Kamp Amersfoort

Algemene informatie

Kamp Amersfoort werd in 1939 gebouwd, bedoeld voor de Nederlandse militairen. Omdat Nederland een neutraal land was tijdens de tweede wereldoorlog kwamen er steeds meer Joodse vluchtelingen uit Duitsland naar Nederland toe. Op 10 mei 1940 viel Duitsland Nederland aan, zij namen het kamp over voor hun eigen soldaten. Ze gingen het later ook gebruiken voor de Nederlandse gevangenen. Op 18 augustus 1941 kwamen de eerste gevangenen. Kamp Amersfoort in het bos ten zuidwesten van Amersfoort, tussen de snelweg A28 en de Leusderheide. Kamp Amersfoort heette tijdens de tweede wereldoorlog officieel, Polizeliches Durchgangslager Amersfoort, afgekort PDA. Het was/is een Duitse naam. Duchgangslager betekent doorgangskamp/strafkamp. Daar kwamen de gevangenen aan om later naar een ander kamp gebracht te worden. Ze gingen dan vaak naar kampen in Duitsland en Polen waar velen stierven van vermoeidheid of werden doodgeschoten. Er hebben ongeveer 40.000 mensen gevangen gezeten in het kamp, sommige wisten toch te ontsnappen. Er zijn ongeveer 900 mensen overleden in kamp Amersfoort. De meeste gevangenen waren mannen. Een paar honderd vrouwen en ongeveer 200 kinderen zaten vast in kamp Amersfoort. Een groot deel van het kamp is na de oorlog gesloopt, want de mensen wilden zo weinig mogelijk herinneringen van de nare gebeurtenissen in de oorlog. Later was er meer aandacht voor en werd het stuk dat overgebleven was opengesteld voor publiek, zodat iedereen kan leren dat er nooit meer zou iets ergs mag gebeuren. Nationaal Monument kamp Amersfoort is bijna de hele week open voor bezoekers. De entree is gratis.

Het leven in het kamp

Het leven daar was erg zwaar, want om half zeven 's ochtends luidde de appèlklok. Dan moesten de gevangenen op appèl staan dat betekent zo stil en snel mogelijk in een nette rij staan. Daar moesten ze luisteren naar de commandant. Voordat ze een nette rij gingen maken moesten de gevangenen snel opstaan, hun bed netjes maken en daarna moesten zich snel wassen en aankleden. En als je er was had je erg vieze koffie. Als je geluk had kreeg je nog wat oud brood van de vorige dag. Iets voor acht uur ging de tweede bel van het appèl en daarna moesten ze weer aan het werk. Twee aan twee liepen ze naar hun werkplek. Om twaalf uur was er even pauze, dan kregen ze wat te eten. Na het eten was er weer een appèl en daarna moesten ze weer aan het werk. Om zes uur s’avonds was er weer een appèl. Bij dat appèl werden alle gevangenen geteld. Om te kijken of er iedereen was. Dat duurde erg lang, soms stonden ze er om acht uur nog.

Helden en helpers

Op 19 april 1945 lieten de bewakers officieel het kamp over aan het Rode Kruis. De bewakers deden dat, omdat het hun teveel werd. De volgende dag gingen de bewakers weg. De gevangen waren toen wel vrij, maar ze mochten het kamp nog niet verlaten want buiten was er nog veel oorlog. Pas op 7 mei toen de Canadezen het kamp binnen reden waren ze echt vrij.

Loes Overeem:

Loes Overeem werkte bij het Rode Kruis en zij vond het heel erg wat zij allemaal meemaakte. Ze ging naar de commandant en vertelde dat het Rode Kruis ging kijken in het kamp. De commandant lachte en zei: ‘Dan moet u hier maar komen wonen.’ En dat deed ze. Ze zocht een plekje tussen de gevangenen en hield alles streng in de gaatte. Ze bleef tot het kamp bevrijd werd. Omdat zij in het kamp woonde en goed alles in de gaatte hield, werd het leven voor de gevangenen een stuk beter. Zij waren daarom zo blij met haar, dat de straat waaraan het kamp lag na de oorlog naar haar naam vernoemd werd.