Smaak

Smaak is een van de vijf zintuigen. Smaak is ook het (on)vermogen tot oordelen, persoonlijke waardering ("Die man heeft totaal geen smaak"; "Over smaak valt niet te twisten").

Zintuig smaak

Je proeft met je tong. Op je tong zitten allemaal kleine bultjes, die smaakpapillen heten. Smaakpapillen versturen via je zenuwen boodschappen naar je hersenen. Je hersenen vertellen dan wat voor smaak je proeft.

Je zintuigcellen zitten vermengd over je hele tong. In veel (school)boeken staat het plaatje met de verschillende smaakgebieden op de tong, dat de verschillende smaken een eigen gebied op de tong hebben. Maar dat klopt niet. De zintuigcellen die de verschillende smaken kunnen proeven, zitten overal op de tong. Sommige gebieden zijn wel gevoeliger voor een bepaalde smaak dan andere.

Baby’s en kleine kinderen kunnen beter proeven dan volwassenen. Dit komt omdat zij niet alleen op hun tong smaakpapillen hebben, maar ook in hun wangen.

Een tong bestaat uit allemaal buigzame spieren. Je gebruikt je tong niet alleen om te proeven, maar ook om te praten of om te eten. Bij het eten gebruik je je tong door je eten in je mond van de ene kant naar de andere kant te duwen, waardoor je tanden het eten fijn kunnen kauwen. En je tong duwt bij het slikken je eten naar de achterkant van je mond. Dan kan je het eten doorslikken.  

Smaken

Er zijn 5 basissmaken die je met je tong kan proeven: zout, zuur, zoet, bitter en umami. Umami is niet lang geleden ontdekt en betekent hartig, bijvoorbeeld tomaten. Bittere smaken zijn bijvoorbeeld spruitjes, pure chocolade en witlof. Bitter heeft een beschermende functie. Daarmee herken je wat je niet moet eten. In de natuur is bitter vaak giftig.

Proef je kleuren?

Snoep heeft vaak een kleur. Deze kleur geeft ook een smaak aan. Een geel snoepje heeft bijvoorbeeld een citroensmaak en een oranje snoepje een sinaasappelsmaak. 

Zintuigen herkennen smaak

Alle zintuigen helpen mee om de smaak van iets te herkennen. Reuk is bijvoorbeeld erg belangrijk. Als je je neus dichtknijpt en dan een ui en een appel eet proef je geen verschil. Als je je neus weer loslaat proef je het wel. Proeven is meer dan alleen smaak. We vinden het ook belangrijk dat wat je eet er leuk of lekker uit ziet.

Ook is gevoel belangrijk. Sommige mensen gruwelen bijvoorbeeld van de vetrandjes aan vlees, niet vanwege de smaak, maar omdat het glibberig is. Of het eten warm of koud is, hard of zacht, taai of knapperig, dat voel je allemaal met je tong, mondholte en kaken. Als je dit niet voelt is het lastig te weten wat je eet.

Het zijn niet alleen de zintuigen die bepalen hoe we smaak ervaren. Het proeven van verschillende smaken zit vaak tussen je oren. Als we bijvoorbeeld hebben geleerd dat alle rode dingen zoeter smaken, dan proef je dat ook zo. Water met een smaakloze rode kleurstof smaakt dan ineens een stuk zoeter dan water zonder rode kleurstof.