Gebruiker:Mike1023/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(104 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Infobox auteur
 +
{{Infobox politieke partij
−
| naam = Henry James
 +
| naam = Katholieke Partij <br> ''Parti catholique''
−
| afbeelding = Henry_James_by_John_Singer_Sargent_cleaned.jpg
 +
| afbeelding = [[Bestand:KVV-PCS.png|200px]]
  +
| oprichting = 1869
−
| ander formaat =
  
−
| onderschrift = James in 1913
 +
| opheffing = 1945
−
| citaat =
+
| actief in = {{BE}}
  +
| richting = [[Rechts (politiek)|Centrumrechts]] tot [[rechts (politiek)|rechts]]
−
| volledige naam =
 
  +
| stroming = Belgisch [[nationalisme]] <br> [[Christendemocratie]] <br> [[Conservatisme]]
−
| pseudoniem =
 
−
| bijnaam =
+
| presidentskandidaat =
−
| geboren = 15 april 1843
 +
| president =
  +
| vicepresidentskandidaat =
−
| geboorteplaats = [[New York City]] ([[New York (staat)|New York]])
  
  +
| vicepresident =
−
| overleden = 28 februari 1916
  
  +
| oprichter =
−
| land = {{USA}} (1843-1915) <br> {{GB}} (1915-1916)
  
−
| beroep = Schrijver
 +
| partijleider =
  +
| partijvoorzitter =
−
| jaren-actief = 1863-1916
  
  +
| secretaris-generaal =
−
| genre = [[Roman (literatuur)|Roman]], [[novelle]], [[kort verhaal]], [[toneelstuk]], [[non-fictie]]
  
  +
| naamkamer1 =
−
| stroming = [[Realisme (literatuur)|Realisme]] <br> [[Modernisme]]
  
−
| invloeden =
+
| naamkamer2 =
  +
| naamkamer3 =
−
| bekende-werken = ''[[Daisy Miller]]'' <br> ''[[The Bostonians]]'' <br> ''[[The Portrait of a Lady]]'' <br> ''[[What Maisie Knew]]'' <br> ''[[The Turn of the Screw]]'' <br> ''[[The Wings of the Dove]]'' <br> ''[[The Ambassadors]]''
  
−
| uitgeverij =
+
| naamkamer4 =
−
| dbnl =
+
| naamkamer5 =
  +
| naamkamer6 =
−
| handtekening = [[Bestand:Henry_James_signature_(1907).png|100px]]
  
−
| website =
+
| naamkamer7 =
  +
| fractieleider1 =
  +
| fractieleider2 =
  +
| fractieleider3 =
  +
| fractieleider4 =
  +
| fractieleider5 =
  +
| fractieleider6 =
  +
| fractieleider7 =
  +
| zetels1 =
  +
| zetels2 =
  +
| zetels3 =
  +
| zetels4 =
  +
| zetels5 =
  +
| zetels6 =
  +
| zetels7 =
  +
| kamer1 =
  +
| kamer2 =
  +
| kamer3 =
  +
| kamer4 =
  +
| kamer5 =
  +
| kamer6 =
  +
| kamer7 =
  +
| bureau =
  +
| jongerenorganisatie =
  +
| studentenorganisatie =
  +
| vrouwenbeweging =
  +
| lhbt-vleugel =
  +
| zusterpartij =
  +
| beneuxpartij =
  +
| europesepartij =
  +
| internationaal =
  +
| partijkleur = FFD700
  +
| voorgaand =
  +
| opvolgend =
  +
| fusie =
  +
| opgegaan =
  +
| afsplitsing =
  +
| afgesplitst =
  +
| voortzetting =
 
}}
  
}}
  +
De '''Katholieke Partij''' ([[Frans]]: ''Parti catholique'') was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]] die tussen 1869 en 1945 bestond. Tijdens deze periode had de Katholieke Partij verschillende namen. Tot 1921 heette de partij officieel ''Federatie van Katholieke Kringen en Conservatieve Verenigingen''. Tussen 1921 en 1936 werd de naam ''Katholiek Verbond'' gebruikt. Tussen 1936 en 1945 heette de partij ''Katholiek Blok'', waarvan het logo rechts afgebeeld staat.
−
'''Henry James''' ([[New York City]], 15 april 1843 - [[Londen]], 28 februari 1916) was een belangrijke [[Verenigde Staten|Amerikaans]]-[[Verenigd Koninkrijk|Britse]] schrijver. James werd geboren in de Verenigde Staten, maar verhuisde later naar het Verenigd Koninkrijk. Eén jaar voor zijn dood kreeg bij de Britse nationaliteit. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het [[realisme (literatuur)|realisme]] in de Engelstalige literatuur. Ook wordt beschouwd als een overgangsfiguur tussen het realisme en het [[modernisme]].
 
   
  +
De partij was de tegenhanger van de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]]. Tijdens de 19e eeuw waren de katholieken en liberalen afwisselend aan de macht. Tussen de jaren 1850 en 1880 waren de katholieken vaak in de [[oppositie]]. Tussen het einde van 19e eeuw en de jaren 1930 hadden de katholieken de dominante machtspositie. Zij waren constant de grootste partij en vormden meestal de regering zonder andere partijen. Tijdens de jaren 1930 verloor de partij echter zetels, waardoor het moest samenwerken met de liberalen en de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP). Na de Tweede Wereldoorlog ging de Katholieke Partij op in de [[Christelijke Volkspartij]] (CVP). De partijen [[Christen-Democratisch & Vlaams|CD&V]] en [[Les Engagés (politieke partij)|Les Engagés]] zijn afkomstig uit deze partij.
−
James schreef [[roman (literatuur)|romans]], [[kort verhaal|korte verhalen]], [[toneelstuk]]ken en [[non-fictie]]. Hij staat bekend om zijn complex en [[poëzie|poëtisch]] taalgebruik. In zijn boeken zette hij vaak de Nieuwe Wereld (Amerika) tegenover de Oude Wereld (Europa). Volgens James was de Oude Wereld artistiek en mooi, terwijl de Nieuwe Wereld koud en leeg was. Enkele bekende werken van Henry James zijn ''[[Daisy Miller]]'', ''[[The Bostonians]]'', ''[[The Portrait of a Lady]]'', ''[[What Maisie Knew]]'', ''[[The Turn of the Screw]]'', ''[[The Wings of the Dove]]'' en ''[[The Ambassadors]]''.
  
   
  +
De Katholieke Partij was conservatief en katholiek. Later werd de partij ook christendemocratisch, voornamelijk door de invloed van [[Adolf Daens]].
−
Henry James was de broer van filosoof [[William James]] en schrijfster [[Alice James]].
 
   
−
==Levensloop==
 +
==Geschiedenis==
−
===Jeugd en opleiding===
 +
===Ontstaan===
  +
Na de [[Belgische Revolutie]] van 1830 had België geen politieke partijen. In het parlement waren alle leden onafhankelijk. Deze onafhankelijke leden kon je in twee groepen verdelen: de katholieken en de liberalen. De katholieken hadden een meerderheid, maar regeerden altijd samen met de liberale minderheid. Tijdens de Belgische Revolutie hadden de twee groepen namelijk samengewerkt. Beide groepen waren (voor verschillende redenen) tegen de Nederlandse overheersing. Na de onafhankelijkheid besloten de groepen samen te werken om België op te bouwen als land. Dit wordt het [[unionisme (Nederlanden)|unionisme]] of het "monsterverbond" genoemd. In de jaren 1840 kwam er een einde dit verbond. De liberalen wilden meer vrijheden, terwijl de katholieken hiertegen waren.
−
Henry James werd geboren op 15 april 1843 in [[New York City]]. Hij was de tweede zoon van Mary Walsh en Henry James Senior. Henry James is dus naar zijn vader vernoemd. Hij had één oudere broer ([[William James]]), twee jongere broers (Wilkie en Robertson) en één jongere zus ([[Alice James]]). Henry James leefde de eerste jaren van zijn leven in Engeland, maar verhuisde in 1845 terug naar de Verenigde Staten. Ze gingen bij zijn opa en oma in [[Albany (New York)|Albany]] wonen. Hier kwam hij in aanraking met literatuur. Zo luisterde hij 's avonds stiekem naar een voorlezing van ''[[David Copperfield]]'' van [[Charles Dickens]].
 
   
  +
De liberalen besloten in 1846 hun eigen partij op te richten; de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]]. De katholieken besloten ook samen te werken. Zij stelden gezamenlijke kieslijsten op voor de verkiezingen. Toch werd dit regionaal geregeld. Op 11 juli 1864 kwam er een bond tussen al deze regionale afdelingen: de ''Federatie van Katholieke Kringen en Conservatieve Verenigingen''. Dit wordt als het officiële begin van de Katholieke Partij gezien.
−
Tussen 1855 en 1860 maakte de familie een rondreis door Europa. Ze bezochten onder andere [[Londen]], [[Parijs]], [[Genève (stad)|Genève]] en [[Bonn]]. De familie bracht veel tijd in Frankrijk door, waardoor Henry James ook vloeiend Frans kon. Uiteindelijk keerde de familie terug naar de Verenigde Staten en ging in [[Newport (Rhode Island)|Newport]] in de staat [[Rhode Island]] wonen. Hij raakte bevriend met [[Thomas Sergeant Perry]] en [[John La Farge]]. Via zijn vrienden las hij een hoop Franse boeken, zoals de werken van [[Honoré de Balzac]].
 
   
  +
===Van oppositie tot machtspositie===
−
===Eerste publicaties===
  
  +
[[Bestand:Jules_Malou_ars-moriendi.jpg|right|300px|thumb|De gematigde katholiek [[Jules Malou]] was tussen 1874 en 1878 premier van België. De katholieken hadden toen korte tijd een minderheid.]]
−
In 1864 verhuisde het gezin naar [[Boston]] in [[Massachusetts]]. Henry James ging in 1862 rechten studeren aan [[Harvard]], maar realiseerde zich dat hij liever literatuur ging studeren. In 1864 schreef hij zijn eerste korte verhaal; ''The Tragedy of Error''. Hij had contact met schrijfster [[Louisa May Alcott]]. Tussen 1869 en 1870 maakte hij een rondreis door Europa en ontmoette [[Charles Dickens]], [[George Eliot]] en [[Matthew Arnold]]. Tijdens deze rondreis probeerde hij artikelen voor de ''New York Tribune'' te schrijven, maar deze pogingen mislukte.
 
  +
De Katholieke Partij bestond uit voornamelijk conservatieve politici. Zij omarmde de katholieke identiteit en het katholieke geloof. Waar de liberalen een strenge [[scheiding van kerk en staat]] wilden, wilden de katholieken juist een rol voor de kerk binnen de staat. De katholieke politici waren het oneens over de precieze rol van de kerk. Toch wilden zij dat het bijzonder onderwijs (scholen met een religieuze grondslag) net als openbaar onderwijs (scholen zonder een religieuze grondslag) geld van de overheid kregen. Tijdens de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] probeerden zij dit te regelen. De liberalen wilden echter dat alleen het openbaar onderwijs overheidsgeld kreeg. Tijdens de 19e eeuw hadden de liberalen de meerderheid, waardoor zij hun plannen konden doordrukken.
   
  +
De katholieken zaten tijdens deze periode in de oppositie. In 1884 behaalden zij echter een meerderheid. De liberalen werden namelijk als extreem gezien. Veel conservatieve en gematigde liberalen stemden daarom voor de katholieken. Ook voegden enkele onafhankelijken zich bij de Katholieke Partij. De opkomst van de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP) werd als een probleem gezien door de liberalen en katholieken. Door middel van stakingen dwong de BWP om het [[algemeen meervoudig stemrecht]] in te voeren. Voorheen konden alleen mannen met een bepaald vermogen (loon of bezittingen) stemmen. Door de invoering van het algemeen meervoudig kiesrecht konden alle mannen boven de 25 jaar stemmen. Mannen die een hoog loon of vermogen hadden kregen wel één of twee extra stemmen. Als gevolg hiervan kwam de BWP in het parlement en stortte de Liberale Partij in. De Katholieke Partij wist de machtspositie in het parlement te krijgen. De partij trok zowel katholieke (en Vlaamse) arbeiders als gematigde en conservatieve liberalen aan. De Katholieke Partij kon door het algemeen meervoudig stemrecht aan de macht blijven. Tot aan de Eerste Wereldoorlog zouden er volledig katholieke regeringen zijn.
−
In de tussentijd schreef hij wel verschillende korte verhalen. In 1871 gaf hij zijn eerste roman uit: ''Watch and Ward''. In 1875 besloot hij te verhuizen naar [[Parijs]], waar hij zo'n 30 jaar woonde. Hier had hij contact met veel Franse schrijvers, zoals [[Émile Zola]], [[Guy de Maupassant]] en de Russische schrijver [[Ivan Toergenjev]]. Als een Amerikaan in Parijs vergeleek hij vaak de Verenigde Staten met Europese landen. In ''[[The American]]'' (1877) maakte de Amerikaanse Christopher Newman een grote rondreis door Europa. In ''[[The Europeans]]'' (1878) bezoeken twee Europeanen juist de Verenigde Staten.
 
   
  +
De christendemocraten waren welkom binnen de partij, maar niet in de kieskring [[Aalst (Oost-Vlaanderen)|Aalst]]. Priester [[Adolf Daens]] besloot daarom zijn eigen partij op te richten; de [[Christene Volkspartij]]. Deze partij zette zich in voor de rechten van arbeiders, maar was ook onderdeel van de [[Vlaamse Beweging]]. Zo vond Daens dat het Nederlands de taal van Vlaanderen moest worden. Deans probeerde een brug te vormen tussen de conservatieve katholieken en de goddeloze liberalen en socialisten. Na de Eerste Wereldoorlog ging de Christene Volkspartij op in de Katholieke Partij en de [[Frontpartij]].
−
In 1878 brak Henry James door met de novelle ''[[Daisy Miller]]''. Dit gaat over een losbandig Amerikaans meisje dat een reis naar Zwitserland en Italië maakt. Ze flirt met enkele Amerikaanse toeristen en past niet goed op, wat uiteindelijk haar val veroorzaakt. In 1881 publiceerde hij zijn meesterwerk ''[[The Portrait of a Lady]]'' over de Amerikaanse Isabel Archer die een bezoek aan haar Engelse tante brengt. Tussen 1882 en 1883 kreeg James te maken met enkele tegenslagen, zoals de dood van zijn moeder, zijn broer en Toergenjev.
 
   
−
===Hoogtepunt===
 +
===Katholiek Verbond===
  +
[[Bestand:AfficheKatholiekePartij1925.jpg|left|250px|thumb|In dit affiche uit 1925 noemt de Katholieke Partij de Vlaams-nationalistische [[Frontpartij]] hypocriet.]]
−
Vanaf 1884 begon Henry James meer beïnvloed te raken door het [[naturalisme]]. Dit is niet vreemd, aangezien hij bevriend was met Zola (een van de grootste vertegenwoordigers van dit genre). In 1886 publiceerde hij zijn roman ''[[The Bostonians]]''. Dit gaat over de conservatieve Basil Ransom uit [[Mississippi (staat)|Mississippi]] en de progressieve Olive Chancellor en zijn vrouw. In het boek speelt het [[feminisme]] een belangrijke rol; een beweging die toentertijd in opkomst was. Hoewel dit tegenwoordig een van zijn bekendste werken is, was het in zijn tijd geen succes. Ook kreeg hij tegenvallers met zijn boek ''[[Princess Casamassima]]'' en zijn toneelstuk ''[[Guy Domville]]''.
 
  +
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd België binnengevallen door Duitsland. De Katholieke Partij besloot samen te werken met de Belgische Werkliedenpartij (BWP) en de Liberale Partij. De drie partijen vormden één grote nationale regering om de vijand tegen te houden. Na de oorlog is de Katholieke Partij gedwongen om het [[algemeen eenvoudig stemrecht]] in te voeren. Hierdoor kregen alle mannen slechts één stem (ongeacht hun inkomen of vermogen). Ook werd de kiesleeftijd verlaagd naar 21 jaar. Hierdoor verliest de Katholieke Partij haar machtspositie.
   
  +
In 1921 besluit de partij verder te gaan als het ''Katholiek Verbond (van België)''. Nieuwe kiesverenigingen worden bij de partij betrokken, zoals de [[Boerenbond]], de Waalse landbouwverbonden en Christelijke Landsbond van de Belgische Middenstand. Ook de [[Katholieke Vlaamsche Landsbond]] van [[Frans Van Cauwelaert]] treedt toe. Hierdoor hoopte het Katholiek Verbond ook Vlaamsgezinde kiezers te trekken. Daarnaast ging de partij zich meer richten op boeren en arbeiders. Het katholieke geloof speelde nog altijd een belangrijk rol binnen de partij. Het Katholiek Verbond bleef de grootste partij van het land. Hierdoor bleef het in de regering met de hulp van liberalen en socialisten.
−
Deze tegenvallers zorgden ervoor dat James een [[depressie]] kreeg. Deze depressie werd verergerd door de dood van zijn zus en enkele vrienden. Desondanks ontwikkelde Henry James ook nieuwe technieken voor zijn verhalen. Zijn literaire stijl weer een stuk experimenteler. Ook maakte hij veel reizen door Europa en verbleef een lange tijd in Italië.
 
   
  +
In 1936 behaalde het Katholiek Verbond een grote nederlaag. De partij verloor veel zetels aan het [[Vlaamsch Nationaal Verbond]] (VNV) en de fascistische partij [[Rex (politieke partij)|Rex]]. Ze verloren zoveel zetels dat het Katholiek Verbond als tweede partij eindigde achter de Belgische Werkliedenpartij.
−
===Latere jaren===
  
   
  +
===Katholiek Blok===
−
==Henry James en literatuur==
  
  +
[[Bestand:VerkiezingsposterKatholiekePartij1939Antwerpen.jpg|right|250px|thumb|Een verkiezingsposter van het Katholiek Blok uit 1939 in Antwerpen.]]
−
===Invloeden===
  
  +
Om deze reden besloot Katholiek Verbond zich om te vormen. De partij werd omgedoopt in het Katholiek Blok. Het Katholiek Blok was eigen een samenwerking tussen twee partijen; de [[Katholieke Vlaamse Volkspartij]] en de [[Parti catholique social]]. Het idee was dat het Katholiek Blok hierdoor Vlaamsgezinde kiezers meer moest aanspreken. De katholieken hadden namelijk altijd grote steun in Vlaanderen.
   
  +
De Katholieke Vlaamse Volkspartij zocht echter steeds meer toenadering tot het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Zij wilden samenwerken, maar dit zorgde voor hevige kritiek van katholieke politici en de kerk. Uiteindelijk besloten bisschoppen dat de samenwerking er niet zou komen. Toch werkten de Katholieke Vlaamse Volkspartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond in sommige gemeenten wel samen. Tijdens de verkiezingen van 1939 kregen het Katholiek Blok zijn titel van grootste Belgische partij weer terug.
−
===Stijl en thema's===
  
   
−
===Status===
 +
===Tweede Wereldoorlog===
  +
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd België binnengevallen door [[Nazi-Duitsland]]. De regering van [[Hubert Pierlot]] vluchtte naar [[Bordeaux]] en later naar [[Londen]]. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten de katholieken, socialisten en liberalen samen in een oorlogsregering. Deze regering was voornamelijk voor de bevrijding van België bedoeld.
   
  +
In 1944 keerde de regering terug naar België. Vanaf toen werd ook de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB) bij de regering betrokken. In 1945 besloot het Katholiek Blok verder te gaan als de [[Christelijke Volkspartij]] (CVP). Deze partij viel in de jaren 1970 uiteen in een Vlaams en Franstalig deel. De Vlaamse afdeling staat tegenwoordig bekend als [[Christen-Democratisch en Vlaams]] (CD&V). De Franstalige afdeling heet [[Les Engagés (politieke partij)|Les Engagés]]. De twee partijen worden nog altijd als de "christendemocraten" aangeduid, hoewel Les Engagés tegenwoordig sociaalliberaal is.
−
==Werken==
  
−
===Romans===
  
−
{{Kolommen2
  
−
| Kolom1=
  
−
* ''[[Watch and Ward]]'' (1871)
  
−
* ''[[Roderick Hudson]]'' (1875)
  
−
* ''[[The American]]'' (1877)
  
−
* ''[[The Europeans]]'' (1878)
  
−
* ''[[Confidence]]'' (1879)
  
−
* ''[[Washington Square]]'' (1880)
  
−
* ''[[The Portrait of a Lady]]'' (1881)
  
−
* ''[[The Bostonians]]'' (1886)
  
−
* ''[[The Princess Casamassima]]'' (1886)
  
−
* ''[[The Reverberator]]'' (1888)
  
−
* ''[[The Tragic Muse]]'' (1890)
  
−
* ''[[The Other House]]'' (1896)
  
−
| Kolom2=
  
−
* ''[[The Spoils of Poynton]]'' (1897)
  
−
* ''[[What Maisie Knew]]'' (1897)
  
−
* ''[[The Awkward Age]]'' (1899)
  
−
* ''[[The Sacred Fount]]'' (1901)
  
−
* ''[[The Wings of the Dove]]'' (1902)
  
−
* ''[[The Ambassadors]]'' (1903)
  
−
* ''[[The Golden Bowl]]'' (1904)
  
−
* ''[[The Whole Family]]'' (1908), geschreven met 11 andere schrijvers.
  
−
* ''[[The Outcry]]'' (1911)
  
−
* ''[[The Ivory Tower]]'' (1917)
  
−
* ''[[The Sense of the Past]]'' (1917)
  
−
}}
  
−
Henry James overleed voordat hij ''The Ivory Tower'' en ''The Sense of the Past'' kon afmaken. Deze twee romans werden één jaar na zijn dood gepubliceerd.
  
   
  +
==Ideologie==
−
===Korte verhalen en novelles===
  
  +
[[Bestand:AfficheKatholiekePartij1929.jpg|right|300px|thumb|Op deze verkiezingsposter uit 1929 waarschuwt de Katholieke Partij voor het opkomende [[socialisme]]. Volgens de katholieken zorgt het socialisme alleen maar voor armoede. Er wordt een vergelijking getrokken tussen de [[Sovjet-Unie]] (socialistisch) en de [[Verenigde Staten]] (niet-socialistisch).]]
−
{{Kolommen3
  
  +
De Katholieke Partij was eerder een beweging dan een echte partij. Het was bedoeld voor alle politici en kiezers die het "katholieke geloof" aanhingen. De partij vond dat "katholieke identiteit" met België verbonden was. Zij wilden dat de kerk een rol kon spelen binnen de Belgische staat. Hierin verschilden zij het meeste van de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]] die juist een strenge scheiding tussen kerk en staat wilden. Toch was de Katholieke Partij intern verdeeld over de mate waarin die katholieke identiteit een rol moest spelen. In de partij zaten zowel gematigde als conservatieve politici. Een van de punten waar de partij het over eens was was het onderwijs. De katholieken wilden dat het bijzonder onderwijs (scholen met religieuze grondslag) ook door de staat betaald werden. De katholieken geloofden namelijk dat het geloof belangrijk voor de vorming (opvoeding) was.
−
| Kolom1=
  
−
*''A Tragedy of Error'' (1864)
  
−
*''The Story of a Year'' (1865)
  
−
*''A Landscape Painter'' (1866)
  
−
*''A Day of Days'' (1866)
  
−
*''My Friend Bingham'' (1867)
  
−
*''Poor Richard'' (1867)
  
−
*''The Story of a Masterpiece'' (1868)
  
−
*''A Most Extraordinary Case'' (1868)
  
−
*''A Problem'' (1868)
  
−
*''De Grey: A Romance'' (1868)
  
−
*''Osborne's Revenge'' (1868)
  
−
*''The Romance of Certain Old Clothes'' (1868)
  
−
*''A Light Man'' (1869)
  
−
*''Gabrielle de Bergerac'' (1869)
  
−
*''Travelling Companions'' (1870)
  
−
*''A Passionate Pilgrim'' (1871)
  
−
*''At Isella'' (1871)
  
−
*''Master Eustace'' (1871)
  
−
*''Guest's Confession'' (1872)
  
−
*''The Madonna of the Future'' (1873)
  
−
*''The Sweetheart of M. Briseux'' (1873)
  
−
*''The Last of the Valerii'' (1874)
  
−
*''Madame de Mauves'' (1874)
  
−
*''Adina'' (1874)
  
−
*''Professor Fargo'' (1874)
  
−
*''Eugene Pickering'' (1874)
  
−
*''Benvolio'' (1875)
  
−
*''Crawford's Consistency'' (1876)
  
−
*''The Ghostly Rental'' (1876)
  
−
*''Four Meetings'' (1877)
  
−
*''Rose-Agathe'' (1878)
  
−
*''[[Daisy Miller]]'' (1878)
  
−
*''Longstaff's Marriage'' (1878)
  
−
*''An International Episode'' (1878)
  
−
*''The Pension Beaurepas'' (1879)
  
−
*''A Diary of a Man of Fifty'' (1879)
  
−
*''A Bundle of Letters'' (1879)
  
−
*''The Point of View'' (1882)
  
−
| Kolom2=
  
−
*''The Siege of London'' (1883)
  
−
*''Impressions of a Cousin'' (1883)
  
−
*''Lady Barberina'' (1884)
  
−
*''Pandora'' (1884)
  
−
*''The Author of Beltraffio'' (1884)
  
−
*''Georgina's Reasons'' (1884)
  
−
*''A New England Winter'' (1884)
  
−
*''The Path of Duty'' (1884)
  
−
*''Mrs. Temperly'' (1887)
  
−
*''Louisa Pallant'' (1888)
  
−
*''[[The Aspern Papers]]'' (1888)
  
−
*''The Liar'' (1888)
  
−
*''The Modern Warning'' (1888)
  
−
*''A London Life'' (1888)
  
−
*''The Patagonia'' (1888)
  
−
*''The Lesson of the Master'' (1888)
  
−
*''The Solution'' (1888)
  
−
*''The Pupil'' (1891)
  
−
*''Brooksmith'' (1891)
  
−
*''The Marriages'' (1891)
  
−
*''The Chaperon'' (1891)
  
−
*''Sir Edmund Orme'' (1891)
  
−
*''Nona Vincent'' (1892)
  
−
*''The Real Thing'' (1892)
  
−
*''The Private Life'' (1892)
  
−
*''Lord Beaupré'' (1892)
  
−
*''The Visits'' (1892)
  
−
*''Sir Dominick Ferrand'' (1892)
  
−
*''Greville Fane'' (1892)
  
−
*''Collaboration'' (1892)
  
−
*''Owen Wingrave'' (1892)
  
−
*''The Wheel of Time'' (1892)
  
−
*''The Middle Years'' (1893)
  
−
*''The Death of the Lion'' (1894)
  
−
*''The Coxon Fund'' (1894)
  
−
*''The Altar of the Dead'' (1895)
  
−
*''The Next Time'' (1895)
  
−
*''Glasses'' (1896)
  
−
| Kolom3=
  
−
*''[[The Figure in the Carpet]]'' (1896)
  
−
*''The Way It Came'' (1896)
  
−
*''[[The Turn of the Screw]]'' (1898)
  
−
*''Covering End'' (1898)
  
−
*''In the Cage'' (1898)
  
−
*''John Delavoy'' (1898)
  
−
*''The Given Case'' (1898)
  
−
*''Europe'' (1899)
  
−
*''The Great Condition'' (1899)
  
−
*''The Real Right Thing'' (1899)
  
−
*''Paste'' (1899)
  
−
*''The Great Good Place'' (1900)
  
−
*''Maud-Evelyn'' (1900)
  
−
*''Miss Gunton of Poughkeepsie'' (1900)
  
−
*''The Tree of Knowledge'' (1900)
  
−
*''The Abasement of the Northmores'' (1900)
  
−
*''The Third Person'' (1900)
  
−
*''The Special Type'' (1900)
  
−
*''The Tone of Time'' (1900)
  
−
*''Broken Wings'' (1900)
  
−
*''The Two Faces'' (1900)
  
−
*''Mrs. Medwin'' (1901)
  
−
*''The Beldonald Holbein'' (1901)
  
−
*''The Story in It'' (1902)
  
−
*''Flickerbridge'' (1902)
  
−
*''The Birthplace'' (1903)
  
−
*''The Beast in the Jungle'' (1903)
  
−
*''The Papers'' (1903)
  
−
*''Fordham Castle'' (1904)
  
−
*''Julia Bride'' (1908)
  
−
*''The Jolly Corner'' (1908)
  
−
*''The Velvet Glove'' (1909)
  
−
*''Mora Montravers'' (1909)
  
−
*''Crapy Cornelia'' (1909)
  
−
*''The Bench of Desolation'' (1909)
  
−
*''A Round of Visits'' (1910)
  
−
}}
  
   
  +
Op economisch vlak was de Katholieke Partij conservatief tot liberaal. De partij had vooral aanhang in Vlaanderen en op het platteland. Zo stemden veel boeren op de Katholieke Partij. De katholieken waren eerst voorstander van het [[protectionisme]]; zij wilden de eigen handel beschermen. Later werden zij meer voorstander van [[vrijhandel]] om ook liberale kiezers aan te trekken. De partij was voorstander van de geleidelijke [[integratie]] van arbeiders. Ook wilde een deel van de partij de positie van arbeiders verbeteren. Gedurende de 20e eeuw ging de partij de [[christendemocratie]] aanhangen.
−
===Verhalenbundels===
  
−
* ''Terminations'' (1893)
  
−
* ''The Soft Side'' (1900)
  
−
* ''The Better Sort'' (1903)
  
−
* ''New York Edition'' (1907-1909)
  
−
* ''Travelling Companions'' (1919)
  
   
  +
De Katholieke Partij was voorstander van rechten voor Vlamingen. Volgens de partij was een tweetalig België noodzakelijk voor het voortbestaan van het land. Zo wilde de partij dat het Nederlands de voertaal in Vlaanderen werd. Hoewel België in 1898 tweetalig werd, werd het Frans nog altijd veel gesproken in het Vlaamse onderwijs en Vlaamse instellingen.
−
===Toneelstukken===
  
−
* ''Theatricals'' (1894)
  
−
* ''Theatricals: Second Series'' (1895)
  
−
* ''Guy Domville'' (1895)
  
   
  +
==Verkiezingsresultaten==
−
===Non-fictie===
  
  +
Hieronder staat een overzicht van de verkiezingsresultaten van de Katholieke Partij door de jaren heen. De Katholieke Partij had aanvankelijk geen partijvoorzitter, maar wel een "premierskandidaat". Deze kandidaat zou premier van België worden als de Katholieke Partij een meerderheid had. In de lijst kunnen sommige partijvoorzitters daarom premierskandidaten zijn. In 1939 deed de [[Katholieke Vlaamse Volkspartij]] (KVV) onder een aparte lijst mee, maar was wel verbonden met de Katholieke Partij. Deze zetels zijn niet opgenomen in de lijst.
−
Henry James schreef ook veel [[non-fictie]], zoals reisverslagen, theorie over literatuur en [[biografie|biografieën]].
  
  +
{| class="wikitable"
−
{{Kolommen2
  
  +
|-
−
| Kolom1=
  
  +
! rowspan="2"| Jaar
−
*''Transaltantic Sketches'' (1875)
  
  +
! rowspan="2"| Partijvoorzitter
−
*''French Poets and Novelists'' (1878)
  
  +
! colspan="2"| [[Kamer van Volksvertegenwoordigers|Kamer]]
−
*''Hawthorne'' (1879)
  
  +
! colspan="2"| [[Senaat (België)|Senaat]]
−
*''Portraits of Places'' (1883)
  
  +
|-
−
*''A Little Tour in France'' (1884)
  
  +
! Zetels
−
*''Partial Portraits'' (1888)
  
  +
! -/+
−
*''Essays in London and Elsewhere'' (1893)
  
  +
! Zetels
−
*''Picture and Text'' (1893)
  
  +
! -/+
−
*''William Wetmore Story and His Friends'' (1903)
  
  +
|-
−
*''English Hours'' (1905)
  
  +
| Juni 1870 || [[Jules d'Anethan]] || {{Percentagebalk|61|122|#FFD700}} || +61 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
−
*''The Question of our Speech; The Lesson of Balzac. Two Lectures'' (1905)
  
  +
|-
−
| Kolom2=
  
  +
| Augustus 1870 || [[Jules d'Anethan]] || {{Percentagebalk|72|124|#FFD700}} || +11 || {{Percentagebalk|34|62|#FFD700}} || +34
−
*''The American Scene'' (1907)
  
  +
|-
−
*''Views and Reviews'' (1908)
  
  +
| 1872 || [[Barthélémy de Theux de Meylandt]] || {{Percentagebalk|71|124|#FFD700}} || -1 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
−
*''Italian Hours'' (1909)
  
  +
|-
−
*''A Small Boy and Others'' (1913)
  
  +
| 1874 || [[Barthélémy de Theux de Meylandt]] || {{Percentagebalk|68|124|#FFD700}} || -3 || {{Percentagebalk|34|62|#FFD700}} || 0
−
*''Notes of a Son and Brother'' (1914)
  
  +
|-
−
*''Notes on Novelists'' (1914)
  
  +
| 1876 || [[Jules Malou]] || {{Percentagebalk|67|124|#FFD700}} || -1 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
−
*''The Middle Years'' (1917)
  
  +
|-
−
*''Within the Rim'' (1918)
  
  +
| 1878 || [[Jules Malou]] || {{Percentagebalk|60|132|#FFD700}} || -7 || {{Percentagebalk|30|66|#FFD700}} || -4
−
*''A Most Unholy Trade'' (1925)
  
  +
|-
−
*''The Art of the Novel: Critical Prefaces'' (1934)
  
  +
| 1880 || [[Jules Malou]] || {{Percentagebalk|58|132|#FFD700}} || -2 || colspan="2"| ''Niet gekozen''
−
}}
  
  +
|-
  +
| 1882 || [[Jules Malou]] || {{Percentagebalk|59|138|#FFD700}} || +1 || {{Percentagebalk|32|69|#FFD700}} || +2
  +
|-
  +
| 1884 || [[Jules Malou]] || {{Percentagebalk|86|138|#FFD700}} || +27 || {{Percentagebalk|43|69|#FFD700}} || +11
  +
|-
  +
| 1886 || [[Auguste Beernaert]] || {{Percentagebalk|98|138|#FFD700}} || +12 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1888 || [[Auguste Beernaert]] || {{Percentagebalk|98|138|#FFD700}} || 0 || {{Percentagebalk|47|69|#FFD700}} || +4
  +
|-
  +
| 1890 || [[Auguste Beernaert]] || {{Percentagebalk|94|138|#FFD700}} || -4 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1892 || [[Auguste Beernaert]] || {{Percentagebalk|92|152|#FFD700}} || -2 || {{Percentagebalk|46|76|#FFD700}} || -1
  +
|-
  +
| 1894 || [[Jules de Burlet]] || {{Percentagebalk|102|152|#FFD700}} || +10 || {{Percentagebalk|52|76|#FFD700}} || +4
  +
|-
  +
| 1896 || [[Paul de Smet de Naeyer]] || {{Percentagebalk|110|152|#FFD700}} || +8 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1898 || [[Paul de Smet de Naeyer]] || {{Percentagebalk|112|152|#FFD700}} || +2 || {{percentagebalk|50|76|#FFD700}} || -2
  +
|-
  +
| 1900 || [[Paul de Smet de Naeyer]] || {{Percentagebalk|86|152|#FFD700}} || -26 || {{Percentagebalk|44|76|#FFD700}} || -6
  +
|-
  +
| 1902 || [[Paul de Smet de Naeyer]] || {{percentagebalk|96|162|#FFD700}} || +10 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1904 || [[Paul de Smet de Naeyer]] || {{percentagebalk|93|166|#FFD700}} || -3 || {{Percentagebalk|37|87|#FFD700}} || -7
  +
|-
  +
| 1906 || [[Paul de Smet de Naeyer]] || {{percentagebalk|89|166|#FFD700}} || -4 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1908 || [[Frans Schollaert]] || {{percentagebalk|87|166|#FFD700}} || -2 || {{percentagebalk|47|87|#FFD700}} || +10
  +
|-
  +
| 1910 || [[Frans Schollaert]] || {{percentagebalk|86|166|#FFD700}} || -1 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1912 || [[Charles de Broqueville]] || {{percentagebalk|102|186|#FFD700}} || +16 || {{percentagebalk|54|93|#FFD700}} || +7
  +
|-
  +
| 1914 || [[Charles de Broqueville]] || {{percentagebalk|99|186|#FFD700}} || -3 || colspan="2" | ''Niet gekozen''
  +
|-
  +
| 1919 || [[Léon Delacroix]] || {{Percentagebalk|70|186|#FFD700}} || -19 || {{Percentagebalk|43|93|#FFD700}} || -11
  +
|-
  +
| 1921 || [[Georges Theunis]] || {{Percentagebalk|78|186|#FFD700}} || +8 || {{Percentagebalk|34|93|#FFD700}} || -9
  +
|-
  +
| 1925 || [[Aloys Van de Vyvere]] || {{Percentagebalk|78|186|#FFD700}} || 0 || {{Percentagebalk|38|93|#FFD700}} || +4
  +
|-
  +
| 1929 || [[Henri Jaspar]] || {{Percentagebalk|71|187|#FFD700}} || -7 || {{Percentagebalk|38|93|#FFD700}} || 0
  +
|-
  +
| 1932 || [[Charles de Broqueville]] || {{Percentagebalk|79|187|#FFD700}} || +8 || {{Percentagebalk|42|93|#FFD700}} || +4
  +
|-
  +
| 1936 || [[Paul van Zeeland]] || {{Percentagebalk|61|202|#FFD700}} || -18 || {{Percentagebalk|34|101|#FFD700}} || -8
  +
|-
  +
| 1939 || [[Hubert Pierlot]] || {{Percentagebalk|67|202|#FFD700}} || +6 || {{Percentagebalk|35|101|#FFD700}} || +1
  +
|-
  +
|}
  +
  +
==Afbeeldingen==
  +
<gallery>
  +
Bestand:AfficheKatholiekePartij1912.jpg|Poster voor de Belgische verkiezingen van 1912.
  +
Bestand:Affiche2KatholiekePartij1912.jpg|De katholieken bekritiseren de liberalen voor hun samenwerking met de socialisten.
  +
Bestand:AfficheKatholiekePartij1932.jpg|Poster voor de Belgische verkiezingen in 1932.
  +
Bestand:AfficheKatholiekePartij1932Antwerpen.jpg|Poster voor de gemeenteraadsverkiezingen 1932 in Antwerpen.
  +
Bestand:AfficheKatholiekePartij1938Antwerpen.jpg|Poster voor de gemeenteraadsverkiezingen 1938 in [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]].
  +
</gallery>
   
 
==Bronnen==
  
==Bronnen==
  +
* Gerard, Emmanuel (2023). [https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/katholieke-partij "Katholieke partij".] ''Encyclopedie van de Vlaamse Beweging''. Gelezen op 29 april 2024.
  +
* Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). ''Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden.'' Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.

Huidige versie van 29 apr 2024 om 18:30

Katholieke Partij
Parti catholique

KVV-PCS.png

Oprichting 1869
Opheffing 1945
Actief in Vlag van België België
Richting Centrumrechts tot rechts
Stroming Belgisch nationalisme
Christendemocratie
Conservatisme
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Oprichter(s)
Partijleider
Partijvoorzitter
Secretaris-generaal
-
-
-
-
-
-
-
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
-
van de
<div style="background-color: #FFD700; width: Fout in uitdrukking: niet verwachte operator /.%; height: 100%;">
Wetenschappelijk bureau
Jongerenorganisatie
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement
Europese fractie
Internationale organisatie
Voorgaande partij(en)
Opvolgende partij(en)
Fusie van
Opgegaan in
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)
Voortzetting van
Portaal Portal.svg Politiek

De Katholieke Partij (Frans: Parti catholique) was een Belgische politieke partij die tussen 1869 en 1945 bestond. Tijdens deze periode had de Katholieke Partij verschillende namen. Tot 1921 heette de partij officieel Federatie van Katholieke Kringen en Conservatieve Verenigingen. Tussen 1921 en 1936 werd de naam Katholiek Verbond gebruikt. Tussen 1936 en 1945 heette de partij Katholiek Blok, waarvan het logo rechts afgebeeld staat.

De partij was de tegenhanger van de Liberale Partij. Tijdens de 19e eeuw waren de katholieken en liberalen afwisselend aan de macht. Tussen de jaren 1850 en 1880 waren de katholieken vaak in de oppositie. Tussen het einde van 19e eeuw en de jaren 1930 hadden de katholieken de dominante machtspositie. Zij waren constant de grootste partij en vormden meestal de regering zonder andere partijen. Tijdens de jaren 1930 verloor de partij echter zetels, waardoor het moest samenwerken met de liberalen en de Belgische Werkliedenpartij (BWP). Na de Tweede Wereldoorlog ging de Katholieke Partij op in de Christelijke Volkspartij (CVP). De partijen CD&V en Les Engagés zijn afkomstig uit deze partij.

De Katholieke Partij was conservatief en katholiek. Later werd de partij ook christendemocratisch, voornamelijk door de invloed van Adolf Daens.

Geschiedenis

Ontstaan

Na de Belgische Revolutie van 1830 had België geen politieke partijen. In het parlement waren alle leden onafhankelijk. Deze onafhankelijke leden kon je in twee groepen verdelen: de katholieken en de liberalen. De katholieken hadden een meerderheid, maar regeerden altijd samen met de liberale minderheid. Tijdens de Belgische Revolutie hadden de twee groepen namelijk samengewerkt. Beide groepen waren (voor verschillende redenen) tegen de Nederlandse overheersing. Na de onafhankelijkheid besloten de groepen samen te werken om België op te bouwen als land. Dit wordt het unionisme of het "monsterverbond" genoemd. In de jaren 1840 kwam er een einde dit verbond. De liberalen wilden meer vrijheden, terwijl de katholieken hiertegen waren.

De liberalen besloten in 1846 hun eigen partij op te richten; de Liberale Partij. De katholieken besloten ook samen te werken. Zij stelden gezamenlijke kieslijsten op voor de verkiezingen. Toch werd dit regionaal geregeld. Op 11 juli 1864 kwam er een bond tussen al deze regionale afdelingen: de Federatie van Katholieke Kringen en Conservatieve Verenigingen. Dit wordt als het officiële begin van de Katholieke Partij gezien.

Van oppositie tot machtspositie

De gematigde katholiek Jules Malou was tussen 1874 en 1878 premier van België. De katholieken hadden toen korte tijd een minderheid.

De Katholieke Partij bestond uit voornamelijk conservatieve politici. Zij omarmde de katholieke identiteit en het katholieke geloof. Waar de liberalen een strenge scheiding van kerk en staat wilden, wilden de katholieken juist een rol voor de kerk binnen de staat. De katholieke politici waren het oneens over de precieze rol van de kerk. Toch wilden zij dat het bijzonder onderwijs (scholen met een religieuze grondslag) net als openbaar onderwijs (scholen zonder een religieuze grondslag) geld van de overheid kregen. Tijdens de schoolstrijd probeerden zij dit te regelen. De liberalen wilden echter dat alleen het openbaar onderwijs overheidsgeld kreeg. Tijdens de 19e eeuw hadden de liberalen de meerderheid, waardoor zij hun plannen konden doordrukken.

De katholieken zaten tijdens deze periode in de oppositie. In 1884 behaalden zij echter een meerderheid. De liberalen werden namelijk als extreem gezien. Veel conservatieve en gematigde liberalen stemden daarom voor de katholieken. Ook voegden enkele onafhankelijken zich bij de Katholieke Partij. De opkomst van de Belgische Werkliedenpartij (BWP) werd als een probleem gezien door de liberalen en katholieken. Door middel van stakingen dwong de BWP om het algemeen meervoudig stemrecht in te voeren. Voorheen konden alleen mannen met een bepaald vermogen (loon of bezittingen) stemmen. Door de invoering van het algemeen meervoudig kiesrecht konden alle mannen boven de 25 jaar stemmen. Mannen die een hoog loon of vermogen hadden kregen wel één of twee extra stemmen. Als gevolg hiervan kwam de BWP in het parlement en stortte de Liberale Partij in. De Katholieke Partij wist de machtspositie in het parlement te krijgen. De partij trok zowel katholieke (en Vlaamse) arbeiders als gematigde en conservatieve liberalen aan. De Katholieke Partij kon door het algemeen meervoudig stemrecht aan de macht blijven. Tot aan de Eerste Wereldoorlog zouden er volledig katholieke regeringen zijn.

De christendemocraten waren welkom binnen de partij, maar niet in de kieskring Aalst. Priester Adolf Daens besloot daarom zijn eigen partij op te richten; de Christene Volkspartij. Deze partij zette zich in voor de rechten van arbeiders, maar was ook onderdeel van de Vlaamse Beweging. Zo vond Daens dat het Nederlands de taal van Vlaanderen moest worden. Deans probeerde een brug te vormen tussen de conservatieve katholieken en de goddeloze liberalen en socialisten. Na de Eerste Wereldoorlog ging de Christene Volkspartij op in de Katholieke Partij en de Frontpartij.

Katholiek Verbond

In dit affiche uit 1925 noemt de Katholieke Partij de Vlaams-nationalistische Frontpartij hypocriet.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd België binnengevallen door Duitsland. De Katholieke Partij besloot samen te werken met de Belgische Werkliedenpartij (BWP) en de Liberale Partij. De drie partijen vormden één grote nationale regering om de vijand tegen te houden. Na de oorlog is de Katholieke Partij gedwongen om het algemeen eenvoudig stemrecht in te voeren. Hierdoor kregen alle mannen slechts één stem (ongeacht hun inkomen of vermogen). Ook werd de kiesleeftijd verlaagd naar 21 jaar. Hierdoor verliest de Katholieke Partij haar machtspositie.

In 1921 besluit de partij verder te gaan als het Katholiek Verbond (van België). Nieuwe kiesverenigingen worden bij de partij betrokken, zoals de Boerenbond, de Waalse landbouwverbonden en Christelijke Landsbond van de Belgische Middenstand. Ook de Katholieke Vlaamsche Landsbond van Frans Van Cauwelaert treedt toe. Hierdoor hoopte het Katholiek Verbond ook Vlaamsgezinde kiezers te trekken. Daarnaast ging de partij zich meer richten op boeren en arbeiders. Het katholieke geloof speelde nog altijd een belangrijk rol binnen de partij. Het Katholiek Verbond bleef de grootste partij van het land. Hierdoor bleef het in de regering met de hulp van liberalen en socialisten.

In 1936 behaalde het Katholiek Verbond een grote nederlaag. De partij verloor veel zetels aan het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) en de fascistische partij Rex. Ze verloren zoveel zetels dat het Katholiek Verbond als tweede partij eindigde achter de Belgische Werkliedenpartij.

Katholiek Blok

Een verkiezingsposter van het Katholiek Blok uit 1939 in Antwerpen.

Om deze reden besloot Katholiek Verbond zich om te vormen. De partij werd omgedoopt in het Katholiek Blok. Het Katholiek Blok was eigen een samenwerking tussen twee partijen; de Katholieke Vlaamse Volkspartij en de Parti catholique social. Het idee was dat het Katholiek Blok hierdoor Vlaamsgezinde kiezers meer moest aanspreken. De katholieken hadden namelijk altijd grote steun in Vlaanderen.

De Katholieke Vlaamse Volkspartij zocht echter steeds meer toenadering tot het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Zij wilden samenwerken, maar dit zorgde voor hevige kritiek van katholieke politici en de kerk. Uiteindelijk besloten bisschoppen dat de samenwerking er niet zou komen. Toch werkten de Katholieke Vlaamse Volkspartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond in sommige gemeenten wel samen. Tijdens de verkiezingen van 1939 kregen het Katholiek Blok zijn titel van grootste Belgische partij weer terug.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd België binnengevallen door Nazi-Duitsland. De regering van Hubert Pierlot vluchtte naar Bordeaux en later naar Londen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten de katholieken, socialisten en liberalen samen in een oorlogsregering. Deze regering was voornamelijk voor de bevrijding van België bedoeld.

In 1944 keerde de regering terug naar België. Vanaf toen werd ook de Kommunistische Partij van België (KPB) bij de regering betrokken. In 1945 besloot het Katholiek Blok verder te gaan als de Christelijke Volkspartij (CVP). Deze partij viel in de jaren 1970 uiteen in een Vlaams en Franstalig deel. De Vlaamse afdeling staat tegenwoordig bekend als Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V). De Franstalige afdeling heet Les Engagés. De twee partijen worden nog altijd als de "christendemocraten" aangeduid, hoewel Les Engagés tegenwoordig sociaalliberaal is.

Ideologie

Op deze verkiezingsposter uit 1929 waarschuwt de Katholieke Partij voor het opkomende socialisme. Volgens de katholieken zorgt het socialisme alleen maar voor armoede. Er wordt een vergelijking getrokken tussen de Sovjet-Unie (socialistisch) en de Verenigde Staten (niet-socialistisch).

De Katholieke Partij was eerder een beweging dan een echte partij. Het was bedoeld voor alle politici en kiezers die het "katholieke geloof" aanhingen. De partij vond dat "katholieke identiteit" met België verbonden was. Zij wilden dat de kerk een rol kon spelen binnen de Belgische staat. Hierin verschilden zij het meeste van de Liberale Partij die juist een strenge scheiding tussen kerk en staat wilden. Toch was de Katholieke Partij intern verdeeld over de mate waarin die katholieke identiteit een rol moest spelen. In de partij zaten zowel gematigde als conservatieve politici. Een van de punten waar de partij het over eens was was het onderwijs. De katholieken wilden dat het bijzonder onderwijs (scholen met religieuze grondslag) ook door de staat betaald werden. De katholieken geloofden namelijk dat het geloof belangrijk voor de vorming (opvoeding) was.

Op economisch vlak was de Katholieke Partij conservatief tot liberaal. De partij had vooral aanhang in Vlaanderen en op het platteland. Zo stemden veel boeren op de Katholieke Partij. De katholieken waren eerst voorstander van het protectionisme; zij wilden de eigen handel beschermen. Later werden zij meer voorstander van vrijhandel om ook liberale kiezers aan te trekken. De partij was voorstander van de geleidelijke integratie van arbeiders. Ook wilde een deel van de partij de positie van arbeiders verbeteren. Gedurende de 20e eeuw ging de partij de christendemocratie aanhangen.

De Katholieke Partij was voorstander van rechten voor Vlamingen. Volgens de partij was een tweetalig België noodzakelijk voor het voortbestaan van het land. Zo wilde de partij dat het Nederlands de voertaal in Vlaanderen werd. Hoewel België in 1898 tweetalig werd, werd het Frans nog altijd veel gesproken in het Vlaamse onderwijs en Vlaamse instellingen.

Verkiezingsresultaten

Hieronder staat een overzicht van de verkiezingsresultaten van de Katholieke Partij door de jaren heen. De Katholieke Partij had aanvankelijk geen partijvoorzitter, maar wel een "premierskandidaat". Deze kandidaat zou premier van België worden als de Katholieke Partij een meerderheid had. In de lijst kunnen sommige partijvoorzitters daarom premierskandidaten zijn. In 1939 deed de Katholieke Vlaamse Volkspartij (KVV) onder een aparte lijst mee, maar was wel verbonden met de Katholieke Partij. Deze zetels zijn niet opgenomen in de lijst.

Jaar Partijvoorzitter Kamer Senaat
Zetels -/+ Zetels -/+
Juni 1870 Jules d'Anethan
61/122
 +61 Niet gekozen
Augustus 1870 Jules d'Anethan
72/124
 +11
34/62
 +34
1872 Barthélémy de Theux de Meylandt
71/124
 -1 Niet gekozen
1874 Barthélémy de Theux de Meylandt
68/124
 -3
34/62
 0
1876 Jules Malou
67/124
 -1 Niet gekozen
1878 Jules Malou
60/132
 -7
30/66
 -4
1880 Jules Malou
58/132
 -2 Niet gekozen
1882 Jules Malou
59/138
 +1
32/69
 +2
1884 Jules Malou
86/138
 +27
43/69
 +11
1886 Auguste Beernaert
98/138
 +12 Niet gekozen
1888 Auguste Beernaert
98/138
 0
47/69
 +4
1890 Auguste Beernaert
94/138
 -4 Niet gekozen
1892 Auguste Beernaert
92/152
 -2
46/76
 -1
1894 Jules de Burlet
102/152
 +10
52/76
 +4
1896 Paul de Smet de Naeyer
110/152
 +8 Niet gekozen
1898 Paul de Smet de Naeyer
112/152
 +2
50/76
 -2
1900 Paul de Smet de Naeyer
86/152
 -26
44/76
 -6
1902 Paul de Smet de Naeyer
96/162
 +10 Niet gekozen
1904 Paul de Smet de Naeyer
93/166
 -3
37/87
 -7
1906 Paul de Smet de Naeyer
89/166
 -4 Niet gekozen
1908 Frans Schollaert
87/166
 -2
47/87
 +10
1910 Frans Schollaert
86/166
 -1 Niet gekozen
1912 Charles de Broqueville
102/186
 +16
54/93
 +7
1914 Charles de Broqueville
99/186
 -3 Niet gekozen
1919 Léon Delacroix
70/186
 -19
43/93
 -11
1921 Georges Theunis
78/186
 +8
34/93
 -9
1925 Aloys Van de Vyvere
78/186
 0
38/93
 +4
1929 Henri Jaspar
71/187
 -7
38/93
 0
1932 Charles de Broqueville
79/187
 +8
42/93
 +4
1936 Paul van Zeeland
61/202
 -18
34/101
 -8
1939 Hubert Pierlot
67/202
 +6
35/101
 +1

Afbeeldingen

  • Poster voor de Belgische verkiezingen van 1912.

  • De katholieken bekritiseren de liberalen voor hun samenwerking met de socialisten.

  • Poster voor de Belgische verkiezingen in 1932.

  • Poster voor de gemeenteraadsverkiezingen 1932 in Antwerpen.

  • Poster voor de gemeenteraadsverkiezingen 1938 in Antwerpen.

Bronnen

  • Gerard, Emmanuel (2023). "Katholieke partij". Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Gelezen op 29 april 2024.
  • Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden. Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Mike1023/Kladblok&oldid=856916"