Kievit: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (→‎top: Verandering in Infoboxen)
 
(6 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{weg|Kopie van Wikipedia}}
+
{{Infobox dier
−
de kievit
+
|Naam                  = Kievit
−
+
|Wetenschappelijke naam = Vanellus vanellus
 +
|Afbeelding            = Kiebitz 050513 Ausschnitt.jpg
 +
|IUCN-status            = 4
 +
|Leefgebied            = Europa en Azië (geel=broedgebied, paars=overwintering)
 +
|Leefomgeving          = [[weiland]]en
 +
|Behoort tot de         = [[Kieviten en plevieren]], [[Vogels]]
 +
|AfbeeldingLeefgebied  = WorldDistributionNorthernLapwing.jpg
 +
}}
  
 +
De '''Noordelijke''' '''kievit''' (Vanellus vanellus) is een weidevogel. Ook bekend als de '''kievit''' of '''kievit''' , '''tuit''' of '''tewit''' , '''groene plevier''' , of (in Ierland en Groot-Brittannië) '''pyewipe''' of gewoon '''kievit.''' Het is een vogel in de onderfamilie [[kieviten en plevieren]]. Het komt veel voor in het gematigde Eurosiberië.
  
 +
Het is een grote trekvogel over het grootste deel van zijn uitgestrekte verspreidingsgebied en overwintert verder naar het zuiden tot in Noord-Afrika, Noord-India, Nepal, Bhutan en delen van China. Het migreert (trekt) voornamelijk overdag, vaak in grote groepen. Het is af en toe een zwerver naar Noord-Amerika, vooral na stormen, zoals bij de Canadese waarnemingen na stormen in december 1927 en in januari 1966.
  
 +
Het is een [[Steltloperachtigen|steltloper]] die broedt op bewerkt land en andere gemaaide graslanden. 3-4 eieren worden in een ondiep grondnest gelegd. Het nest en de jongen worden luidruchtig en agressief verdedigd tegen alle indringers, tot en met paarden en runderen. Tegenwoordig zetten boeren er stokken of iets dergelijks om het nest, om het te vermijden bij het maaien van het [[weiland]].
  
 +
In de winter vormt hij enorme kudden op open land, met name akkerland en wadden.
  
−
Portaal 
+
De namen ''kievit'' , ''pewit'' , ''tuit'' of ''tew-it'' zijn klanknabootsing en verwijzen naar de karakteristieke roep van de vogel.
−
 
−
Biologie
 
−
Vogels
 
−
 
  
 +
De kievit is een 28-33 cm lange vogel met een spanwijdte van 67-87 cm en een lichaamsgewicht van 128-330 gram. Het heeft afgeronde vleugels en een kuif. Het is ook de kortstbenige van de kievitenfamilie. Het is voornamelijk zwart-wit, maar de achterkant is groen getint. Het mannetje heeft een lange kuif en een zwarte kruin, keel en borst die contrasteren met een verder wit gezicht. Vrouwtjes en jonge vogels hebben kortere toppen en minder sterk gemarkeerde koppen, maar verder lijken de veren sterk op elkaar.
  
−
De kievit (Vanellus vanellus) is een weidevogel uit de familie plevieren (Charadriidae). De naam wordt ook wel gespeld als kieviet.
+
Het voedt zich voornamelijk met [[insecten]] en andere kleine [[ongewervelde dieren]]. Deze soort voedt zich vaak in gemengde zwermen met goudplevieren en [[Kokmeeuw|kokmeeuwen]] , waarbij de laatste vaak de twee plevieren beroven, maar een zekere mate van bescherming bieden tegen roofdieren.
−
 
  
 +
Net als de [[Goudplevier|goudplevieren]] voedt deze soort zich het liefst 's nachts als er maanlicht is.
  
 +
De kievit is een van de soorten waarop de ''Overeenkomst inzake de instandhouding van Afrikaans-Euraziatische trekkende watervogels'' ( AEWA ) van toepassing is.
  
−
 
+
== Eerste kievitsei ==
−
Inhoud
+
In Nederland is er een cultuurhistorische wedstrijd om het eerste kievitsei van het jaar te vinden ( ''het eerste kievietsei'' ). Het is vooral populair in de provincie [[Friesland]], maar er zijn ook regionale wedstrijden. Het rapen van kievitseieren is verboden door de Europese Unie, maar Friesland kreeg om cultuurhistorische redenen een uitzondering. De Friese uitzondering werd in 2005 opgeheven door een rechtbank, die bepaalde dat de Friese bestuursledenprocedure niet goed had gevolgd. Sinds 2006 is het zoeken naar kievitseieren toegestaan ​​tussen 1 maart en 9 april, maar het oogsten van de eieren is nu verboden.
−
  [verbergen]  1 Beschrijving
+
[[Categorie:Weidevogels]]
−
2 Vlucht
+
[[Categorie:Kieviten en plevieren]]
−
3 Verspreiding en habitat
+
[[Categorie:Vogels]]
−
4 Gedrag
 
−
5 Voedsel
 
−
6 Voortplanting
 
−
7 Eerste kievitsei
 
−
 
−
 
 
−
[bewerken] Beschrijving
 
−
 
−
De kievit is een forse weidevogel van ongeveer 28 tot 31 cm groot en heeft een spanwijdte van 67 tot 76 cm.[2][3] Het gewicht is tussen de 150 en 300 gram.
 
−
 
−
De rug is recht en in de zomer is deze donkergroen met een paarse en koperen gloed, wat ook voor de bovenkant van de vleugels geldt tot aan het uiteinde met de witte toppen. In de winter is de rug groener met gelige randen aan de veren. De stuit is wit en heeft een zwarte vlek met een witte rand aan het uiteinde van de staart.
 
−
 
−
Langs de flanken heeft de kievit een zwarte rand. De onderkant van de brede afgeronde vleugels zijn deels wit. Aan het uiteinde heeft de vleugel een witte rand. Vanaf daar tot een derde van de vleugel zijn de veren zwart gekleurd.
 
−
 
−
De buik is wit met onder de staart een rode vlek. Van borst tot keel heeft de mannelijke kievit een zwarte band die doorloopt als een zwarte streep onder het oog en over de zwarte korte snavel. De keel is bij het vrouwtje gespikkeld zwart-wit. Op de wang heeft de kievit een witte vlek.
 
−
 
−
De nek is zwart tot grijs. De kievit heeft een hoog voorhoofd en een zwarte kap die overgaat in de voor de kievit zo karakteristieke zwarte kuif. Deze kuif is bij de vrouwtjes korter dan bij de mannetjes. In de winter is de kuif van het mannetje korter dan in de zomer.[2]
 
−
 
−
[bewerken] Vlucht
 
−
 
−
Kenmerkend zijn de brede vleugels en de relatief langzame, flappende vlucht. In de paartijd zie je de mannetjes acrobatische capriolen uithalen in de lucht. In Friesland noemen ze dit "oer de wjuk gean".
 
−
 
−
[bewerken] Verspreiding en habitat
 
−
 
−
De kievit is een bekende weidevogel in Europa. Oorspronkelijk broedden kieviten op grassteppen in gematigd Europa en Azië. De mens is deze gebieden steeds meer gaan gebruiken voor het houden van vee en het verbouwen van gewassen. De kievit is één van de weinig soorten die zich goed kon aanpassen aan de veranderde omgeving. Tegenwoordig broedt de kievit in allerlei grote open terreinen langs de kust en in het binnenland, meestal op (maïs)akkers, weilanden en graslanden.[2][3][4]
 
−
 
−
De status van de kievit is op dit moment nog niet bedreigd. Sinds 1980 is er een afname van een paar procent per jaar, zoals blijkt uit onderzoek van o.a. Sovon. In 2000 werden 200.000 tot 300.000 broedparen vastgesteld. Genoemde oorzaken zijn de steeds intensievere landbouw, de lage waterstand, predatie en verstedelijking.[5][6]
 
−
 
−
[bewerken] Gedrag
 
−
 
−
De kievit komt in het najaar in grote groepen samen om naar het warme zuiden te trekken.
 
−
 
−
Bij gevaar veinst een kievit een gebroken vleugel en probeert zo een naderende wezel, vos of hermelijn weg te lokken bij het nest.[4]
 
−
 
−
[bewerken] Voedsel
 
−
 
−
Het hoofdvoedsel van de kievit wordt gevormd door wormen. Daarnaast eten ze allerlei insecten en wat onrijpe zaden. De beschikbaarheid van wormen bepaalt ook hoeveel vogels zich kunnen vestigen in een bepaald gebied.[7]
 
−
 
−
[bewerken] Voortplanting
 
−
 
−
Het broedseizoen van de kievit loopt van half maart tot in juli. Vogels waarvan het eerste broedsel is mislukt, proberen het vaak later in het seizoen nog eens. Een legsel bestaat meestal uit vier eieren van gemiddeld 47 x 34 mm. Het broeden duurt 26 à 28 dagen. Het nest wordt gemaakt in een ondiep kuiltje op een plek met niet te veel gras. Meestal broedt de kievit op grasland, maar ook op bouwland worden kievitsnesten aangetroffen.
 
−
 
−
[bewerken] Eerste kievitsei
 
−
 
−
Het is een Friese traditie om het eerste kievitsei aan te bieden aan de Commissaris van de Koningin. Vroeger werd het aan de Koningin aangeboden. Het eerste kievitsei staat symbool voor het begin van het voorjaar.
 
−
In 2005 werd het eerste ei gevonden op 16 maart, in de Eempolder ten noordoosten van Eemnes, Utrecht
 
−
In 2006 werd het eerste ei gevonden op 18 maart, bij Beek en Donk in Noord-Brabant.
 
−
In 2007 werd het eerste ei gevonden op 7 maart, in een weiland bij Spannenburg in Friesland.
 
−
In 2008 werd het eerste ei gevonden op 3 maart, in de Maatpolder bij Eemnes.
 
−
In 2009 is net als in 2008 het eerste kievitsei van het jaar gevonden in de Maatpolder bij Eemnes. De vondst geschiedde op 8 maart.
 
−
In 2010 werd het eerste ei geraapt op 16 maart rond 10.30 uur in het Friese plaatsje Britsum.
 
−
In 2011 werd het eerste ei gevonden op 6 maart in de Commandeurspolder bij Maasland, Zuid-Holland.
 
−
In 2011 werd het eerste ei van Friesland gevonden op 16 maart, in een land aan de Suwâldsterdyk
 
−
In 2012 werd het eerste kievitsei gevonden op 10 maart te Oudehaske, Friesland
 
−
 
−
Het is in de Europese Unie verboden kievitseieren te rapen. Friesland heeft echter een uitzonderingspositie op cultuurhistorische gronden. Deze werd echter in 2005 opgeheven na een rechtszaak aangespannen door Stichting faunabescherming. Geoordeeld werd dat Gedeputeerde Staten van Friesland de ontheffingsprocedure voor het rapen van kievietseieren niet correct had gevolgd.[8][9] Sinds 2006 is het weer toegestaan om tussen 1 maart en 9 april kievitseieren te rapen. In mei 2007 werd een nieuwe gerechtelijke uitspraak verwacht over het eieren rapen.[10] Inmiddels geldt een provinciaal maximum van 5939 geraapte kievitseieren, en een persoonlijk maximum van 15 eieren per persoon. Elke vondst dient te worden gemeld in een sms aan Natuurnetwerk in Vaassen.[11] Een server van NatuurNetwerk stuurt een sms terug om aan te geven of de vinder het ei nog mag rapen.[12]
 
−
 
−
Voorstanders van het behoud van de traditie stellen dat het rapen niet schadelijk is voor de populatie omdat de kievit goed in staat is een tweede legsel te produceren. Bovendien zorgen kievitsei zoekers voor zogenaamde nazorg, dat wil zeggen dat het nest gemarkeerd wordt zodat boeren het nest kunnen ontzien bij het maaien.[13] Dit wordt o.a. gedaan door stokken bij de nesten te plaatsen of nestbeschermers over de nesten te zetten wanneer er vee in het land loopt. Dit wordt bij alle nesten met eieren gedaan die worden gevonden door nazorgers, zoals die van de grutto, tureluur, scholekster en veldleeuwerik. Dus niet alleen van de kievit. Tegenwoordig wordt er ook steeds vaker gewerkt met zogenaamde stippenkaarten. Dit zijn kaarten van het land van de boer waar nazorg wordt gedaan. Deze kan in de schuur worden gehangen en hierop kunnen de gevonden nesten met eieren aangegeven worden. Op deze manier hoeft er niet altijd nestbescherming geplaatst te worden, wat de nesten zou kunnen verraden bij roofdieren. Tegenstanders stellen daar tegenover dat door steeds vroeger maaien veel van die tweede legsels verloren gaan.
 
−
 
−
 
 
−
 
 
−
Bronnen, noten en/of referenties
 
−
1.↑ (en) Kievit op de IUCN Red List of Threatened Species.
 
−
2.↑ a b c Rob Hume. Vogels van Europa. Unieboek Uitgeverij Het Spectrum (2003).
 
−
3.↑ a b Lars Svensson, P.J. Grant. ANWB Vogelgids van Europa. Tirion Uitgevers BV Baarn (2002).
 
−
4.↑ a b Vogelbescherming Nederland (19-03-2011).
 
−
5.↑ Sovon Nederland (19-03-2011).
 
−
6.↑ Sovon Noord Brabant (19-03-2011).
 
−
7.↑ Alle vogels.
 
−
8.↑ Dertig jaar juridische strijd om kievitseieren. Friesch Dagblad, 17 maart 2005
 
−
9.↑ Uitspraak Rechtbank Leeuwarden inz. rapen kievitseieren
 
−
10.↑ Kievietseieren rapen in Friesland gaat door, Leeuwarder Courant, 26 februari 2007.
 
−
11.↑ 'Aaisikers' moeten mobieltje mee, Leeuwarder Courant, 27 januari 2009
 
−
12.↑ Kievitregistratie bij natuurnetwerk.nl
 
−
13.↑ Commissie Nazorg van de Bond van Friese Vogelwachten
 

Huidige versie van 12 sep 2025 om 12:37

Kievit
Vanellus vanellus
Kiebitz 050513 Ausschnitt.jpg
Gevoelig
Leefgebied Europa en Azië (geel=broedgebied, paars=overwintering)
Leefomgeving weilanden
Behoort tot de Kieviten en plevieren, Vogels
WorldDistributionNorthernLapwing.jpg
Portaal Portaalicoon Dieren


De Noordelijke kievit (Vanellus vanellus) is een weidevogel. Ook bekend als de kievit of kievit , tuit of tewit , groene plevier , of (in Ierland en Groot-Brittannië) pyewipe of gewoon kievit. Het is een vogel in de onderfamilie kieviten en plevieren. Het komt veel voor in het gematigde Eurosiberië.

Het is een grote trekvogel over het grootste deel van zijn uitgestrekte verspreidingsgebied en overwintert verder naar het zuiden tot in Noord-Afrika, Noord-India, Nepal, Bhutan en delen van China. Het migreert (trekt) voornamelijk overdag, vaak in grote groepen. Het is af en toe een zwerver naar Noord-Amerika, vooral na stormen, zoals bij de Canadese waarnemingen na stormen in december 1927 en in januari 1966.

Het is een steltloper die broedt op bewerkt land en andere gemaaide graslanden. 3-4 eieren worden in een ondiep grondnest gelegd. Het nest en de jongen worden luidruchtig en agressief verdedigd tegen alle indringers, tot en met paarden en runderen. Tegenwoordig zetten boeren er stokken of iets dergelijks om het nest, om het te vermijden bij het maaien van het weiland.

In de winter vormt hij enorme kudden op open land, met name akkerland en wadden.

De namen kievit , pewit , tuit of tew-it zijn klanknabootsing en verwijzen naar de karakteristieke roep van de vogel.

De kievit is een 28-33 cm lange vogel met een spanwijdte van 67-87 cm en een lichaamsgewicht van 128-330 gram. Het heeft afgeronde vleugels en een kuif. Het is ook de kortstbenige van de kievitenfamilie. Het is voornamelijk zwart-wit, maar de achterkant is groen getint. Het mannetje heeft een lange kuif en een zwarte kruin, keel en borst die contrasteren met een verder wit gezicht. Vrouwtjes en jonge vogels hebben kortere toppen en minder sterk gemarkeerde koppen, maar verder lijken de veren sterk op elkaar.

Het voedt zich voornamelijk met insecten en andere kleine ongewervelde dieren. Deze soort voedt zich vaak in gemengde zwermen met goudplevieren en kokmeeuwen , waarbij de laatste vaak de twee plevieren beroven, maar een zekere mate van bescherming bieden tegen roofdieren.

Net als de goudplevieren voedt deze soort zich het liefst 's nachts als er maanlicht is.

De kievit is een van de soorten waarop de Overeenkomst inzake de instandhouding van Afrikaans-Euraziatische trekkende watervogels ( AEWA ) van toepassing is.

Eerste kievitsei

In Nederland is er een cultuurhistorische wedstrijd om het eerste kievitsei van het jaar te vinden ( het eerste kievietsei ). Het is vooral populair in de provincie Friesland, maar er zijn ook regionale wedstrijden. Het rapen van kievitseieren is verboden door de Europese Unie, maar Friesland kreeg om cultuurhistorische redenen een uitzondering. De Friese uitzondering werd in 2005 opgeheven door een rechtbank, die bepaalde dat de Friese bestuursledenprocedure niet goed had gevolgd. Sinds 2006 is het zoeken naar kievitseieren toegestaan ​​tussen 1 maart en 9 april, maar het oogsten van de eieren is nu verboden.

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Kievit&oldid=971521"