Willem IV van Oranje-Nassau
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Willem IV (Willem Karel Hendrik Friso; 1 september 1711 – 22 oktober 1751) was vanaf zijn geboorte prins van Oranje en de eerste erfelijke stadhouder van alle Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van 1747 tot aan zijn dood in 1751. Gedurende zijn hele leven hij was voorts heerser van het Vorstendom Oranje-Nassau binnen het Heilige Roomse Rijk.
Jeugd
Willem werd geboren in Leeuwarden, als zoon van Johan Willem Friso, Prins van Oranje, hoofd van de Friese tak van het Huis Oranje-Nassau, en van zijn vrouw Landgravin Marie Louise van Hessen-Kassel (of Hessen-Kassel). Hij werd geboren zes weken na de dood van zijn vader, die was verdronken op de veerpont bij de Moerdyk.
Willem volgde zijn vader op als stadhouder van Friesland en ook, onder het regentschap van zijn moeder tot 1731, als stadhouder van Groningen. In 1722 werd hij gekozen tot stadhouder van Gelre. De vier andere provincies van de Nederlandse Republiek: Holland, Zeeland, Utrecht en Overijssel hadden in 1702 besloten geen stadhouder te benoemen na de dood van stadhouder Willem III, een periode die bekend staat als het Tweede Stadhouderloze Tijdperk. In 1747 aanvaardden ook die vier gewesten Willem als stadhouder.
Huwelijk en kinderen
In 1720 werd Willem benoemd tot 549e Ridder in de Orde van de Kousenband. Op 25 maart 1734 trouwde hij in St James's Palace met Anna van Hannover, Princess Royal, de oudste dochter van koning George II van Groot-Brittannië en Caroline van Ansbach. Willem en Anna kregen vijf kinderen:
- een doodgeboren dochter (geboren 19 december 1736)
- een doodgeboren dochter (geboren 22 december 1739)
- Prinses Carolina van Oranje-Nassau (28 februari 1743 - 6 mei 1787), trouwde met Karl Christian van Nassau-Weilburg
- Prinses Anna van Oranje-Nassau (15 november 1746 - 29 december 1746)
- Willem V, Prins van Oranje (8 maart 1748 - 9 april 1806)
Latere leven
In 1739 erfde William de landgoederen die voorheen eigendom waren van de Nassau-Dillenburg-tak van zijn familie, en in 1743 erfde hij de landgoederen die voorheen eigendom waren van de Nassau-Siegen-tak van zijn familie. In 1740 brak de Oostenrijkse Successieoorlog uit. Het was een conflict vooral tussen Oostenrijk en Frankrijk. Hierbij ging het ook om de vraag of Maria Theresa van oostenrijk-Este het recht had om de kroon van haar vader, keizer Karel VI van het Heilige Roomse Rijk, te erven. De Nederlandse Republiek koos in 1747 de kant van Oostenrijk om een beschermende bufferzone tussen zichzelf en Frankrijk te houden. Hierop vielen Franse troepen de (zuidelijke) Oostenrijkse Nederlanden binnen. In een paar weken tijd veroverden de troepen van Lodewijk XV van Frankrijk de meeste steden in de Oostenrijkse Nederlanden waar de Nederlanders troepen hadden gelegerd onder het zogeheten Barrièreverdrag. Dit waren een reeks gemaakte overeenkomsten tussen 1709 en 1715 die een bufferzone maakten tussen de Nederlandse Republiek en Frankrijk. Het was de Nederlanders toegestaan een aantal van forten in de Zuidelijke Nederlanden te hebben, geregeerd door de Spanjaarden of de Oostenrijkers. De forten bleken uiteindelijk niet effectief als verdedigingsmiddel en de verdragen werden in 1781 door Oostenrijk opgeheven. De Fransen vielen ook binnen in de belangrijkste steden in Zeeuws-Vlaanderen. De Nederlandse Republiek was destijds verzwakt door interne verdeeldheid. Er was door de Staten-Generaal zowel op de vloot als op het landleger bezuinigd. Het Nederlandse volk vond dat hun land één sterke bestuurder nodig had en richtten zich tot het Huis van Oranje. Willem (IV) verhuisde met zijn gezin van Leeuwarden naar Den Haag. Op 4 mei 1747 benoemden de Staten-Generaal der Nederlanden Willem tot stadhouder van alle zeven Verenigde Provinciën der Nederlanden en maakten dit ambt voor het eerst erfelijk. William ontmoette hertog Louis Ernest van Brunswijk-Lüneburg voor het eerst in 1747, en twee jaar later benoemde hij hem tot veldmaarschalk van het Nederlandse Staatsleger, wat er later toe leidde dat Louis Ernest als een van de regenten voor William's erfgenaam diende. De macht en mogelijkheden waren voor Willem IV nu zo groot, dat dit bijna gelijk stond aan een koningsschap.
Willem IV werd beschouwd als een aantrekkelijke, goed opgeleide en volleerde prins in zijn bloei. Hoewel hij weinig ervaring had met staatszaken, was William aanvankelijk populair bij het volk. Hij stopte de indirecte belastingen waarmee bepaalde personen grote bedragen voor zichzelf wisten te verdienen. Willen IV werd ook directeur-generaal van zowel de Verenigde Oost-Indische Compagnie als de West-Indische Compagnie. Zijn samenwerking met het bedrijfsleven breidde zij uit, maar dat had tot gevolg dat de ongelijkheid tussen arm en rijk groeide.
Willem was Algemeen Stadhouder van heel Nederland tot hij in 1751 in Den Haag aan een beroerte stierf. Zijn zoon Willem V volgde hem op.
Het graafschap Orange, Virginia, en de stad Orangeburg, South Carolina, zijn naar hem vernoemd.