Jan Mankes

https://rkd.nl/explore/artists/52330
Jan Mankes

Jan Mankes, zelfportret (1918)
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Jan Mankes
Bijnaam
Land	Nederland
Geboortedatum	15 augustus 1889
Geboorteplaats	Meppel
Overleden	23 april 1920
Overleden te	Eerbeek
Gehuwd met / relatie	Anne Zernike (1915-1920)
Carrière
Beroep	Kunstschilder, Tekenaar, glasschilder, graficus, etser, vervaardiger van houtsnedes, lithograaf
Bekend van	natuurprenten en portretten
Actief	ca. 1906-1920
Genre(s)	dieren, landschap en marine
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Jan Mankes, geboren in Meppel op 15 augustus 1889 en overleden in Eerbeek op 23 april 1920. Mankes was een Nederlands kunstschilder en graficus.

Levensloop

Jan Mankes was zoon van Beint Mankes, die rijksambtenaar bij de belastingdienst was, en Jentje Hartsuiker. Jan ging in 1902 naar de hoger burger school (HBS) in Meppel maar stopte met deze opleiding toen het gezin in 1904 naar Delft verhuisde. In die periode werkte hij bij de glasschilder J.L. Schouten als leerling en volgde hij aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag een avondopleiding. Hij trok regelmatig de duinen in bij Den Haag en begon met het schilderen van vogels en nesten. Van 1909 tot 1915 woonde Mankes met zijn ouders in Het Meer, in de buurt van Heerenveen. Hier werd zijn liefde voor de natuur nog duidelijker wat in zijn beste werken is terug te zien. Een topstuk van hem is het schilderij van de Woudsterweg vlak bij zijn ouderlijk huis.

Hij leerd in 1913 Anne Zernike kennen. Zij was een theologe en de eerste vrouwelijke predikant van Nederland in het plaatsje Bovenknijpe. Ze trouwden in 1915 met elkaar, waarna ze een tijdje in Den Haag gingen wonen. In september 1916 verhuisden ze samen naar Eerbeek in Gelderland vanwege Mankes zijn gezondheid. Hij leed aan tuberculose. In deze periode woonde hij ook vijf maanden in pension Carpe Diem in Nunspeet. In 1918 werd hun zoon Beint geboren. De jongen is vernoemd naar Jan z'n vader. Jan Mankes werd zieker en zieker en lag veel in bed. Wanneer het iets beter met hem ging werkte hij onafgebroken. Op 30 jarige leeftijd bezweek hij in 1920 aan zijn ziekte. Hij werd begraven in Eerbeek.

Werk

Ondanks zijn korte leven liet Mankes zo'n 150 werken na, met name kleine schilderijen, zo'n 50 prenten en ongeveer 100 tekeningen. De natuur is in meer dan de helft van zijn werk het belangrijkste onderwerp. Ook maakte hij zelfportretten, portretten (met name van zijn vader, zijn moeder en zijn vrouw), stillevens, landschappen en interieurs. Mankes werd zeer gewaardeerd en hij exposeerde al veel gedurende zijn leven.

In het begin bestond zijn werk vooral uit vogels in donkere tinten, later ook licht gekleurde, met name witte dieren zoals hanen en konijnen.

Zijn werk wordt gekenmerkt door een zekere stilte. Dit komt door de zorgvuldig gekozen composities en het rustige (niet felle) kleurgebruik. Ook is de penseelstreek nauwelijks zichtbaar.

Zijn collectie is vanaf voorjaar 2015 ondergebracht in museum MORE dat gevestigd is in het voormalige gemeentehuis van het Gelderse Gorssel.