Woestijn: verschil tussen versies

Versie van 8 mei 2019 20:43

De woestijnstad Petra.

Wat is een woestijn?

De meeste mensen zien woestijnen als grote zandvlaktes met extreme hitte. Een woestijn is alleen veel meer dan dat alleen. Er leven dieren in een woestijn, net als planten en soms ook mensen. In een woestijn valt erg weinig neerslag waardoor het extreem droog en warm kan zijn. Niet alleen extreme heerst in een woestijn maar in de nacht kan je ook temperaturen rond het vriespunt verwachten. Ongeveer 30% van de wereld bestaat uit woestijngebieden. Deze gebieden liggen verspreid op de hele wereld en liggen meestal rond de evenaar. De evenaar is een denkbeeldige lijn (je kunt hem dus niet zien) die over de aarde loopt. De wereldbol is verdeeld in een bovenhelft (Noordelijk halfrond) en een onderste helft (Zuidelijk halfrond). De grens tussen deel helften noem je de evenaar.

Je kan woestijnen in drie hoofdgroepen verdelen. Er wordt dan gekeken naar temperatuur, ligging en andere gegevens.

• De eerste groep woestijnen zijn de warmste woestijnen. Deze woestijnen liggen ook het dicht bij de evenaar. Er zijn hier bijna geen wolken en het regent er weinig. De wind kan hier hard waaien waardoor er zandstormen kunnen ontstaat. Als er weinig wolken aan de lucht staan kan de zon overal goed bij. Water verdampt wat betekend dat het oplost door de warmte van de zon. Het is hierdoor moeilijk om te leven als mens, dier of plant. De grootste woestijn op de wereld is de Sahara, gelegen in Noord-Afrika. Het kan in deze woestijn wel 82 graden Celsius worden. Ondanks de hitte overdag, vriest het in de nacht. De temperatuur is dan onder 0.

• De tweede groep ligt wat verder van de evenaar af. Hierdoor zijn deze woestijnen iets minder heet overdag. Dit betekend ook dat het in de winter en de nacht ook een stuk kouder is. De woestijnen liggen meestal midden op grote stukken land of werelddelen. De wereld kent 7 werelddelen namelijk: Azië, Afrika, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Antarctica, Europa en Oceanië. Het is ook erg droog in deze woestijnen omdat er geen oceaan in de buurt is die oceaanwinden mee kan nemen. Een bekende woestijn die in deze groep valt is de Taklamakan-Woestijn in China. Deze woestijn in onderdeel van een groot droog gebied midden in Azië. De temperatuur ligt hier in de zomer rond de 25 tot en met 38 graden Celsius. Dit is een zogeheten Zandwoestijn.

• De laatste groep woestijnen ligt vooral in kustgebieden. Een factor die van invloed is op deze woestijnen zijn de omliggende gebergtes. De bergen liggen langs de kust en hier dankt deze groep zijn naam ook aan. De wind die van zee komt is erg vochtig, en neemt waterdamp met zich mee. De waterdamp veranderd door de bergen en zorgt voor afkoeling. Dit in de vorm van kleine druppels die samen een wolk vormen. Dit is zichtbaar doordat de toppen van een berg in de wolken zit. Zodra de wolk zijn waterdamp verliest op de toppen van de berg, stroomt er aan de andere kant droge lucht naar beneden. Zo zijn droge gebieden en woestijnen ontstaan. Dit noemen we ook wel regenschaduw.

Verschillende soorten woestijnen

Woestijnen kunnen er heel verschillend uit zien. Veel mensen denken dat alle woestijnen uit zand bestaan. Maar dat is dus niet waar. Slechts een kwart van alle woestijnen bestaat uit zand. De helft bestaat uit stenen of grind (kleine steentjes).

Er zijn vijf verschillende soorten woestijnen:

- Zandwoestijnen Deze woestijnen zijn maar weinig te vinden op de wereld. Bij deze woestijnen is het belangrijk dat de wind de goede kant op waait. Waait de wind de verkeerde kant op dan waait het zand weg en verdwijnt de woestijn. Deze woestijnen bestaan bijna helemaal uit zand.

- Rotswoestijn In deze woestijnen vind je vooral rotsen. Dit komt omdat de wind en het water deze meeneemt naar de woestijn tijdens bijvoorbeeld een storm. Dit wil niet zeggen dat er altijd wind en water in de buurt is van deze woestijn.

- IJs woestijn Dit zijn woestijnen in gebieden waar de temperatuur altijd onder 0 ligt. Dit wordt ook wel vriezen genoemd. Deze woestijnen bestaan bijna helemaal uit ijs.

- Grindwoestijnen Deze woestijnen ontstaan door rotsen en grind die daar al aanwezig zijn. Het materiaal dat het grind bijeen heeft gehouden verwaait en het overgebleven grind vormt de nieuwe bodem van de woestijn.

- Zoutwoestijnen Deze woestijnen bestaan uit een zoutvlakte. Wanneer het geregend heeft verdampt de hitte en blijft het zout uit het zoute water achter.

Welke grote woestijnen zijn er in de wereld?

De Sahara De Sahara is de grootste zandwoestijn in Noord-Afrika. Deze woestijn bestaat slechts 20% uit zand, de rest is rotsachtig. Op verschillende plaatsen in de woestijn komen oases voor, plaatsen waar drinkwater aan of nabij de oppervlakte komt.

Gobiwoestijn De Gobi is de grootste woestijn van Azië. Deze bestaat niet zoals de meeste woestijnen uit zand, maar grotendeels uit rotsen. Uitslagen van een onderzoeken kunnen zeggen dat hier ooit dinosaurussen hebben geleefd, er zien hier namelijk dinosaurus eieren gevonden. Tegenwoordig leven hier gazelles, kamelen en de Gobi beer. Dit is de enige woestijnbeer ter wereld en van deze beer zouden er nog maar vijftig zijn.

Libische Woestijn De Libische Woestijn bestaat voornamelijk uit zand en stenen. Deze woestijn staat op nummer drie van de grootste woestijnen in de wereld.

Dit zijn slechts de drie grootste woestijnen op de wereld. In totaal zijn er ongeveer 21 woestijnen op de wereld, waarvan de meeste rond de evenaar liggen.

Dieren in de Woestijn

Dromedarissen en kamelen: Het meest bekende woestijndier is de kameel, die dagenlang zonder water door de kale woestijn kan reizen. De belangrijkste aanpassing van de kameel aan de woestijn is wel dat hij veel water kan opslaan in zijn maag. Een kameel kan tot wel 10 dagen zonder water. Als er genoeg voedsel is kunnen kamelen grote vetreserves opbouwen in hun bulten. Als de kamelen de reserves opmaken worden de bulten slap. De kameel heeft nog meer aanpassingen aan de woestijn: zijn voeten hebben maar twee tenen met daartussen huidplooien. Deze huidplooien helpen het gewicht van de kameel te verspreiden en ze voorkomen dat hij in het zachte zand wegzakt. Bij zandstormen kan een kameel of dromedaris ook zijn neusgaten afsluiten.

Gazellen Andere grotere dieren die we vaak zien in de woestijn zijn verschillende soorten gazellen en antilope. Antilope wonen meestal in rots- en bergachtige gebieden. Gazellen leven meer in vlak land ze leven zelfs in zandduinen. Tijdens de heetste uren van de dag zijn de dieren te vinden in alle schaduw die er maar te vinden is zelfs in gaten in de grond! Wanneer het koeler wordt, gaan ze op zoek naar eten , dat duurt vaak de hele nacht. Uit onderzoeken blijkt dat deze dieren al hun water uit planten halen, en hun hele leven doorbrengen zonder echt te drinken. Verder zien we in de woestijn heel veel insecten, slangen en andere reptielen, spinnen, schorpioenen, sprinkhanen, knaagdieren zoals eekhoorns, kangoeroeratten en springmuizen. Ook zijn er veel nachtdieren zoals veel soorten uilen, gekko’s, wangzakmuizen en woestijnvossen.

Planten in de woestijn

Planten brengen leven in de woestijn. Zonder planten zouden er geen dieren zijn. Maar planten kunnen niet zoals dieren de zon vermeiden. Een woestijn is namelijk meer dan alleen een grote zandvlakte. Een woestijn kan zelfs zeer vruchtbaar zijn. Wanneer het erg hard heeft geregend in een woestijn wordt de grond erg vruchtbaar. Dit houd in dat er planten kunnen groeien. Je ziet dan ook dat er na een regenbui veel meer planten te zien zijn in een woestijn. Na de regen wordt het weer extreem warm in de woestijn waardoor het water weer uit de grond trekt. Hierdoor sterven alle planten weer af. Op hun vaste plek in de grond hebben planten zich op een aantal manieren aangepast aan de hitte en droogte, maar ondanks de kale aanblik van de woestijn, zijn er toch meer planten dan je denkt. Woestijnplanten hebben ook maar een beperkte watervoorraad. Sommige kunnen met lange vertakte wortels water opzuigen uit een groot gebied. Andere kunnen dankzij speciale stammen of bladeren water opslaan. Cactussen zijn de bekendste woestijnplanten. Maar ze groeien alleen in Noord-Amerika. Een cactus is een plant met heel veel stekels. Ze kunnen ook bloeien. Dan komen er hele mooie bloemen uit. Cactussen kunnen water in hun stam opslaan. De was die ze aan de buitenkant hebben zorgt ervoor dat het water niet verdampt. Cactussen kunnen heel groot worden sommigen wel 18 meter hoog.

Bekende woestijnen

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+[[File:Entrance to Petra.JPG|250px|thumb|De woestijnstad [[Petra]].]]
-{{afbeeldinggewenst}}
+== Wat is een woestijn? ==
-Een '''woestijn''' is een droge zand vlakte, maar soms heb je ook een rotsachtige ondergrond. Het kan er tijdens de nachten vriezen en overdag soms tot wel meer dan 40°C worden!
+De meeste mensen zien woestijnen als grote zandvlaktes met extreme hitte. Een woestijn is alleen veel meer dan dat alleen. Er leven dieren in een woestijn, net als planten en soms ook mensen. In een woestijn valt erg weinig neerslag waardoor het extreem droog en warm kan zijn. Niet alleen extreme heerst in een woestijn maar in de nacht kan je ook temperaturen rond het vriespunt verwachten. Ongeveer 30% van de wereld bestaat uit woestijngebieden. Deze gebieden liggen verspreid op de hele wereld en liggen meestal rond de evenaar. De evenaar is een denkbeeldige lijn (je kunt hem dus niet zien) die over de aarde loopt. De wereldbol is verdeeld in een bovenhelft (Noordelijk halfrond) en een onderste helft (Zuidelijk halfrond). De grens tussen deel helften noem je de evenaar.
-==Dieren in de woestijn==
-In de woestijn leven nog veel dieren. We noemen we een paar.
+'''Je kan woestijnen in drie hoofdgroepen verdelen. Er wordt dan gekeken naar temperatuur, ligging en andere gegevens.'''
-===Woestijnvosje===
-Het woestijnvosje is de kleinste vos, hij is 40 cm lang. De een dicht behaarde staart is 20 cm lang en de schouderhoogte is 20 cm lang. Hij weegt èèn en een halve kilo. Het leeft in woestijngebieden zoals Noord Afrika. Het heeft een zwarte neus, grote donkere ogen, heel grote oren van zo’n 15 cm lang en gespierde, slanke poten. Het leeft in zelf gemaakte hollen. Hij slaapt overdag en waakt s’nachts. Dus het is een nachtdier. Zijn eten bestaat uit insecten, hagedissen, muizen, eieren en vruchten. Het vosje leeft 10 jaar.
+• De eerste groep woestijnen zijn de warmste woestijnen. Deze woestijnen liggen ook het dicht bij de evenaar. Er zijn hier bijna geen wolken en het regent er weinig. De wind kan hier hard waaien waardoor er zandstormen kunnen ontstaat. Als er weinig wolken aan de lucht staan kan de zon overal goed bij. Water verdampt wat betekend dat het oplost door de warmte van de zon. Het is hierdoor moeilijk om te leven als mens, dier of plant. De grootste woestijn op de wereld is de Sahara, gelegen in Noord-Afrika. Het kan in deze woestijn wel 82 graden Celsius worden. Ondanks de hitte overdag, vriest het in de nacht. De temperatuur is dan onder 0.
-===Kamelen===
-Je hebt drie verschillende soorten kamelen. De kameel (met twee bulten), de dromedaris, de lama en de alpaca.
-De tweebultige kameel komt uit Azië. Er zijn driehonderdduizend kamelen waarvan er zo’n 300 in het wild leven. Een volwassen kameel weegt vierhonderdvijftig tot zevenhonderd kilo. S’winters heeft de kameel een dikke bruine vacht. Dat noemen we een wintervacht.
-	De vacht van de dromedaris is bruiner dan de tweebultige kameel en minder dik. Dat heeft hij ook niet nodig, omdat hij in warme landen leeft. In koude gebieden wordt hij ziek. Er zijn zeventienmiljoen dromedarissen. Ze hebben allemaal een baas.
-	De lama is een herkauwer. Hij leeft in Zuid- Amerika. Hij heeft een gespleten bovenlip een dikke vacht, een lange nek en geen hoeven, die zijn vervangen door een eeltlaag. Een lama heeft geen bulten op zijn rug. De lama is goed bruikbaar als lastdier. Ze stammen af van de wilde guanaco. U zult mij al voor zijn maar ik zeg het maar, lama’s spugen een groene, behoorlijk stinkende drab. Dierenartsen moeten soms lama’s van een dierentuin opereren en dan spugen ze vaak naar hen.
-	De alpaca wordt vaak gehouden om wol. En ze scheren hem als een schaap.
+• De tweede groep ligt wat verder van de evenaar af. Hierdoor zijn deze woestijnen iets minder heet overdag. Dit betekend ook dat het in de winter en de nacht ook een stuk kouder is. De woestijnen liggen meestal midden op grote stukken land of werelddelen. De wereld kent 7 werelddelen namelijk: Azië, Afrika, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Antarctica, Europa en Oceanië. Het is ook erg droog in deze woestijnen omdat er geen oceaan in de buurt is die oceaanwinden mee kan nemen. Een bekende woestijn die in deze groep valt is de Taklamakan-Woestijn in China. Deze woestijn in onderdeel van een groot droog gebied midden in Azië. De temperatuur ligt hier in de zomer rond de 25 tot en met 38 graden Celsius. Dit is een zogeheten Zandwoestijn.
-===Bergduivel===
-De bergduivel is een hagedis van vijf centimeter. Hij leeft in Australië en eet mieren. Zijn kleur is een camouflage. Het is een koudbloedig dier. Van de stekels op zijn huid denkt men dat ze roofdieren beschermen of om planten met doornen na te doen. Ze krijgen water doordat ze douw op hun rug verzamelen. Door heel kleine spleten in de huid loopt het naar de bek.
+• De laatste groep woestijnen ligt vooral in kustgebieden. Een factor die van invloed is op deze woestijnen zijn de omliggende gebergtes. De bergen liggen langs de kust en hier dankt deze groep zijn naam ook aan. De wind die van zee komt is erg vochtig, en neemt waterdamp met zich mee. De waterdamp veranderd door de bergen en zorgt voor afkoeling. Dit in de vorm van kleine druppels die samen een wolk vormen. Dit is zichtbaar doordat de toppen van een berg in de wolken zit. Zodra de wolk zijn waterdamp verliest op de toppen van de berg, stroomt er aan de andere kant droge lucht naar beneden. Zo zijn droge gebieden en woestijnen ontstaan. Dit noemen we ook wel regenschaduw.
-===Gilamonster===
-Een gilamonster heeft een langste lengte van 60 cm. Het is een van de twee soorten giftige hagedissen, de andere is zijn grotere neef, de Mexicaanse korsthagedis. Het gilamonster is zwart met roze gevlekte. Het is vernoemd naar het Gila rivierbekken in de VS. Het gif van het gilamonster is even sterk als dat van een ratelslang. Een beet van een gilamonster is meestal niet dodelijk voor de mens, maar een beet die lang duurt, is dodelijk bij iemand die tussen de nul en de drie jaar oud.
+== Verschillende soorten woestijnen ==
-===Renkoekoek===
-De renkoekoek is bekend van de tekenfilms, waar hij de coyote steeds te snel af is. Hij kan vliegen, maar hij rent liever. Hij rent ongeveer dertig kilometer per uur. Zijn Wetenschappelijke naam is Geococcyx californianus. Ze leven voornamelijk in het zuiden van Noord-Amerika. Hij eet meestal reptielen en insecten. Hij haalt het water uit de hagedissen enzovoorts.
+Woestijnen kunnen er heel verschillend uit zien. Veel mensen denken dat alle woestijnen uit zand bestaan. Maar dat is dus niet waar. Slechts een kwart van alle woestijnen bestaat uit zand. De helft bestaat uit stenen of grind (kleine steentjes).
-===Kreeften===
-Geloof het, of niet, maar in de woestijn leven ook kreeften, zoutkreeften. In de droge bodem liggen er eitjes. Die kunnen daar wel vier jaar liggen. Ze komen alleen uit als er regen valt. Ze komen uit na twee dagen. Ze zijn na drie weken volwassen. Dan gaan ze paren. Dan legt het vrouwtje vijfendertig eitjes per dag. Die doet ze goed onder zand. Dan droogt de poel weer op en liggen de nakomelingen weer in de grond.
+Er zijn vijf verschillende soorten woestijnen:
-Schorpioen===
-De dikstaart schorpioen leeft in Afrika en Azië. Er zijn ongeveer vijfhonderdfijftig soorten schorpioenen. Het meeste is ongevaarlijk voor mensen. Er zijn vijf soorten gevaarlijke schorpioenen waarvan de dikstaart schorpioen. De meeste mensen zien hem als de gevaarlijkste schorpioen. Het gif is even sterk als het gif van een cobra. Alleen bij een beet geeft hij minder gif. Bij 1% van de beten is dodelijk voor volwassenen. En 5% is dodelijk voor leeftijd 5 - 16 jaar en 20 % is dodelijk voor jongere kinderen. Je kunt weten dat je door een schorpioen gestoken bent als je heel veel pijn hebt op de plaats van de steek, je zweet en kwijlt en je geeft over met bloed erin. Als schorpioenen eieren leggen komen de kleintjes er gelijk uit. Er worden evenveel mannetjes als vrouwtjes geboren.
+- Zandwoestijnen Deze woestijnen zijn maar weinig te vinden op de wereld. Bij deze woestijnen is het belangrijk dat de wind de goede kant op waait. Waait de wind de verkeerde kant op dan waait het zand weg en verdwijnt de woestijn. Deze woestijnen bestaan bijna helemaal uit zand.
-===Gemsbok===
-De gemsbok woont in de Kalahari en de Namib woestijn. Hij krijgt water binnen doordat hij een meloen eet. De "tschamma". Die graaft hij met zijn voortanden uit. Hij leeft in kleine kuddes. Ze krijgen altijd èèn jong. In negentienzeventig jaagden de mensen er veel op en daardoor was hij in het wild uitgestorven. Ze hebben hem achter tralies gefokt en weer in het wild gezet. Hij wordt ongeveer twintig jaar. Zijn lengte is honderdzestig centimeter en zijn staart is vijfenveertig centimeter.
+- Rotswoestijn In deze woestijnen vind je vooral rotsen. Dit komt omdat de wind en het water deze meeneemt naar de woestijn tijdens bijvoorbeeld een storm. Dit wil niet zeggen dat er altijd wind en water in de buurt is van deze woestijn.
-===Antilopen===
-In de woestijn leven ook antilopen en gazellen. Antilopen leven vooral in de bergen. Gazellen leven meer in de minder hoge gebieden. Als het in de woestijn op het heetste is, zoeken ze naar schaduw, zelfs in kuilen. Ze hoeven niet te drinken. Ze halen al het drinken uit hun eten.
+- IJs woestijn Dit zijn woestijnen in gebieden waar de temperatuur altijd onder 0 ligt. Dit wordt ook wel vriezen genoemd. Deze woestijnen bestaan bijna helemaal uit ijs.
-==Planten in de woestijn==
+- Grindwoestijnen Deze woestijnen ontstaan door rotsen en grind die daar al aanwezig zijn. Het materiaal dat het grind bijeen heeft gehouden verwaait en het overgebleven grind vormt de nieuwe bodem van de woestijn.
-Welke planten groeien er in de woestijn?
+- Zoutwoestijnen Deze woestijnen bestaan uit een zoutvlakte. Wanneer het geregend heeft verdampt de hitte en blijft het zout uit het zoute water achter.
+== Welke grote woestijnen zijn er in de wereld? ==
-Planten in de woestijn groeien graag naast een steen. Dan hebben ze de schaduw van de steen. En als ze groter worden dan kunnen ze beter tegen het zonlicht, en ze hebben het dan ook nodig. Sommige planten bewaren water in zich. Daardoor hebben ze altijd water, maar ze moeten het regelmatig aanvullen anders drogen ze nog steeds uit. De bekendste die dat doen zijn de cactussen. Maar ook vetplanten doen dat. Planten die het op deze manier doen zijn bijvoorbeeld Baobabs en de olifantsvoet. Sommige planten blijven zaad tot er regen komt. Dan groeien ze heel snel uit tot een plant met zaad en een bloem. Daarna gaan ze dood en de zaadjes wachten in de grond. Na een regenbui staat de hele woestijn dus in bloei. Sommige planten doen er dertig dagen over om een hele plant in bloei te worden. Niet alle zaadjes worden een plant na een regenbui. Sommige planten worden helemaal dik als het geregend heeft, en dat water kunnen ze dan gebruiken als er geen regen valt. Maar er zijn ook planten met heel lange wortels die het water uit een wortel van een andere plant het water zuigen. Sommige planten hebben heel lange wortels. Daarmee speuren ze de diepe grond af naar water. Andere hebben heel veel wortels vlak onder de bodem. Planten kunnen niet uit de zon gaan zoals dieren. Woestijnplanten hebben ook minder water dan een andere plant. Sommige planten hebben heel lange wortels. Daarmee kunnen ze toch genoeg water krijgen. Andere kunnen met speciale stammen of speciale bladeren water opslaan.
+'''De Sahara''' De Sahara is de grootste zandwoestijn in Noord-Afrika. Deze woestijn bestaat slechts 20% uit zand, de rest is rotsachtig. Op verschillende plaatsen in de woestijn komen oases voor, plaatsen waar drinkwater aan of nabij de oppervlakte komt.
+'''Gobiwoestijn''' De Gobi is de grootste woestijn van Azië. Deze bestaat niet zoals de meeste woestijnen uit zand, maar grotendeels uit rotsen. Uitslagen van een onderzoeken kunnen zeggen dat hier ooit dinosaurussen hebben geleefd, er zien hier namelijk dinosaurus eieren gevonden. Tegenwoordig leven hier gazelles, kamelen en de Gobi beer. Dit is de enige woestijnbeer ter wereld en van deze beer zouden er nog maar vijftig zijn.
-===Welwitchia===
-De welwitchia groeit in de Namib. De bladeren worden door de wind gescheurd. De douw wordt zo verzameld en gaan naar een heel grote wortel. Daarin gaat al dat water heen.
-De cactussen hebben meerdere dingen om zich te beschermen. Ze kunnen doornen hebben. Mensen houden misschien van het water in de cactus, maar niet van een bloedende vinger! Maar ze hebben nog iets! Ze kunnen het water dat erin zit vergiftigen!
+'''Libische Woestijn''' De Libische Woestijn bestaat voornamelijk uit zand en stenen. Deze woestijn staat op nummer drie van de grootste woestijnen in de wereld.
-===Saguaro===
-De saguaro kan in tweehonderd jaar 20 meter worden. Hij kan tien ton water in zichzelf hebben. Het vee eet het gedeelte op die ze beschermd tegen knaagdieren. Hij komt in Sonoran Desert voor. In 1994 werd een gedeelte beschermd om deze cactus te beschermen.
-Tijm is een plant uit de woestijn die eetbaar is. Hij kan ook mensen genezen. Hij wordt gebruikt bij veel eten. Zoals bij een varkenshaas.
-De oregano is een eetbare plant uit de woestijn. Hij is familie met de marjolein. Het is alleen sterker van smaak. Deze plant wordt ook veel gebruikt voor eten. Je kunt het ook marjoraan noemen.
+Dit zijn slechts de drie grootste woestijnen op de wereld. In totaal zijn er ongeveer 21 woestijnen op de wereld, waarvan de meeste rond de evenaar liggen.
-===Distelkommer===
-De distelkommer is een plant met veel water in zich. Als hyena’s er van eten hebben ze genoeg water.
-Je hebt in de woestijn ook levende steentjes. Dan moet u niet denken aan een dode steen die tot leven komt, want dat is onzin. Het zijn planten die op een steen lijken om zichzelf te beschermen tegen dieren die op zoek zijn naar water.
-In het voorjaar zie je heel veel gele vruchten liggen. De woestijnmeloen. Deze ziet er sappig uit, maar kijk uit. Hij is niet eetbaar! Ook niet voor dieren.
-Er zijn planten die tegen hoofdpijn etc. helpen. Mensen in de woestijn gebruiken die planten dan ook. Ze plukken de planten af en eten die op met wat water.
-==Mensen in de woestijn==
+== Dieren in de Woestijn ==
-Er leven ongeveer 650 miljoen mensen in de woestijn. Die volken weten hoe ze moeten overleven, hoe ze eten en drinken moeten vinden. Veel bewoners zijn nomaden. Ze hebben dus tenten nodig.
-Die tenten zijn meestal gemaakt van dierenhuiden of wol. De tenten zijn ook gemakkelijk op te zetten en af te breken. Sommige mensen verdienen veel geld in de olie en de mijnbouw. Maar de meeste zijn nog erg arm. Ze verdienen niet veel als herder of in de handel. Ze leven in gebieden waar geen ziekenhuizen en scholen zijn.
-De San is een woestijnvolk die in de Kalahari-woestijn, het zuidwesten van Afrika, wonen. Er zijn er nog ongeveer 20000, maar het worden er steeds minder. Ze zwerven rond in kleine groepjes van ongeveer tien mensen. Er leven in zo’n groep meestal vier mannen en die zorgen voor het vlees. De vrouwen en kinderen plukken bessen enzo. De mannen jagen met veerpennen die ze in gif gemaakt van kevers gedoopt is. Ze zijn goed aangepast aan het zware leven in de woestijn. Ze hoeden van hagedissen en gooien, als ze er een zien, een doek in de lucht. Het beestje denkt dat het een adelaar is en kruipt in het zand. Dan graven ze op de plek waar hij is ondergedoken en je hebt een heerlijke vangst. Ze volgen sporen van dieren, en als ze dat dier gevonden hebben maken ze het dier dood met pijl en boog. Ze weten ook veel van woestijnplanten. Ze kunnen met elke wortel wel iets. Met een soort rietjes zuigen ze water uit de grond naar boven. Ze eten, als het moet, slangen, larven van insecten en vlees van kamelen. Hun gemiddelde leeftijd is ongeveer 20 jaar. Vroeger zagen de mensen de San niet als mens. De naam San betekent mensachtig dier. Als je informatie in de bibliotheek wilde opzoeken moest je zijn bij zoogdieren, ergens tussen bonte bok en bosolifant. Er mocht op hun gejaagd worden door iedereen. Als er ergens een baby kwijt was geraakt namen de blanken die soms mee en hielden ze als huisdier. Kortom, de mensen hielden ze voor een dier. Daarom noemde de San zichzelf bosjesmannen en daarna gingen wij dat ook zeggen. De bosjesmannen hebben natuurlijk kleding die niet erg warm is.
+Dromedarissen en kamelen:
-==Ontstaan van woestijnen==
+Het meest bekende woestijndier is de kameel, die dagenlang zonder water door de kale woestijn kan reizen. De belangrijkste aanpassing van de kameel aan de woestijn is wel dat hij veel water kan opslaan in zijn maag. Een kameel kan tot wel 10 dagen zonder water. Als er genoeg voedsel is kunnen kamelen grote vetreserves opbouwen in hun bulten. Als de kamelen de reserves opmaken worden de bulten slap. De kameel heeft nog meer aanpassingen aan de woestijn: zijn voeten hebben maar twee tenen met daartussen huidplooien. Deze huidplooien helpen het gewicht van de kameel te verspreiden en ze voorkomen dat hij in het zachte zand wegzakt. Bij zandstormen kan een kameel of dromedaris ook zijn neusgaten afsluiten.
-Woestijnen ontstaan door als er te veel vee op een stuk land loopt en dat er dus geen gras meer groeit. Het wordt dan ook droger. Stenen slijten en worden zand. Op den duur - als niemand er wat aan doet - is daar ook een woestijn. Maar een woestijn kan ook groter worden. Als het warmer wordt op aarde, en dat wordt het, dan worden de gebieden om de woestijnen nog warmer dan ze al zijn. En dus breidt de woestijn zich uit. Vroeger, in de ijstijd, werd het warmer op aarde. Het ijs ging smelten. Het werd steeds warmer en op sommige plekken werd het zo warm dat het woestijnen werden. Wij hebben woestijnen nodig, maar het is ook een gevaar. Want als de woestijnen zich uitbreiden, dan kun je haast nergens water vinden. Als we de oerwouden blijven kappen dan komt er ook meer woestijn. In de oerwouden is er een dun humuslaagje die tegengehouden wordt door bomen. Als we de bomen kappen en het gaat regenen dan spoelt het humuslaagje weg. Dan wordt het droger en komt er een woestijn.
+Gazellen Andere grotere dieren die we vaak zien in de woestijn zijn verschillende soorten gazellen en antilope. Antilope wonen meestal in rots- en bergachtige gebieden. Gazellen leven meer in vlak land ze leven zelfs in zandduinen. Tijdens de heetste uren van de dag zijn de dieren te vinden in alle schaduw die er maar te vinden is zelfs in gaten in de grond! Wanneer het koeler wordt, gaan ze op zoek naar eten , dat duurt vaak de hele nacht. Uit onderzoeken blijkt dat deze dieren al hun water uit planten halen, en hun hele leven doorbrengen zonder echt te drinken. Verder zien we in de woestijn heel veel insecten, slangen en andere reptielen, spinnen, schorpioenen, sprinkhanen, knaagdieren zoals eekhoorns, kangoeroeratten en springmuizen. Ook zijn er veel nachtdieren zoals veel soorten uilen, gekko’s, wangzakmuizen en woestijnvossen.
-==De woestijnen==
-Er zijn ongeveer 21 woestijnen op de wereld. Europa is het enige werelddeel zonder woestijnen. Deze woestijnen zijn er:
-* [[Mojave]];
-* [[Sonora]];
-* [[Nazca]];
-* [[Atcama]];
-* [[Patagonische woestijn]];
-* [[Negev]];
-* [[Karakoem]];
-* [[Kyzylkoem]];
-* [[Taklamakan]];
-* [[Gobi]];
-* [[Thar]];
-* [[Arabische woestijn]];
-* [[Danakil]];
-* [[Namib]];
-* [[Kalahari]];
-* [[Great Sandy]];
-* [[Gibson]];
-* [[Great Victoria]];
-* [[Simpson]];
-* [[Sahara]].
-De Sahara is de grootste woestijn op de wereld. Sahara is het Arabische woord voor woestijn. Hij heeft een oppervlakte van 9.269.000 [[km]]2.
+== Planten in de woestijn ==
-De grote Arabische Woestijn dat in heel het binnenland van het Arabië heel droog is, met bijna nooit meer dan 35 millimeter regenval per jaar. Overdag is het 40-50°C graden en 's nachts is het heel koud. Uit de Arabische Woestijn komt veel aardolie en aardgas. Sommige van die velden horen bij een van de grootste olievelden ter wereld, zoals het Dharaan-veld, het Boergan-veld en het Roemaila-veld. In de Arabische woestijn zijn veel dieren zoals de gestreepte hyena, de jakhals en de honingdas, zijn verdwenen door de jacht. De Oryx en de duingazel zijn er wel weer terug.
+Planten brengen leven in de woestijn. Zonder planten zouden er geen dieren zijn. Maar planten kunnen niet zoals dieren de zon vermeiden. Een woestijn is namelijk meer dan alleen een grote zandvlakte. Een woestijn kan zelfs zeer vruchtbaar zijn. Wanneer het erg hard heeft geregend in een woestijn wordt de grond erg vruchtbaar. Dit houd in dat er planten kunnen groeien. Je ziet dan ook dat er na een regenbui veel meer planten te zien zijn in een woestijn. Na de regen wordt het weer extreem warm in de woestijn waardoor het water weer uit de grond trekt. Hierdoor sterven alle planten weer af. Op hun vaste plek in de grond hebben planten zich op een aantal manieren aangepast aan de hitte en droogte, maar ondanks de kale aanblik van de woestijn, zijn er toch meer planten dan je denkt. Woestijnplanten hebben ook maar een beperkte watervoorraad. Sommige kunnen met lange vertakte wortels water opzuigen uit een groot gebied. Andere kunnen dankzij speciale stammen of bladeren water opslaan. Cactussen zijn de bekendste woestijnplanten. Maar ze groeien alleen in Noord-Amerika. Een cactus is een plant met heel veel stekels. Ze kunnen ook bloeien. Dan komen er hele mooie bloemen uit. Cactussen kunnen water in hun stam opslaan. De was die ze aan de buitenkant hebben zorgt ervoor dat het water niet verdampt. Cactussen kunnen heel groot worden sommigen wel 18 meter hoog.
-==Klimaten==
-Veel mensen denken dat een woestijn een grote, snikhete zandmassa is. Maar dat is niet zo. Overdag is het wel heel warm, maar ’s nachts kan het heel erg vriezen. Dat komt dat de lucht er erg helder is. De warme lucht van overdag kan daardoor niet onder de wolken blijven hangen. Als het regent, dat is ongeveer èèn keer in de vier jaar, dan regent het ook echt hàààrd.
-Er zijn verschillende klimaten:
-# Een droog klimaat heet een B-klimaat.
-# Een heel droog klimaat heet een BW-klimaat.
-# Een droog klimaat, maar met meer regen, is het BS-klimaat.
-Hoe droog het in de woestijn een hangt af van de temperatuur. Hoe hoger de temperatuur is hoe droger. Dat is een rijmpje om het te onthouden. In de winter in de woestijn is het ongeveer zo warm als bij ons de lente is. Maar het wordt steeds heter.
-===Het klimaat in de Mojave===:
-In de Mojave valt per jaar minder dan 150 [[mm]]. In deze woestijn ligt ook het Mojave National Preserve en de heetste plek van Noord-Amerika: [[Death Valley]]. De temperatuur in de Death Valley kan wel 50 graden [[Celsius]] worden! In de zomer is het heel warm in deze woestijn, maar in de winter kan het heel koud zijn, met sneeuw, dat kan een laagje sneeuw zijn, maar ook een laag van dertig centimeter! Het laagst gemeten is min zeventien graden. Normaal is het in de winter zo’n -7 en in de zomer 38 graden.
-De wind wisselt ook. In het oosten van de woestijn is er heel weinig wind en in het westen kan het wel windkracht negen worden! (80 km/h) Omdat daar bijna altijd wind is hebben ze een windmolenpark gebouwd voor elektriciteit.
-===Het klimaat in de Thar===:
-In deze woestijn kan het 45 graden worden in de zomer, en ver onder het vriespunt in de winter. In het westen valt er per jaar ongeveer 120 mm en in het oosten tot 375 mm.
-===Het klimaat in de Arabische woestijn===:
-Het klimaat in dit woestijngebied is extreem droog, met zelden meer dan 35 millimeter regenval per jaar, en de temperatuur wisselt tussen extreem heet overdag (40-50°C in de zomer) en koud 's nachts, in de winter kan het zelfs tot onder het vriespunt worden.
-===Het klimaat in de Sahara===:
-De Sahara is heel droog en de gemiddelde neerslag is minder dan 100 millimeter per jaar. De dagen zijn warm maar de nachten zijn heel koud. De wind blaast zand zelfs naar Nederland en ook naar de Canarische Eilanden!
-==Interview==
-Hier leest u twee interviews met mensen die in de woestijn zijn geweest:
-Hebt u een Fata morgana gezien?
-Antwoord: Ja. Ik zag op een gegeven ogenblik iets wat leek op een meer. Maar toen ik dichterbij kwam leek het alsof het opschoof. Het bleek een luchtspiegeling te zijn
-Welke dieren heeft u gezien?
-Antwoord: Guanaco’s (een soort Lama) en veel vogels (o.a. Flamingo’s)
-Welke planten heeft u gezien?
-Antwoord: Niet veel. Slechts een paar cactussen en wat kleine vetplanten.
-Hebt u ook bewoners gezien?
-Antwoord: Niet in de woestijn want daar woont niemand.
-Voelt die hitte nu echt anders aan dan als het in Nederland warm is? (qua vochtigheidsgraad).
-Antwoord: Midden op de dag is het erg warm (boven de 40 graden) maar door de droge lucht voelt het niet zo warm. In de nacht is het erg koud, en vriest het zelfs. Toen ik er een keer bij zonsopgang was, was het er -10 graden. Brrrrr.
-Waarmee had u de reis gemaakt, wat was uw vervoersmiddel?
-Antwoord: Ik had een auto. Je hebt daar en sterke terreinauto nodig want soms is het zand erg mul.
-Hebt u een regenbui meegemaakt?
-Antwoord: Nee. De Atacamawoestijn in Chili, waar ik was, is de droogste plek ter wereld. Het regent er bijna nooit. De enige neerslag die ze daar hebben is mist die vanaf de Stille Oceaan binnen komt drijven.
-Ben ik nog wat vergeten te vragen?
-Antwoord: Welke woestijn: de Atacamawoestijn in Chili (Zuid-Amerika)
-==Moeilijke woordenlijst==
-* Fauna: de dierenwereld
-* Flora: de plantenwereld
-* Levende steen: een plant in de woestijn
-* Nomaden: iemand die rondtrekt.
-* IJstijd: een periode toen er veel sneeuw en ijs was
-* Humuslaagje: het laagje waar de voedingsstoffen voor de bomen in zitten.
-* Oase: een plek in de woestijn waar er water is.
-==Videolinks==
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20030611_woestijnleven01_high.wmv Woestijnleven]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20030611_woestijnleven02_high.wmv Woestijnhagedis op jacht]<br>
-*[http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20050816.asf Klokhuisfilmpje over de woestijn]
+==Bekende woestijnen==
+* [[Sahara]]
+* [[Atacamawoestijn]]
+* [[Kalahari Woestijn]]
+* [[Mojavewoestijn]]
+* [[Namib Woestijn]]
 [[Categorie:Natuur]]