Brontekst bekijken van Mark Rutte

{{Infobox politiek persoon
|naam                = Mark Rutte
|afbeelding          = [[Bestand:Mark Rutte, 23.03.23 (cropped).jpg|250px|center]]
|onderschrift        = ''Mark Rutte in 2023''
|volledige naam      = Mark Rutte
|geboren             = 14 februari 1967
|plaatsgeboren       = [[Den Haag]]
|overleden           =
|plaatsoverleden     =
|huwelijk            =
|partij              = [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]
|religie             = [[Nederlandse Hervormde Kerk|Hervormd]]
|uitgelichte functie = [[Secretaris-generaal van de NAVO]]
|aangetreden         = 1 oktober 2024
|afgetreden          =
|voorganger          = [[Jens Stoltenberg]]
|opvolger            = 
|functie             = Voorzitter [[Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie|JOVD]] <br /><small>''(1988-1991)''</small><br />Lid [[bestuur]] [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]] <br /><small>''(1993-1997)''</small><br />[[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Staatssecretaris van SZW]]<br /><small>''(2002-2004)''</small><br />[[Tweede Kamer]]lid voor de [[VVD]]<br /><small>''(2003, 2006-2010, 2012, 2017)''</small><br />[[Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap|Staatssecretaris van OCW]]<br /><small>''(2004-2006)''</small><br />Partijleider [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]<br /><small>''(2006-2023)''</small><br />[[Fractievoorzitter]] van de [[VVD]]<br>in de [[Tweede Kamer]]<br /><small>''(2006-2010, 2012, 2017)''</small><br />[[minister-president van Nederland|Minister-president]]<br />[[Ministerie van Algemene Zaken|Minister van AZ]]<br /><small>''(2010-2024)''</small>
}}
'''Mark Rutte''' is een [[Nederlands]]e [[politicus]], [[bestuur]]der en [[geschiedenis|historicus]]. Per 1 oktober 2024 is hij de [[secretaris-generaal van de NAVO]]. Mark rutte wordt door velen beschouwd als neoliberaal in dienst van bedrijven en de rijken

Eerder was Rutte van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 de [[minister-president van Nederland]] en de [[ministerie van Algemene Zaken|minister van Algemene Zaken]]. Tussen 2006 en 2023 was hij ook de partijleider van de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie]] (VVD). Daarvoor was Rutte tussen 2004 en 2006 [[Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap|staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap]] in het [[kabinet-Balkenende III]], en tussen 2002 en 2003 de [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid]] in het [[kabinet-Balkenende I]].

== Biografie ==
Rutte behaalde in 1984 het diploma Gymnasium-α en ging daarna [[geschiedenis]] studeren in [[Leiden]]. Hij deed tamelijk lang over zijn studie. Dit komt omdat hij drie jaar lang de voorzitter was van de jongerenpartij van de VVD: de [[Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie|JOVD]]. In 1992 studeerde hij af en mag drs. (doctorandus) voor zijn naam zetten.

Na zijn studie trad hij in dienst bij [[Unilever]]. Rutte werkte er bij Personeelszaken. In 1997 ging hij in een soortgelijke functie bij [[Calvé]] in Delft werken, een dochteronderneming van Unilever. In 2002 stapte hij over naar een andere afdeling in dat bedrijf.

=== Politiek ===
[[Bestand:Portret Mark Rutte.jpg|250px|thumb|left|Mark Rutte als [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid]] (2006)]] 
Al tijdens zijn studie bekleedde hij een niet onbelangrijke functie binnen de VVD: van 1988 tot 1991 was Rutte landelijk voorzitter van de JOVD, de liberale jongerenorganisatie. Vervolgens was hij van 1993 tot 1997 lid van het hoofdbestuur van de VVD.

In de VVD gold hij direct al als een groot talent. In 2002 stapte hij van het bedrijfsleven over naar een volledige functie in de [[politiek]]. Van 22 juli 2002 tot 17 juni 2004 was hij [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid]] in het [[Kabinet-Balkenende I|eerste]] en [[Kabinet-Balkenende II|tweede]] kabinet-[[Jan Peter Balkenende|Balkenende]]. 

Van 17 juni 2004 tot 7 juli 2006 was hij [[Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap|staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap]] in het tweede kabinet-Balkenende. In verband met de vroege val van Balkenende-I zat Rutte van januari tot mei 2003 voor de VVD in de [[oppositie]] van de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]].


Op 29 juni 2006 werd hij fractieleider van de VVD in de Tweede Kamer. Daar was wel het een en ander aan voorafgegaan. De machtsstrijd met VVD-minister [[Rita Verdonk]] om het lijsttrekkerschap besliste Rutte weliswaar in zijn voordeel, maar bij de daaropvolgende Kamerverkiezingen behaalde Verdonk (als nummer 2 op de [[kieslijst]]) bijna 70.000 voorkeurstemmen meer dan Rutte. Verdonk eiste toen alsnog het leiderschap op, maar werd door Rutte uit de VVD-fractie gezet. 

=== Minister-president ===
[[Bestand:Mark Rutte (Tweede Kamer der Staten-Generaal).jpg|250px|thumb|right|Mark Rutte bij zijn aantreden als minister-president (2010)]]
Rutte werd viermaal minister-president van Nederland. Van 2010 tot 2012 voerde Rutte het [[kabinet-Rutte I]] van [[VVD]], [[CDA]] en [[PVV]] aan. Van 2012 tot 2017 leidde hij het [[kabinet-Rutte II]] dat bestond uit de VVD en de [[PvdA]]. Op 26 oktober 2017 werd hij leider van het [[kabinet-Rutte III]], bestaande uit de VVD, het CDA, [[D66]] en de [[ChristenUnie]]. Als [[minister-president van Nederland]] werkte Rutte in het "[[Het Torentje]]" (het kantoor van de premier tussen het [[Mauritshuis]] en het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]] in Den Haag).

Op maandag 10 januari trad Ruttes vierde kabinet, het [[kabinet-Rutte IV]] aan. Het kabinet werd gevormd door de VVD, D66, het CDA en de ChristenUnie.

==== Rutte I ====
[[Bestand:Mark_Rutte_Barack_Obama.jpg|left|245px|thumb|Mark Rutte spreekt met de Amerikaanse president [[Barack Obama]]]]
{{zie ook|Bekijk de pagina [[kabinet-Rutte I]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}}
In 2010 werd de VVD onder Rutte de grootste partij van Nederland. In de verkiezingscampagne had de nieuwe lijsttrekker een "rechts" verkiezingsprogramma aan het volk voorgedragen. Bij de verkiezingen verloor het [[CDA]] en behaalde de VVD 33 van de 150 zetels in de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal]]. Rutte onderhandelde met VVD-PvdA-D66-GroenLinks over de vorming van een nieuw kabinet. Deze onderhandelingen mislukten. Vervolgens ging Rutte in zee met het CDA en de PVV. Dit resulteerde in een gedoogakkoord: een rechtse coalitie met de PVV die het kabinet zou steunen.

Rutte was de eerste [[Liberalisme|liberale]] [[Minister-president van Nederland|premier]] in jaren. Direct kreeg hij met een aantal moeilijke [[dossier]]s te maken. Het kabinet moest aan de slag met een politiemissie in Kunduz. Uiteindelijk wist Rutte, met steun van verschillende oppositiepartijen, op 28 januari 2011 het startsein te geven voor de politiemissie.

In december 2011 werd Rutte door het [[conservatief-liberalisme|conservatief-liberale]] ''[[Elsevier]]'' verkozen tot ''Nederlander van het jaar''.

Op 23 april bood Rutte het ontslag van zijn kabinet aan bij koningin Beatrix. De PVV had de stekker uit het kabinet getrokken, aangezien zij niet akkoord wilde gaan met grote bezuinigingen. Een direct gevolg hiervan was de belofte van Rutte in 2016 om nooit meer met de PVV samen te werken: deze zou onbetrouwbaar zijn.

==== Rutte II ====
{{zie ook|Bekijk de pagina [[kabinet-Rutte II]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}}
[[Bestand:Maxima Rutte Willem-Alexander.jpg|right|250px|thumb|Mark Rutte met [[Willem-Alexander der Nederlanden|koning Willem-Alexander]] en [[Máxima der Nederlanden|koningin Máxima]]]]
Tussen de val van zijn eerste kabinet op 23 april 2012 en de [[Tweede Kamerverkiezingen 2012|Tweede Kamerverkiezingen van 2012]] was Rutte [[Demissionair kabinet|demissionair]]. Die verkiezingen, die op 12 september 2012 werden gehouden, werd Ruttes [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]] de grootste. Hiermee werd Mark Rutte met zijn VVD voor de tweede maal op rij de grootste partij in de Tweede Kamer. De VVD startte onderhandelingen met de [[Partij van de Arbeid]], de tweede partij van Nederland onder leiding van [[Diederik Samson]]. Samen met de [[PvdA]] formeerde hij een nieuw kabinet dat op een meerderheid in de [[Tweede Kamer]] kon rekenen.  Op 5 november 2012 is het [[kabinet-Rutte II]] na de beëdiging door koningin [[Beatrix]] van start gegaan.

Het kabinet ging direct aan de slag met grote bezuinigingen en hervormingen vanwege de economische crisis. Ook kreeg Rutte te maken met het neerstorten van [[Vlucht MH17]], waarbij een groot aantal [[Nederland]]se burgers omkwam. In 2015 was de [[Europese vluchtelingencrisis]] in alle hevigheid losgebarsten. Rutte delegeerde de aanpak van deze crisis aan [[staatssecretaris]] van Asielzaken [[Klaas Dijkhoff]].

Het kabinet-Rutte II was het eerste kabinet sinds jaren dat de rit volledig uitzat.

==== Rutte III ====
{{zie ook|Bekijk de pagina [[kabinet-Rutte III]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}}
[[Bestand:Mark Rutte (2022).jpg|250px|thumb|left|Rutte als minister-president in het kabinet-Rutte IV]]
Onder Rutte werd de VVD bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 2017|parlementsverkiezingen van 2017]] weer de grootste partij. De VVD verloor wel acht zetels, maar aangezien de PVV al maanden piekte in de [[peiling]]en, werden de 33 behaalde zetels in de Tweede Kamer als een grote overwinning gezien. Rutte kon door als minister-president van Nederland. De VVD startte onderhandelingen met het [[CDA]], [[D66]] en [[GroenLinks]]. Dat GroenLinks bij de formatie betrokken was, leidde tot protesten vanuit de meer rechtse VVD-kiezers. Later liepen deze onderhandelingen stuk: de VVD, het CDA en D66 gingen om tafel met de [[ChristenUnie]]. De onderhandelingen resulteerden in een regeerakkoord. 

Op 26 oktober 2017 werd het [[Kabinet-Rutte III]] door koning [[Willem-Alexander]] beëdigd. Het kabinet-Rutte III viel op 15 januari 2021 vanwege de [[toeslagenaffaire]].

==== Rutte IV ====
{{zie ook|Bekijk de pagina [[kabinet-Rutte IV]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}}
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 2021|Tweede Kamerverkiezingen van 2021]] kreeg de [[VVD]] één zetel erbij en was zij met 34 zetels opnieuw de grootste partij van Nederland. De formatie duurde erg lang, omdat verschillende partijen met andere partijen wilden samenwerken. Uiteindelijk werd er opnieuw een kabinet gevormd van VVD, [[D66]], [[CDA]] en [[ChristenUnie]]. Op 10 januari 2022 werd het [[Kabinet-Rutte IV]] door koning [[Willem-Alexander]] beëdigd. Dat kabinet viel op 7 juli 2023. Op 2 juli 2024 werd Rutte als premier opgevolgd door [[Dick Schoof]]. Hij staat aan het hoofd van het kabinet-[[Schoof]].

=== Privé ===
Premier Rutte woont in [[Den Haag]] en is vrijgezel. Hij is lid van de [[Protestantse Kerk in Nederland]] (PKN) en maakt deel uit van de [[Nederlandse Hervormde Kerk|Nederlands-hervormde]] stroming. Rutte was ook lange tijd gastdocent Nederlands en maatschappijleer aan een vmbo in Den Haag.

Mark Rutte wordt vaak getypeerd als een [[manager]]: hij drukt ruzies binnen zijn kabinetten snel de kop in en sluit veel compromissen met partijen om zijn plannen ten uitvoer te brengen. Hoewel hij altijd rustig en beheerst overkomt, wordt er gezegd dat hij achter de schermen in woede uit kan barsten.
Van Rutte wordt gezegd dat hij goed kan omgaan met moeilijke vragen tijdens [[debat]]ten. Aan de andere kant wordt hem wel verweten dat hij te makkelijk dingen weglacht als mensen hem wijzen op de fouten die hij gemaakt heeft. Ook vinden critici dat Rutte meer een manager dan een leider is: Rutte zou geen [[visie]] hebben hoe het verder moet met Nederland in de toekomst.

Ook heeft hij de bijnaam "teflonpremier" gekregen: waar alle andere coalitiepartijen in de kabinetten met Rutte veel zetels verloren, is de VVD de afgelopen jaren een grote, sterke partij gebleven. Voorbeelden hiervan zijn de slechte verkiezingsuitslagen van het [[CDA]] en de [[PVV]] in [[Tweede Kamerverkiezingen 2012|2012]] en het dramatische zetelverlies van de [[PvdA]] in [[Tweede Kamerverkiezingen 2017|2017]].

<!-- LAAT STAAN A.U.B. -->
{{Navigatie kabinet-Balkenende I}}
{{Navigatie kabinet-Balkenende II}}
{{Navigatie kabinet-Rutte IV}}
{{Navigatie kabinet-Rutte III}}
{{Navigatie kabinet-Rutte II}}
{{Navigatie kabinet-Rutte I}}
{{Navigatie minister-presidenten Nederland}}
[[Categorie:Minister-president van Nederland]]
[[Categorie:Nederlands staatssecretaris]]
[[Categorie:Voormalig Tweede Kamerlid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands onderwijzer]]
[[Categorie:JOVD-voorzitter]]