Brontekst bekijken van Zagreb

{{Infobox plaats
| naam         = Zagreb
| vlag         = [[File:Flag_of_Zagreb.svg|120px]]
| wapen        = [[File:Coat_of_arms_of_Zagreb.svg|80px]]
| kaart        = Location_Zagreb_in_Croatia.png
| land         = {{HR}}
| deelgebied   = Provincie
| deelgebiedN  = Stad Zagreb
| deelgebied2  = 
| deelgebied2N = 
| burgemeester = Tomislav Tomašević (Možemo!)
| oppervlakte  = 641 km<sup>2</sup>
| inwoners     = 767.131 <small>(2021)</small>
| dichtheid    = 
| postcode     = HR-10 000, HR-10 010, HR-10 020, HR-10 040, HR-10 090
| netnummer    = 385 1
| Rayons       =
| portaal      = WikiKidsAtlas
}}
[[File:Zagreb_(29255640143).jpg|right|300px|thumb|Het [[Ban Jelačićplein]] met de [[kathedraal van Zagreb]] op de achtergrond.]]
'''Zagreb''' is de hoofdstad en de grootste stad van [[Kroatië]]. De stad ligt in het noorden van Kroatië, dichtbij de grens van [[Slovenië]]. Zagreb is de hoofdstad van twee Kroatische provincies; Zagreb-Stad en [[Zagreb (provincie)|Provincie Zagreb]]. De hoofdstad ligt wél in de Zagreb-Stad, maar buiten de provincie Zagreb. In Zagreb zelf wonen zo'n 770.000 mensen. Als je de gehele [[agglomeratie]] meerekent, zijn dit er meer dan 1 miljoen. 

De stad heeft een lange geschiedenis die helemaal teruggaat tot in het [[Romeinse Rijk]]. In 1134 wordt de stad voor het eerst "Zagreb" genoemd. In 1242 kreeg de stad meer zelfbestuur. Toen hoorde het nog bij het koninkrijk Hongarije, vervolgens bij [[Oostenrijk-Hongarije]] en tenslotte bij [[Joegoslavië]]. Onder Joegoslavië werd Zagreb in 1945 de hoofdstad van Kroatië. Na de onafhankelijkheid is dit zo gebleven. Tegenwoordig is Zagreb het politieke en economische centrum van Kroatië. Ook komen er veel toeristen naar Zagreb, maar minder dan naast de Kroatische kusten. 

==Naam==
Waar de naam ''Zagreb'' precies vandaan komt is onduidelijk. De huidige naam is in ieder geval afgeleid van de [[Hongaars]]e naam voor de stad ''Zábrág''. De Kroatische naam voor de stad werd voor het eerst gebruikt in 1689 op een kaart. De Hongaarse naam werd tussen de 13e en 18e eeuw vaak gebruikt. 

Waarschijnlijk betekent ''Zagreb'' iets als "in de [[slenk]]". Een slenk is een lager gelegen tussen land tussen twee hogere stukken land. De naam verwijst dus naar de ligging van de stad. Een andere theorie is dat de naam afstamt van het woord ''Agram'', wat "aan het [[graf]]" betekent. Ook wordt de naam vaak vergeleken met woorden die met graven of heuvels te maken hebben. 

==Geografie==
===Ligging===
[[File:Zagreb_(29588612210).jpg|right|300px|thumb|Uitzicht op Zagreb]]
Zagreb is een eigen stadsprovincie. Deze stadsprovincie ligt aan [[Zagreb (provincie)|Zagreb-provincie]] en [[Krapina-Zagorje]]. De provincie Zagreb-Stad bestaat uit de stad Zagreb, de buitenwijken en enkele kleinere plaatsen. Het is dus een erg stedelijke provincie. Zagreb ligt in het noorden van het land. Dit is een heuvelachtige streek met bergen als de [[Medvednica]] en de [[Sljeme]]. Ook zijn er verschillende dalen waar rivieren doorheen stromen. De belangrijkste rivier is de [[Sava]], waar Zagreb aan ligt. 

De stad heeft af en toe ook met [[aardbeving]]en te maken. Het ligt namelijk dichtbij een breuklijn, maar deze is niet heel erg actief. Dit betekent dat aardbevingen erg zelden zijn. De meeste aardbevingen zijn zo zwak dat je ze niet kunnen voelen. Ze worden enkel met een [[seismograaf]] waargenomen. 

===Stadsdelen===
Zagreb is onderverdeeld in 17 stadsdistricten:
{| class="wikitable"
! # !! District !! Kaart
|-
| 1 || Donji grad || rowspan="17" | [[File:Districts_of_Zagreb_(map_with_numbers).svg|500px]]
|-
| 2 || Gornji Grad–Medveščak
|-
| 3 || Trnje
|-
| 4 || Maksimir
|-
| 5 || Peščenica – Žitnjak
|-
| 6 || Novi Zagreb – istok
|-
| 7 || Novi Zagreb – zapad 
|-
| 8 || Trešnjevka – sjever 
|-
| 9 || Trešnjevka – jug
|-
| 10 || Črnomerec
|-
| 11 || Gornja Dubrava
|-
| 12 || Donja Dubrava
|-
| 13 || Stenjevec
|-
| 14 || Podsused – Vrapče
|-
| 15 || Podsljeme
|-
| 16 || Sesvete
|-
| 17 || Brezovica
|-
|}

===Klimaat===
Zagreb heeft een [[gematigd zeeklimaat]]. Hierdoor heeft het zachte zomers en warme winters. Zagreb ligt namelijk tussen de kustgebieden (die een Middellands Zeeklimaat hebben) en Hongarije (wat een landklimaat heeft). Het klimaat van Zagreb wordt daarom door deze twee regio's beïnvloed. Hierdoor kan het 's winters ook erg koud worden in Zagreb, maar meestal is niet het geval. 

Door het gehele jaar heen valt [[neerslag]] in de stad. Zagreb is zelfs een van de natste hoofdsteden van Europa. Alleen [[Luxemburg-Stad]] is nog natter.

==Bevolking en cultuur==
===Bezienswaardigheden===
[[File:St_Marks_Church_Zagreb.jpg|left|250px|thumb|De [[Sint-Marcuskerk (Zagreb)|Sint-Marcuskerk]]]]
Zagreb wordt jaarlijks door veel toeristen bezocht. De stad heeft verschillende bezienswaardigheden. De bekendste bezienswaardigheid is de [[Sint-Marcuskerk (Zagreb)|Sint-Marcuskerk]] aan het [[Sint-Marcusplein]]. Deze kerk staat bekend om zijn bijzondere gekleurde dak, waarop twee wapenschilden zijn afgebeeld. Aan het Sint-Marcusplein staan ook veel andere belangrijke gebouwen, zoals het parlementsgebouw (het [[Saborpaleis]]), de vergaderplek van de regering (de [[Banski Dvori]]) en het Hooggerechtshof. Ook ligt het [[stadhuis van Zagreb]] aan het plein. 

Een andere beroemde kerk in Zagreb is het [[kathedraal van Zagreb]]. Deze kathedraal werd in de 13e eeuw gebouwd, maar is grotendeels in de 18e en 19e eeuw veranderd. Dichtbij de kathedraal ligt het [[Ban Jelačićplein]], waar vaak markten gehouden worden. Het [[Esplanade Zagreb Hotel]] is het beroemdste hotel van de stad. Het werd gebouwd in 1925 voor de passagiers van de [[Orient Express]]; een trein tussen [[Parijs]] en [[Istanboel]]. 
[[File:Maksimir_park.jpg|right|300px|thumb|Het [[Maksimirpark]]]]
De [[Lotrščaktoren]] is een klokkentoren uit de 13e eeuw, wat vroeger ook als verdedigingswerk gebruikt werd. Daarnaast zijn er ook een heleboel moderne gebouwen, zoals de [[Eurotower]], de [[HOTO Tower]], de [[Cibona Tower]] en de [[Sky Office Tower]]. De [[Mamutica]] is het grootste appartementencomplex van het land, waar meer dan 1100 appartementen zijn. 

Daarnaast zijn er nog verschillende parken in de stad te vinden. Voorbeelden zijn de [[Botanische tuin (Zagreb)|Botanische tuin]], het [[Maksimirpark]] en de [[Bundek]]. Net buiten de stad ligt ook de [[Medvedgrad]]. Dit is een middeleeuws fort, wat grotendeels vervallen is.

===Musea===
[[File:Museo_Mimara,_Zagreb,_Croacia,_2014-04-20,_DD_01.JPG|right|300px|thumb|Het [[Mimaramuseum]]]]
Ook heeft Zagreb veel verschillende musea. Hieronder vindt je een paar van de bekendste:
* Het [[Archeologisch Museum (Zagreb)|Archeologisch Museum]]; hier vindt je 45.000 opgravingen uit Kroatië, voornamelijk de omgeving van Zagreb.
* Het [[Ethnografisch Museum (Zagreb)|Ethnografisch Museum]]; dit museum staat in het teken van [[volkenkunde]]. Je vindt veel objecten uit verschillende culturen rondom de wereld. 
* De [[Klovićevi Dvori-galerij]]; in deze galerij zijn allerlei schilderijen te bewonderen.
* Het [[Kroatisch Spoorwegmuseum]]; hier vindt je veel oude treintoestellen.
* Het [[Mimaramuseum]]; dit is een van de meest bezochte musea van de stad. Het museum richt zich voornamelijk op kunstwerken.
* De [[Moderne Galerij (Zagreb)|Moderne Galerij]]; in deze kunstgalerij zijn schilderijen, standbeelden en tekeningen van Kroatische kunstenaars uit de 19e en 20e eeuw te bewonderen.
* Het [[Museum van de Kroatische Geschiedenis]]; dit museum heeft 17 collecties over verschillende periodes uit de Kroatische geschiedenis. Het grootste gedeelte bevindt zich in het [[Vojkovićpaleis]], maar een kleiner deel is te vinden in het [[Meštrovićpaviljoen]]. 
* Het [[Museum voor verbroken relaties]]; dit is waarschijnlijk het meest bijzondere museum in de stad. Het museum gaat namelijk over verhalen van mensen die gescheiden zijn. 
* Het [[Natuurhistorisch Museum (Zagreb)|Natuurhistorisch Museum]]; dit museum staat in het teken van de natuur, evolutie en de mens.

===Bevolking===
In 2021 had Zagreb meer dan 767.000 inwoners. Toch zijn er verschillende plaatsen rondom Zagreb vastgegroeid. Als je deze plaatsen bij de stad rekent, kom je uit op ruim 1 miljoen inwoners. 93% van de inwoners is Kroatisch. Het overige deel bestaat voornamelijk uit minderheden, zoals Bosniakken, Montenegrijnen, Serviërs, Slovenen en Macedoniërs.

==Politiek==
Zagreb is de hoofdstad van Kroatië. Hierdoor is het het centrum van de Kroatische politiek. In de stad zitten het parlement, de regering en het hooggerechtshof gevestigd. Daarnaast zitten er nog tal van ministeries, [[ambassade]]s en internationale organisaties in de stad. 

Zagreb wordt bestuurd als stadsprovincie. Hierdoor heeft de stad een eigen provincieraad bestaande uit 47 leden. Deze leden komen in het Oude Stadhuis bijeen. De inwoners van de stad kiezen deze leden iedere vier jaar. De stad wordt geleid door een burgemeester. Deze wordt in Zagreb ook via verkiezingen gekozen. Sinds 2021 is [[Tomislav Tomašević]] burgemeester van Zagreb. In vergelijking met de rest van het land kiezen inwoners van de stad vaak linkse en progressieve partijen.

==Verkeer en vervoer==
[[File:Side_of_Zagreb_Funicular.jpg|right|300px|thumb|De kabelspoorweg van Zagreb]]
In Zagreb komen vier grote snelwegen samen. Dit zijn de A6 (naar [[Rijeka]]), de A2 (tussen Slovenië en Servië), de A2 (naar het oosten van Slovenië), de A4 (naar Hongarije) en de A1 (naar [[Split]]). Deze snelwegen komen in een halve ring rondom de stad samen. Zagreb is hierdoor een belangrijk knooppunt voor verkeer tussen Hongarije en de kustregio's en tussen Slovenië en Servië. Daarnaast is Zagreb door middel van spoorwegen met de rest van het land verbonden. 

In de binnenstad zelf rijden vaak [[tram]]s. De buitenwijken zijn met de binnenstad verbonden door [[Autobus|bus]]sen en een soort van [[lightrail]]-netwerk. Al het openbaar vervoer in de stad wordt geregeld door het bedrijf ZET (Zagreb Electric Tram). Daarnaast heeft Zagreb ook een [[kabelspoorweg]], die een heuvel opgaat. De wagons hebben hierdoor aan de achterkant een verhoging, waardoor de wagons recht staan. De kabelspoorweg is slechts 66 meter lang en wordt vooral door toeristen gebruikt. 

Zagreb beschikt over één groot vliegveld; de [[Luchthaven Franjo Tuđman Zagreb]]. Dit vliegveld ligt 10 kilometer van de stad af. Op de luchthaven komen ook internationale vliegtuigen aan. Hierdoor gebruiken de meeste reizigers dit vliegveld. Daarnaast zijn er nog twee kleinere vliegvelden; Lučko en Velika Gorica. Deze twee worden vooral voor helikopters en zweefvliegtuigen gebruikt.

==Economie==
Zagreb is het economisch centrum van Kroatië. Veel Kroatische en internationale bedrijven hebben hun kantoor in Zagreb, zoals [[Hrvatski Telecom]] en [[Agrokor]]. Ook is het een plaats waar veel transport samenkomt. Zagreb ligt namelijk op de route tussen Midden- en Zuidoost-Europa. Ook de [[beurs]] van Kroatië is in Zagreb gevestigd in de [[Eurotower]]. 

Daarnaast zit er ook nog veel industrie in de stad gevestigd. Er zijn fabrieken te vinden voor het maken van chemicaliën, medicijnen, voedsel en textiel.

[[Bestand:Zagreb hl001-pan.jpg|center|900px|thumb|De skyline van Zagreb]]

==Stedenbanden==
Zagreb heeft banden met verschillende steden:
{{Kolommen3
| Kolom1=
* [[Ankara]], [[Turkije]] {{Vlag|TUR}}
* [[Astana (stad)|Astana]], [[Kazachstan]] {{Vlag|KAZ}}
* [[Boedapest]], [[Hongarije]] {{Vlag|HUN}}
* [[Bologna]], [[Italië]] {{Vlag|ITA}}
* [[Buenos Aires]], [[Argentinië]] {{Vlag|ARG}}
* [[Kyoto]], [[Japan]] {{Vlag|JPN}}
* [[La Paz]], [[Bolivia]] {{Vlag|BOL}}
* [[Lissabon]], [[Portugal]] {{Vlag|POR}}
* [[Ljubljana]], [[Slovenië]] {{Vlag|SVN}}
| Kolom2=
* [[Londen]], [[Verenigd Koninkrijk]] {{Vlag|GBR}}
* [[Mainz]], [[Duitsland]] {{Vlag|GER}}
* [[Petrinja]], [[Kroatië]] {{Vlag|HRV}}
* [[Pittsburgh]], [[Verenigde Staten]] {{Vlag|USA}}
* [[Podgorica]], [[Montenegro]] {{Vlag|MNE}}
* [[Pristina]], [[Kosovo]] {{Vlag|KOS}}
* [[Rome]], [[Italië]] {{Vlag|ITA}}
* [[Sarajevo]], [[Bosnië en Herzegovina]] {{Vlag|BIH}}
* [[Shanghai]], [[China]] {{Vlag|CHN}}
| Kolom3=
* [[Sint-Petersburg]], [[Rusland]] {{Vlag|RUS}}
* [[Skopje]], [[Noord-Macedonië]] {{Vlag|MKD}}
* [[Tabriz]], [[Iran]] {{Vlag|IRN}}
* [[Tromsø]], [[Noorwegen]] {{Vlag|NOR}}
* [[Vukovar]], [[Kroatië]] {{Vlag|HRV}}
* [[Warschau]], [[Polen]] {{Vlag|POL}}
* [[Wenen]], [[Oostenrijk]] {{Vlag|AUT}}
* [[Xiangyang]], [[China]] {{Vlag|CHN}}
}}

{{Grote steden in Kroatië}}
{{Navigatie provincies Kroatië}}
{{Navigatie Hoofdsteden Europa}}
[[Categorie:Hoofdstad in Europa]]
[[Categorie:Zagreb| ]]
[[Categorie:Provincie van Kroatië]]