Brontekst bekijken van Den Haag

{{Infobox gemeente Nederland
|Naam= Den Haag<br />'''s-Gravenhage''
|Wapen= [[Bestand:Den_Haag_wapen.svg|120px|center]]
|Vlag= [[Bestand:Flag of The Hague (variant).svg|120px|center]]
|Locatie=[[Bestand:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0518_(2016).png|300px]]
|Provincie= {{Zuid-Holland}}
|Inwoners= 562.446 (op 31 januari 2023) = 5732,2 per km²
|Oppervlakte=  98,12 km²
|Hoofdplaats= Den Haag
|Burgemeester= Jan van Zanen (sinds 1 juli 2020)
|Postcode= 2491-2597
|Netnummer= 070, 015 (Ypenburg)
|Website= [http://www.denhaag.nl www.denhaag.nl]
}}
'''Den Haag''' of ''''s-Gravenhage''' is de [[hoofdstad]] van de provincie [[Zuid-Holland]]. Den Haag ligt in de [[Randstad]]. Het is met 562.446 inwoners (op 31 januari 2023) na [[Amsterdam]] en [[Rotterdam]] de grootste stad van Nederland. Het is ook de plaats waar regering en parlement van Nederland zetelen, plus tal van internationale organisaties en het [[Vredespaleis]].

== Inleiding ==
[[Bestand:Cityscape_of_The_Hague,_viewed_from_Het_Plein_(The_Square).jpg|300px|miniatuur|Gezicht op hoge gebouwen in het centrum van Den Haag|alt=]]
Een inwoner van Den Haag noemt men een Hagenaar of Hagenees. Een deel van de bevolking in Den Haag spreekt er het dialect ''Haags''. In [[Scheveningen]] (niet te verwarren met het Haagse ''Stadsdeel'' Scheveningen) dat ook bij Den Haag hoort, wordt geen Haags gesproken, maar Schevenings. Ook wordt een inwoner van Scheveningen geen Hagenaar genoemd, maar Scheveninger.

De [[agglomeratie]] van Den Haag heeft meer dan een miljoen inwoners. Hier horen ook voorsteden bij zoals [[Wassenaar]], [[Rijswijk (Zuid-Holland)|Rijswijk]], [[Leidschendam]], [[Zoetermeer]] en [[Voorburg]], maar ook de stad [[Delft]] en het [[Westland (Nederlandse streek)|Westland]].

De [[regering]] van [[Nederland]] zit in Den Haag. Dat is een uitzondering, want in de meeste landen zit de regering in de hoofdstad (Amsterdam). Den Haag is ook de [[hofstad]] van [[Nederland]], want de koning werkt hier ook.

In het [[wapen van Den Haag]] zie je ook het logo van de stad, de [[ooievaar]].

De [[burgemeester]] van Den Haag is sinds 1 juli 2020 [[Jan van Zanen]]. 

In de stad staan ook vijf hele hoge flats. Het zijn net geen [[wolkenkrabber]]s, namelijk het [[Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties]], het [[Ministerie van Veiligheid en Justitie]], de [[Hoftoren]], [[Het Strijkijzer]], en [[De Kroon (gebouw)|De Kroon]]. Andere hoge gebouwen zijn onder andere [[Castalia]], de [[Zurichtoren]] en de [[Muzentoren]]. 562.446 inwoners (31 januari 2023)

==Geschiedenis==
[[Bestand:2010-05-22-den-haag-by-RalfR-41.jpg|left|300px|miniatuur|Het Binnenhof met in het midden de [[Ridderzaal]]]]
De geschiedenis van Den Haag is begonnen rond 1230, toen graaf Floris IV van Holland besloot een jachthuis te bouwen langs een meertje, de huidige [[Hofvijver]]. Zijn zoon Willem II breidde het huisje uit en het werd een [[kasteel]], dat is nu het [[Binnenhof]]. Willem stierf voordat het gebouw af was, dus zijn zoon Floris V maakte het af. Sinds Floris V is Den Haag de woonplaats van de graven van [[Graafschap Holland|Holland]] en werd het zeg maar de hoofdstad van Holland.

Rond het Binnenhof en de Hofvijver ontstond een dorpje: Haga. Vanaf de 17e eeuw werd de naam 's-Gravenhage gebruikt.

Tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]] werd het stadje makkelijk door de Spanjaarden veroverd. Den Haag had namelijk geen stadsmuren. Het bestuur van Holland wilde de stad zelfs slopen, maar [[Willem van Oranje]], de leider van de revolutie, was het hier niet mee eens en voorkwam dit. Toen Nederland uiteindelijk onafhankelijk was geworden, werd Den Haag de hoofdstad. 

Den Haag heeft nooit [[stadsrechten]] gekregen, maar had wel alle voordelen die daarbij hoorden, zoals het mogen organiseren van een markt.

In 1806 kreeg Den Haag de eretitel van stad. Die werd toegekend door [[Lodewijk Napoleon Bonaparte|Louis Bonaparte]], de broer van [[Napoleon Bonaparte]]. Die was toen koning van Nederland. In 1810 deed Napoleon zelf dit nog eens. Na de [[Napoleontische oorlogen]] werden Nederland, [[België]] en [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] één land: het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]]. De afstammelingen van Willem van Oranje werden koning. Elke twee jaar wisselden Amsterdam en [[Brussel (stad)|Brussel]] elkaar af als hoofdstad, maar de regering bleef in Den Haag. Nadat België in 1830 onafhankelijk werd, was Amsterdam de enige hoofdstad van Nederland. Toch bleef de regering in Den Haag. Nederlands is hiermee één van de weinige landen ter wereld waar de regering niet in de hoofdstad zit.

Den Haag groeide snel en gebieden buiten de stad kwamen nu in of bij de stad te liggen. Bijvoorbeeld het dorpje Loosduinen. Er werden veel nieuwe wijken gebouwd. De meeste waren bedoeld voor Nederlanders die terugkwamen uit de Nederlandse [[kolonie]] [[Nederlands-Indië]] (nu [[Indonesië]]).

In de [[Tweede Wereldoorlog]] probeerden de Duitsers Den Haag te veroveren. Ze sprongen met parachutes uit hun vliegtuigen; Het was 's werelds eerste luchtaanval. Deze aanval mislukte en de Nederlands wonnen. Uiteindelijk gaf Nederland zich over na het [[bombardement op Rotterdam]] en werd Den Haag alsnog veroverd. De Duitsers bouwden in de stad de [[Atlantikwall]] dwars door de stad.  Hierdoor werden veel wijken gesloopt. De bevolking van het vissersdorp Scheveningen werd hun dorp uitgezet. In maart 1945, niet lang voor de bevrijding, ging weer een groot deel van de stad verloren. De [[VK|Britten]] bombardeerden per ongeluk de dichtbevolkte en oude wijk Bezuidenhout. 551 mensen overleden.

==Stadsdelen==
[[Bestand:Scheveningen_2e_binnenhaven.jpg|right|300px|miniatuur|De Scheveningse haven (Tweede Haven)]]
De Haagse stadselen zijn:
{|
|-
|[[Centrum (Den Haag)|Centrum]]||± 100.000 inwoners
|-
|[[Escamp]]||± 118.000 inwoners
|-
|[[Haagse Hout]]||± 42.000 inwoners
|-
|[[Laak (stadsdeel van Den Haag)|Laak]]||± 38.200 inwoners
|-
|[[Leidschenveen-Ypenburg]]||± 45.900 inwoners
|-
|[[Loosduinen]]||± 47.500 inwoners
|-
|[[Scheveningen]]||± 56.000 inwoners
|-
|[[Segbroek]]||± 59.000 inwoners
|}
Het stadsdeel Loosduinen is vroeger een eigen [[Nederlandse gemeente|gemeente]] geweest. Het stadsdeel [[Scheveningen]] was vroeger een apart dorp, maar is later overgenomen door Den Haag.

Tijdens de gemeentelijke herindeling in 2002 kwamen Ypenburg & Leidschenveen er pas bij, ten koste van onder andere [[Rijswijk (Zuid-Holland)|Rijswijk]].

==Natuur==
[[Bestand:Huis_ten_Bosch_close-up.JPG|miniatuur|right|300px|Paleis [[Huis ten Bosch]] in het Haagsche Bos]]
In Den Haag zijn er veel [[Bos (landschap)|bossen]] en [[park]]en. De bekendste zijn:
*Malieveld
*Koekamp
*Haagsche Bos
*Scheveningse Bosjes
*Zuiderpark
Ook zijn er nog twee duinparken:
* Westduinpark (tussen [[Kijkduin]] en Scheveningen)
* Oostduinpark (tussen Scheveningen en [[Wassenaar]])

Het Malieveld is een groot grasveld aan de rand van het centrum. Veel festivals bijvoorbeeld de [[Tong Tong Fair]] (vroeger 'Pasar Malam Besar') worden hier gehouden. Ook staat er eens in de zoveel tijd een groot [[circus]]. In 2012 is er nog een groot concert van [[Coldplay]] gehouden. Het Malieveld was tevens één van de locaties van [[Occupy]]-protesten. Ook andere protesten worden vaak op het Malieveld gehouden.

==Transport==
[[Bestand:HTM 4011 Den Haag Spui 16-11-2006.jpg|300px|miniatuur|right|Het ondergrondse tramstation ''Spui''.]]
Het Haagse [[openbaar vervoer]] wordt uitgevoerd door de [[HTM]]. De stad heeft 9 [[tram]]lijnen, 3 [[sneltram]]lijnen ([[RandstadRail]]) en 10 [[bus]]lijnen.

Den Haag heeft twee grote, belangrijke [[station]]s: [[Station Den Haag Centraal|Den Haag Centraal]] en [[Station Den Haag HS|Den Haag Hollands Spoor]]. Noord-zuid treinen stoppen op Hollands Spoor en oost-west treinen beginnen/eindigen op Centraal. Den Haag Centraal is het drukste station van de stad. Hier is ook het eindpunt van de [[Rotterdamse metro]]lijn [[Metrolijn E (metro van Rotterdam)|E]]. De andere, kleinere stations van Den Haag zijn:
*[[Station Den Haag Mariahoeve|Mariahoeve]]
*[[Station Den Haag Moerwijk|Moerwijk]]
*[[Station Den Haag Laan Van Nieuw Oost Indië|Laan Van Nieuw Oost Indië]]
*[[Station Den Haag Ypenburg|Ypenburg]]

Den Haag deelt een [[luchthaven]] met Rotterdam: [[Rotterdam The Hague Airport]].

== Politiek ==
In Den Haag zijn er voor het laatst [[Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2022|gemeenteraadsverkiezingen gehouden in 2022]]. De zetelverdeling in de Haagse [[gemeenteraad]] ziet er als volgt uit:

{| class="wikitable"
|-
! colspan="3" | Partij !! Zetels
|-
| style="background:#07B14C" | || colspan="2" rowspan="2" | [[Hart voor den Haag]] || rowspan="2" | 9
|-
| style="background:#F5E800" |
|-
| style="background:#00AE41" | || [[Democraten 66]] || D66 || 8
|-
| style="background:#0A2CCA" | || [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie]] || VVD || 7
|-
| style="background:#39A935" | || [[GroenLinks]] || GL || 5
|-
| style="background:#2CC84D" | || [[Christen-Democratisch Appèl]] || CDA || 3
|-
| style="background:#DF111A" | || [[Partij van de Arbeid]] || PvdA || 3
|-
| style="background:#006B2D" | || [[Partij voor de Dieren]] || PvdD || 3
|-
| style="background:#00B7B2" | || colspan="2" | [[DENK]] || 2
|-
| style="background:#FEDC00" | || colspan="2" | Haagse Stadspartij || 1
|-
| style="background:#000830" | || [[Partij voor de Vrijheid]] || PVV || 1
|-
| style="background:#FF0000" | || [[Socialistische Partij (Nederland)|Socialistische Partij]] || SP || 1
|-
| style="background:#00A7EB" | || rowspan="2" | [[ChristenUnie]]–[[SGP]] || rowspan="2" | CU-SGP || rowspan="2" | 1
|-
| style="background:#E95D0F" |
|-
| style="background:#841717" | || [[Forum voor Democratie]] || FvD || 1
|-
| colspan="3" style="background:#DDDDDD" | <div style="color:black;text-align: center;">'''''totaal'''''</div>  || style="background:#DDDDDD" | '''45'''
|-
|}

Het gemeentebestuur werd tussen 2019 en 2022 gevormd door de [[VVD]], [[D66]], [[GroenLinks]], het [[CDA]] en de [[PvdA]].

==Stedenbanden==
* [[Bestand:flag_of_Nicaragua.svg|20px]] [[Juigalpa]] - [[Nicaragua]]
* [[Bestand:flag_of_Poland.svg|20px]] [[Warschau]] - [[Polen]]
* [[Bestand:Flag of Palestine.svg|20px]] [[Bethlehem]] - [[Staat Palestina|Palestina]]
* [[Bestand:Flag of Indonesia.svg|20px]] [[Palembang]] - [[Indonesië]]
* [[Bestand:Flag of Morocco.svg|20px]] [[Nador]] - [[Marokko]]
* [[Bestand:Flag of Morocco.svg|20px]] [[Al Hoceima]] - [[Marokko]]
* [[Bestand:Flag of Morocco.svg|20px]] [[Taza]] - [[Marokko]]
* [[Bestand:Flag of Suriname.svg|20px]] [[Paramaribo]] - [[Suriname]]

== Bekende scholen in Den Haag ==
* [[Maris College Belgisch Park]]

==Externe links==
* [http://www.denhaag.nl/ Website van de gemeente Den Haag]

{{Hoofdsteden Nederland}}
{{Grote steden in Nederland}}
{{Navigatie gemeente Den Haag}}
{{Navigatie Metropoolregio Rotterdam Den Haag}}
{{Navigatie provincie Zuid-Holland}}

[[Categorie:Den Haag| ]]
[[Categorie:Hoofdstad van een Nederlandse provincie]]
[[Categorie:Plaats in Zuid-Holland]]
[[Categorie:Voormalige hoofdstad]]
[[Categorie:Gemeente in Zuid-Holland]]
[[Categorie:Regering]]
[[Categorie:Beschermd dorpsgezicht in Nederland]]
[[Categorie:MRDH]]

[[en:The Hague]]
[[fr:La Haye]]
[[es:La Haya]]