Wafelijzerpolitiek
Wafelijzerpolitiek is een term uit de Belgische politiek. Met de term wordt de manier bedoeld waarmee geld uitgegeven tot ongeveer 1988. België bestaat uit twee landsdelen (Vlaanderen en Wallonië) die beide een eigen identiteit hebben. Om conflicten te voorkomen werd geld voor openbare werken zo eerlijk mogelijk verdeeld. Een openbaar werk is infrastructuur (zoals wegen, spoorwegen en bruggen) of openbare gebouwen (zoals universiteiten). Het geld voor deze werken werd toen 50/50 verdeeld.
In het praktijk betekende dit als er een groot project in Vlaanderen werd gebouwd, er een vergelijkbaar project in Wallonië gebouwd moest worden. Dit gold ook in het omgekeerde geval. Een voorbeeld: Toen de Vlaamse stad Antwerpen een premetro aanlegde in 1975, werd er een vergelijkbaar netwerk aangelegd in de Waalse stad Charleroi. De Belgische overheid wilde met de wafelijzerpolitiek niet één landsdeel voortrekken.
Ontstaan
België heeft altijd al uit twee landsdelen bestaan met een eigen identiteit. Vlaanderen is het noordelijke deel, waar Nederlands gesproken wordt. Wallonië is het zuidelijke deel, waar Frans gesproken wordt. Tussen de twee landsdelen loopt de zogeheten taalgrens. Dit is de scheiding tussen de gebieden waar (vooral) Vlaams en (vooral) Frans gesproken wordt. Vanaf de jaren 1960 werd België hierdoor steeds meer opgesplitst.
Toch was België nog een eenheidsstaat met één regering. Wallonië en Vlaanderen hadden wel eigen commissies voor onderwijs en cultuur, maar de meeste macht lag bij de federale overheid. De federale overheid wilde niet één landsdeel over het andere landsdeel voortrekken. Door middel van de wafelijzerpolitiek wilde men voorkomen dat één landsdeel zich achtergesteld voelde. Beide delen moesten gelijk behandeld worden; dus ook op het gebied van geld.
In praktijk
In de praktijk zorgde de wafelijzerpolitiek voor enkele problemen. Vaak was er slechts in één landsdeel behoefte aan een groot project. In het andere landsdeel was dit project niet nodig. Toch moest dit project dan ook in het andere landsdeel gebouwd worden. Stel dat er een nieuwe brug nodig was in Wallonië, moest er ook een nieuwe brug gebouwd in Vlaanderen (terwijl deze brug misschien overbodig was). Dit kostte heel veel geld, aangezien de overheid niet één maar twee bruggen moest bouwen.
Hierdoor ontstonden in voornamelijk Wallonië grote nutteloze werken. In de Waalse provincie Henegouwen werd de Scheepslift van Strépy-Thieu gebouwd, aangezien de haven van het Vlaamse Zeebrugge werd uitgebreid. Zeebrugge had behoefte aan de havenuitbreiding, terwijl Henegouwen de scheepslift niet nodig had.
Toen de Vlaamse kusttram nieuwe trams nodig had, moest hetzelfde aantal besteld worden voor de Waalse stad Charleroi. Het probleem was dat de Vlaamse kusttram veel meer trams nodig had dan de stad Charleroi. Hierdoor had Charleroi een tramoverschot. Een ander voorbeeld is de universiteit Hasselt in de Vlaamse provincie Limburg. Er was hier geen behoefte aan, maar Steve Stevaert drong hierop aan toen de Waalse stad Bergen toestemming voor een universiteit kreeg.
Vandaag de dag
Er kwam officieel een einde aan de wafelijzerpolitiek in 1988. Toen werd besloten om taken van de federale overheid over te dragen aan de gemeenschappen en gewesten. Hierdoor hoefde de federale overheid het geld niet meer te verdelen.
Toch wordt de wafelijzerpolitiek soms nog wel gebruikt. De Belgische spoorwegenmaatschappij NMBS gebruikt het voor hun uitgaven voor treinen en stations. 60% van hun budget gaat naar Vlaanderen en 40% naar Wallonië. Toch is wafelijzerpolitiek vooral een ding van het verleden.