Doedelzak

De doedelzak is een instrument dat bestaat uit een zak van leer waar pijpen van verschillende lengte doorheen steken.

De zak waar lucht in zit wordt onder de arm gehouden en ineen gedrukt, waardoor een toon in de drie bourdon-pijpen kan ontstaan. Op één pijp (de chanter) speelt men de melodie, terwijl de drie andere pijpen (bas-bourdon en de tenor-bourdons) voortdurend dezelfde toon voortbrengen. Op de chanter zijn gaten aangebracht die met de vingers kunnen worden afgesloten zodat er een melodie mee gespeeld kan worden. Dan is er nog een mondpijp die gebruikt wordt om lucht in de zak te blazen (ook zijn er doedelzakken waarmee men via een blaasbalg lucht in de zak blaast). Omdat de rietbladen (in elke bourdon-pijp zit een rietblad) het geluid produceren met de lucht uit de zak, en niet direct uit de mond, kan de speler ademhalen onder het spelen en op die manier een ononderbroken geluid voortbrengen.

Het instrument wat als eerste hieronder staat afgebeeld is een Schotse Highland-doedelzak. Deze doedelzak is waarschijnlijk de meest bekende. De zak is bedekt met een Schotse ruit. In Engeland en Schotland is dit nog steeds een populair instrument, speciaal bij militaire orkesten. Al vanaf de 15e eeuw komt de doedelzak voor in de Schotse militaire muziek.

---

• Familie: Houten blaasinstrumenten.
• Naam bespeler: Doedelzak-bespeler
• Toonomvang: Iets meer dan een oktaaf.
• Materiaal: Hout, met een zak van een dierenhuid/ leer.
• Grootte: Tenor-bourdon (40 cm), Bas-bourdon (80 cm), Chanter en Mondpijp ( 33 cm), Zak ( 60 cm lang en 23 cm wijd).
• Afkomst: De doedelzak was al vanaf de eerste eeuw v. Chr. in het Oosten bekend en werd in de late Middeleeuwen naar Europa gebracht door straatmuzikanten.
• Classificatie: Hij behoort tot de groep aërofonen (dit zijn instrumenten die geluid produceren door een luchtzuil in trilling te brengen).

Links

• http://www.xs4all.nl/~tarfman/musac/index.htm?overdend/doedelzak.htm
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Doedelzak
• http://www.startkabel.nl/k/doedelzak/