niet weg te drukken is
onder een doorzichtige spatel, is er sprake van decubitus graad 1. Dan is bloed in de
haarvaatjes van de lederhuid aan het stollen. De bloedvaatjes in dit bedreigde gebied
reageren niet meer. Massage is zinloos en zelfs schadelijk, evenals ijzen en föhnen.
Graad 1 kan (eventueel via een blaar, graad 2) snel overgaan in oppervlakkige (graad 3, tot
in het onderhuidse bindweefsel) of diepe decubitus (graad 4, tot in of voorbij de spierlaag). In de wond zit dan vaak necrose (graad 4B). Dat dode weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën.De genezing hangt vooral af van de gezondheidstoestand van de zorgvrager. Als er eenmaal voldoende genezingstendens te zien is, kan een huidtransplantatie de genezing versnellen.
Visuele cirkel
Eiwitverlies via wondvocht maakt de vaak al slechte voedingstoestand nog slechter. Chronische ontsteking en wondinfectie veroorzaken koorts en bloedarmoede. Dat maakt de Decubitus alleen maar erger. Isolement bevordert inactiviteit. Zo zijn er cirkels aan de gang waar iemand niet meer uit komt. In de terminale fase, bij patiënten met uitputtingsverschijnselen ziet men ondanks alle inspanningen decubitus ontstaan en toenemen. Bloedvergiftiging (sepsis) vanuit een decubituswond is nogal eens de directe aanleiding tot overlijden