Hokjesdenken

Verbeteren
Dit artikel moet nog een beetje verbeterd worden. Wil jij WikiKids helpen? Het zou fijn zijn als je het verbetert.

Hokjesdenken is een manier van denken waarbij mensen in categorieën worden ingedeeld.

Iedereen doet dat wel eens bewust of onbewust. Voorbeelden van hokjesdenken kunnen zijn: 'die jongen heeft zwarte kleding aan hij zal wel emo zijn' of: 'die Marokkaanse jongen zal wel later een crimineel zijn'. Dit zijn voorbeelden van negatief hokjesdenken.

Je hebt ook positief hokjesdenken: bijvoorbeeld als je bij Albert Heijn een jongen ziet met een AH T-shirt. Dan denk jij: 'die zal wel weten waar het brood ligt in de supermarkt'.

Hokjesdenken in je hersenen

Hokjesdenken doe je automatisch bij dingen in je hersenen. Dit doen je hersenen om alles makkelijker te maken.

Een bijvoorbeeld: je komt bij een vriend op bezoek en je ziet allemaal meubels staan die je nooit eerder hebt gezien. Maar je denkt: 'nu zie ik een stoel met vier poten'. Dus je hersenen maken dan automatisch de schakeling: 'het is een stoel' en geven daarbij de informatie wat je er mee kan, bijvoorbeeld erop zitten. Doordat je dit automatisch doet, hoef niet bij elk object na te denken wat het is en wat je er mee kan.

Mensen in hokjes indelen

Zoals hierboven uitgelegd, is het handig als je dat bij objecten doet.

Doen we dat ook bij mensen, dan kan dit ook handig zijn als je bijvoorbeeld naar een winkel gaat en wilt weten waar iets staat: bijvoorbeeld waar het brood in de supermarkt staat. Dus ga je zoeken naar een persoon met werkkleding aan: bijvoorbeeld iemand met een blauw T-shirt met Albert Heijn-logo erop: dan weet je: die jongen die werkt hier en die zal het wel weten. Je weet bijvoorbeeld ook dat je, als er brand is, dat je dan die jongens met zware waterslangen en rode brandweerwagen beter kan laten komen om de brand te blussen.

Gedrag

Hokjes bepalen ook hoe je je gedraagt tegenover iemand. Bijvoorbeeld: je zegt niet 'je' tegen een oude man die je niet kent. Je zal eerder 'u' tegen hém zeggen, dan tegen een goede vriend van je eigen leeftijd. Deels wordt je gedrag ook bepaald door je normen en waarden en je de kijk op het leven.

Daarnaast maak je door de kennis die je hebt een inschatting hoe je iemand beste kan benaderen. En er speelt ook mee hoe een persoon is kwa uitstraling: als die vrolijk is zal je sneller vrolijker reageren dan bij een chagrijnig persoon. Ook door dit hokjesdenken in je brein kan je flink de mist in gaan.

Hokjesdenken leidt tot (voor)oordelen

Soms maak je onbewust een fout bij hokjesdenken. Je ziet bijvoorbeeld een plastic beker en je doet er snel heet water in. Maar je was vergeten dat het water heet was. Je pakt hem snel beet en krijgt het hete water over je heen. 'Au!' roep je dan! Dit is een voorbeeld van als je een fout maakt bij objecten.

Maar helaas: bij mensen doen we dit ook. Bijvoorbeeld: die Marokkaanse jongen zal wel crimineel zijn, want 'dat zijn ze allemaal' of die oude man zal wel niet van muziek houden. Doordat mensen veel van elkaar verschillen kloppen deze dingen niet of niet altijd. Daarom kan je beter mensen niet in hokjes indelen.

Kinderen

Kinderen leren hokjesdenken al van jongs af aan. Bijvoorbeeld dat je als kind onbewust leert dat er mannenberoepen en vrouwenberoepen zijn. Zo kunnen ze ook leren dat beroepen gelinkt zijn aan huidskleur.

Als kind leg je die koppeling tussen eigenschap en categorie. Hoe vaker je die link denkt te zien, hoe sterker die verbinding wordt. zodat je het op en duur automatisch gaat doen. Bijvoorbeeld: je gaat school en ziet op school veel vrouwelijke docenten. Dan ga jij de link leggen: 'O, dus het is een vrouwenberoep'. Nog een voorbeeld. Op vakantie hoor je dat Duitse kinderen vaak een kuil op het strand graven. Dan ga je de link leggen: 'O, die jongen zal wel Duits zijn, want hij graaft een kuil.'

Stereotypen kunnen heel negatief zijn, dus je zou bijna je hersenen uit moeten schakelen om dit te stoppen. Het is natuurlijk wel goed als er een gevaarlijke persoon met een mes op je afkomt, dat je dan direct de benen neemt, in plaats van dat je eerst nadenkt, maar in andere gevallen kan het ook negatief zijn als je vooroordeel niet klopt. Bijvoorbeeld dat je denkt dat iemand met een donkere huidskleur geen opleiding gedaan zou kunnen hebben, of die Marokkaanse jongen wel crimineel zal zijn. Dan ben je onbewust aan het discrimineren en dat wilt niemand.

video

Hieronder wat filmpjes over hokjesdenken:

Informatie links

Dit artikel is een beginnetje. Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.

Meer informatie over dit onderwerp vind je hier:
Tekst: Wikipedia • NPO Kennis • Google
Afbeeldingen: Wikimedia Commons (oud) • WikiKids Beeldbank
Clipjes: Schooltv • Beeld & Geluid • YouTube

Dit artikel is een beginnetje.

Maak een account aan en help mee!