Waddenzee: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(11 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven)
Regel 9: Regel 9:
 
| status = Niet bedreigd
  
| status = Niet bedreigd
 
| type = Natuur
  
| type = Natuur
−
| website = http://whc.unesco.org/en/list/1314
 +
| website = [https://www.unesco.nl/erfgoed/waddenzee#zoom=3&lat=53.5286&lon=8.55611&layers=BT UNESCO]
−
| portaal = WikiKidsAtlas
  
 
}}
  
}}
−
De '''Waddenzee''' is een [[zee]]. Het ligt tussen de [[Noordzee]] en de [[Waddeneilanden]] in het noorden en het vaste land van [[Nederland]], [[Duitsland]] en [[Denemarken]] in het zuiden. De zee strekt zich uit van het Deense [[Esbjerg]] tot het Nederlandse [[Den Helder]]. Voordat de [[Afsluitdijk]] er was werd de [[Zuiderzee]] ook meegerekend tot de Waddenzee. De zee wordt alleen onderbroken door de [[Hindenburgdamm]] bij het Duitse eiland [[Sylt]]. Ook staat de Waddenzee op de lijst van [[UNESCO Werelderfgoed]] sinds [[2009]] en is in [[2014]] uitgebreid. De Waddenzee is vooral belangrijk voor [[Recreatie]] en [[Visserij]], maar ook voor [[Aardgas]]. Het is bekend om de vele [[vogel]]s. Vooral in het Nederlandse deel wordt veel aardgas gewonnen door de [[Nederlandse Aardolie Maatschappij]]. In [[1981]] is de Waddenzee toegevoegd aan de [[provincie]]s [[Noord-Holland]], [[Friesland]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]] en in [[1986]] werd het verdeeld in [[gemeente]]s.
+
De '''Waddenzee''' is een [[zee]]. Het ligt tussen de [[Noordzee]] en de [[Waddeneilanden]] in het noorden en het vaste land van [[Nederland]], [[Duitsland]] en [[Denemarken]] in het zuiden. De zee strekt zich uit van het Deense [[Esbjerg]] tot het Nederlandse [[Den Helder]]. Voordat de [[Afsluitdijk]] er was werd de [[Zuiderzee]] ook meegerekend tot de Waddenzee. De zee wordt alleen onderbroken door de [[Hindenburgdamm]] bij het Duitse eiland [[Sylt]]. Ook staat de Waddenzee op de lijst van [[UNESCO Werelderfgoed]] sinds [[2009]] en is in [[2014]] uitgebreid. De Waddenzee is vooral belangrijk voor [[Recreatie]] en [[Visserij]], maar ook voor [[Aardgas]]. Het is bekend om de vele [[vogel]]s. Vooral in het Nederlandse deel wordt veel aardgas gewonnen door de [[Nederlandse Aardolie Maatschappij]]. In [[1981]] is de Waddenzee toegevoegd aan de [[provincie]]s [[Noord-Holland]], [[Friesland]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]]. In [[1986]] werd de Waddenzee verdeeld in [[gemeente]]s.
   
 
==Geschiedenis==
  
==Geschiedenis==
 
[[File:Zononderwadden.jpg|left|250px|thumb|De zonsondergang op de Waddenzee.]]
  
[[File:Zononderwadden.jpg|left|250px|thumb|De zonsondergang op de Waddenzee.]]
−
De Waddenzee is ontstaan tijdens de [[Weichselien|laatste ijstijd]], dit is ruim 18.000 jaar geleden. De Waddenzee en een groot deel van de [[Noordzee]] lagen toen droog. Het water stond toen vele meters lager dan tegenwoordig. Na de ijstijd gingen het ijs smelten doordat het warmer werd. 7000 jaar geleden kreeg de Waddenzee ongeveer dezelfde kust als tegenwoordig. Door [[sediment]] en [[zand]] wat door de zee werd meegenomen ontstond [[wad]]. Langs de [[Duitse Bocht]] en de kust van Nederland en Vlaanderen werd het neergelegd. In de [[Noordzee]] werd het weer door vervoerd, maar in de Waddenzee bleef het liggen. Dit kennen we nu als wad, zo in de zee ook aan zijn naam gekomen. Op sommige plekken stapelde het zand zich maar op en er ontstonden eilanden. Deze eilanden liggen bijna allemaal aan de rand van de zee, de [[Waddeneilanden]]. Op de Waddenzee word al eeuwen lang gevist, vooral op [[oester]]s. Deze oesters werden gevangen via een [[slikslee]], dit is een slee maar dan voor op het wad. Zo bleven de boten niet vast zitten in het wad. Eeuwenlang stond de Waddenzee in verbinding met de [[Zuiderzee]]. In 1932 veranderde dit door de komst van de [[Afsluitdijk]]. In de Zuiderzee ontstond het [[IJsselmeer]] en later ook het [[Markermeer]]. Bij het ontwerpen van de [[Zuiderzeewerken]] was er ook een plan om het Nederlandse deel van de Waddenzee te gaan inpolderen, omdat dit te duur was werd dit niet gedaan. In 2009 werd het Nederlandse en Duitse deel van de Waddenzee werelderfgoed, in 2014 werd het Deense deel ook werelderfgoed.
 +
De Waddenzee is ontstaan tijdens de [[Weichselien|laatste ijstijd]], dit is ruim 18.000 jaar geleden. De Waddenzee en een groot deel van de [[Noordzee]] lagen toen droog. Het water stond toen vele meters lager dan tegenwoordig. Na de ijstijd gingen het ijs smelten doordat het warmer werd. 7000 jaar geleden kreeg de Waddenzee ongeveer dezelfde kust als tegenwoordig. Door [[sediment]] en [[zand]] wat door de zee werd meegenomen ontstond [[wad]]. Langs de [[Duitse Bocht]] en de kust van Nederland en Vlaanderen werd het neergelegd. In de [[Noordzee]] werd het weer door vervoerd, maar in de Waddenzee bleef het liggen. Dit kennen we nu als wad, zo is de zee ook aan zijn naam gekomen. Op sommige plekken stapelde het zand zich maar op en er ontstonden eilanden. Deze eilanden liggen bijna allemaal aan de rand van de zee, de [[Waddeneilanden]].
  +
  +
Op de Waddenzee wordt al eeuwenlang gevist, vooral op [[oester]]s. Deze oesters werden gevangen via een [[slikslee]], dit is een slee maar dan voor op het wad. Zo bleven de boten niet vast zitten in het wad. Eeuwenlang stond de Waddenzee rechtstreeks in verbinding met de [[Zuiderzee]]. In 1932 veranderde dit door de komst van de [[Afsluitdijk]]. De Zuiderzee werd toen van de Waddenzee gescheiden en veranderde in het [[IJsselmeer]] en later ook het [[Markermeer]]. Bij het ontwerpen van de [[Zuiderzeewerken]] was er ook een plan om het Nederlandse deel van de Waddenzee te gaan inpolderen, maar omdat dit te duur was is dit niet doorgegaan.
  +
  +
In 2009 werden het Nederlandse en Duitse deel van de Waddenzee [[werelderfgoed]], in 2014 werd het Deense deel ook werelderfgoed.
   
 
==Beschermd gebied==
  
==Beschermd gebied==
 
[[File:Mudflat_hiking.JPG|left|250px|thumb|Het is mogelijk om te [[Wadlopen]] op de Waddenzee als het [[eb]] is.]]
  
[[File:Mudflat_hiking.JPG|left|250px|thumb|Het is mogelijk om te [[Wadlopen]] op de Waddenzee als het [[eb]] is.]]
 
[[File:Tussen_Terschelling_en_Harlingen,_de_Waddenzee_foto2_2008-08-02_16.10.JPG|right|250px|thumb|De Waddenzee tussen [[Terschelling]] en [[Harlingen]].]]
  
[[File:Tussen_Terschelling_en_Harlingen,_de_Waddenzee_foto2_2008-08-02_16.10.JPG|right|250px|thumb|De Waddenzee tussen [[Terschelling]] en [[Harlingen]].]]
−
De Waddenzee is een beschermd gebied, maar geen [[nationaal park]]. De Waddenzee is op vele plekken ondiep en het water van de zee is warm. Hierdoor leven er vele soorten planten en dieren in de Waddenzee. In de Waddenzee komen alleen al 250 verschillende soorten planten voor. Voor 1932 kwam er [[zeegras]] in de Waddenzee voor. Na de aanleg van de Afsluitdijk is bijna helemaal verdwenen, maar tegenwoordig komt dit weer terug door het zeegras word uitgezaaid. De Waddenzee word beschermd door de organisatie [[Natuurmonumenten]] en door de [[UNESCO]]. [[Nationaal Park Schiermonnikoog]] en [[Nationaal Park Duinen van Texel]] zijn twee nationale parken op de waddeneilanden. Het Duitse deel van de Waddenzee is een [[natuurreservaat]].
+
De Waddenzee is een beschermd gebied, maar geen [[nationaal park]]. De Waddenzee is op vele plekken ondiep en het water van de zee is warm. Hierdoor leven er vele soorten planten en dieren in de Waddenzee. In de Waddenzee komen alleen al 250 verschillende soorten planten voor. Vóór 1932 kwam er [[zeegras]] in de Waddenzee voor. Na de aanleg van de Afsluitdijk is dit bijna helemaal verdwenen, maar tegenwoordig komt dit weer terug doordat het zeegras wordt uitgezaaid.
  +
  +
De Waddenzee wordt beschermd door de organisatie [[Natuurmonumenten]] en door de [[UNESCO]]. [[Nationaal Park Schiermonnikoog]] en [[Nationaal Park Duinen van Texel]] zijn twee nationale parken op de waddeneilanden. Het Duitse deel van de Waddenzee is een [[natuurreservaat]].
   
−
In de Waddenzee komen veel dieren voor, de [[zeehond]] is hier het bekendste van. In de Waddenzee komen er twee soorten zeehonden voor, de [[Grijze zeehond]] en de [[Gewone zeehond]]. Vroeger werd er op deze dieren gejaagd, maar nu zijn ze door de wet beschermd. In 1988 brak een [[virus]] uit, waardoor veel zeehonden zijn overleden. Ook het boren naar [[aardgas]] en [[olie]] hebben hier niet bij geholpen. Sinds de jaren 80 neemt het aantal zeehonden toe. Daarnaast komen in de Waddenzee veel vogels voor, [[wadvogels]]. [[Meeuwen]], [[sterns]], [[steltlopers]], [[lepelaars]], [[eenden]] en [[ganzen]] zijn hier voorbeelden van.
 +
In de Waddenzee komen veel dieren voor zoals garnalen en zeehonden maar de [[zeehond]] is hier het bekendste van. In de Waddenzee komen er twee soorten zeehonden voor, de [[Grijze zeehond]] en de [[Gewone zeehond]]. Vroeger werd er op deze dieren gejaagd, maar nu zijn ze door de wet beschermd. In 1988 brak een [[virus]] uit, waardoor veel zeehonden zijn overleden. Ook het boren naar [[aardgas]] en [[olie]] hebben hier niet bij geholpen. Sinds de jaren 80 neemt het aantal zeehonden toe. Daarnaast komen in de Waddenzee veel vogels voor, [[wadvogels]]. [[Meeuwen]], [[sterns]], [[steltlopers]], [[lepelaars]], [[eenden]] en [[ganzen]] zijn hier voorbeelden van.
   
 
==Lees ook==
  
==Lees ook==
Regel 33: Regel 38:
 
{{Navigatie werelderfgoed Nederland}}
  
{{Navigatie werelderfgoed Nederland}}
 
{{Sjabloon:Navigatie Zeeën Atlantische Oceaan}}
  
{{Sjabloon:Navigatie Zeeën Atlantische Oceaan}}
−
[[Categorie:Oppervlaktewater in Duitsland]]
 +
[[Categorie:Geografie van Duitsland]]
−
[[Categorie:Oppervlaktewater in Nederland]]
 +
[[Categorie:Geografie van Nederland]]
−
[[Categorie:Waddenzee]]
 +
[[Categorie:Waddenzee| ]]
 
[[Categorie:Zuiderzeewerken]]
  
[[Categorie:Zuiderzeewerken]]
 
[[Categorie:Werelderfgoed in Nederland]]
  
[[Categorie:Werelderfgoed in Nederland]]
−
[[Categorie:Oppervlaktewater in Denemarken]]
 +
[[Categorie:Geografie van Denemarken]]
  +
[[Categorie:Atlantische Oceaan]]
  +
[[Categorie:UNESCO]]

Versie van 3 mrt 2020 15:22

Waddenzee

Morze Wattowe.png

De Waddenzee met de landsgrenzen.
Land Vlag van Nederland Nederland
Vlag van Duitsland Duitsland
Vlag van Denemarken Denemarken
Plaats
UNESCO-regio Europa & Noord-Amerika
Eigenschappen
Werelderfgoed sinds 2009 (in 2014 uitgebreid)
Status Niet bedreigd
Type Natuur
Meer informatie UNESCO
Werelderfgoedlijst van UNESCO

De Waddenzee is een zee. Het ligt tussen de Noordzee en de Waddeneilanden in het noorden en het vaste land van Nederland, Duitsland en Denemarken in het zuiden. De zee strekt zich uit van het Deense Esbjerg tot het Nederlandse Den Helder. Voordat de Afsluitdijk er was werd de Zuiderzee ook meegerekend tot de Waddenzee. De zee wordt alleen onderbroken door de Hindenburgdamm bij het Duitse eiland Sylt. Ook staat de Waddenzee op de lijst van UNESCO Werelderfgoed sinds 2009 en is in 2014 uitgebreid. De Waddenzee is vooral belangrijk voor Recreatie en Visserij, maar ook voor Aardgas. Het is bekend om de vele vogels. Vooral in het Nederlandse deel wordt veel aardgas gewonnen door de Nederlandse Aardolie Maatschappij. In 1981 is de Waddenzee toegevoegd aan de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen. In 1986 werd de Waddenzee verdeeld in gemeentes.

Geschiedenis

De zonsondergang op de Waddenzee.

De Waddenzee is ontstaan tijdens de laatste ijstijd, dit is ruim 18.000 jaar geleden. De Waddenzee en een groot deel van de Noordzee lagen toen droog. Het water stond toen vele meters lager dan tegenwoordig. Na de ijstijd gingen het ijs smelten doordat het warmer werd. 7000 jaar geleden kreeg de Waddenzee ongeveer dezelfde kust als tegenwoordig. Door sediment en zand wat door de zee werd meegenomen ontstond wad. Langs de Duitse Bocht en de kust van Nederland en Vlaanderen werd het neergelegd. In de Noordzee werd het weer door vervoerd, maar in de Waddenzee bleef het liggen. Dit kennen we nu als wad, zo is de zee ook aan zijn naam gekomen. Op sommige plekken stapelde het zand zich maar op en er ontstonden eilanden. Deze eilanden liggen bijna allemaal aan de rand van de zee, de Waddeneilanden.

Op de Waddenzee wordt al eeuwenlang gevist, vooral op oesters. Deze oesters werden gevangen via een slikslee, dit is een slee maar dan voor op het wad. Zo bleven de boten niet vast zitten in het wad. Eeuwenlang stond de Waddenzee rechtstreeks in verbinding met de Zuiderzee. In 1932 veranderde dit door de komst van de Afsluitdijk. De Zuiderzee werd toen van de Waddenzee gescheiden en veranderde in het IJsselmeer en later ook het Markermeer. Bij het ontwerpen van de Zuiderzeewerken was er ook een plan om het Nederlandse deel van de Waddenzee te gaan inpolderen, maar omdat dit te duur was is dit niet doorgegaan.

In 2009 werden het Nederlandse en Duitse deel van de Waddenzee werelderfgoed, in 2014 werd het Deense deel ook werelderfgoed.

Beschermd gebied

Het is mogelijk om te Wadlopen op de Waddenzee als het eb is.
De Waddenzee tussen Terschelling en Harlingen.

De Waddenzee is een beschermd gebied, maar geen nationaal park. De Waddenzee is op vele plekken ondiep en het water van de zee is warm. Hierdoor leven er vele soorten planten en dieren in de Waddenzee. In de Waddenzee komen alleen al 250 verschillende soorten planten voor. Vóór 1932 kwam er zeegras in de Waddenzee voor. Na de aanleg van de Afsluitdijk is dit bijna helemaal verdwenen, maar tegenwoordig komt dit weer terug doordat het zeegras wordt uitgezaaid.

De Waddenzee wordt beschermd door de organisatie Natuurmonumenten en door de UNESCO. Nationaal Park Schiermonnikoog en Nationaal Park Duinen van Texel zijn twee nationale parken op de waddeneilanden. Het Duitse deel van de Waddenzee is een natuurreservaat.

In de Waddenzee komen veel dieren voor zoals garnalen en zeehonden maar de zeehond is hier het bekendste van. In de Waddenzee komen er twee soorten zeehonden voor, de Grijze zeehond en de Gewone zeehond. Vroeger werd er op deze dieren gejaagd, maar nu zijn ze door de wet beschermd. In 1988 brak een virus uit, waardoor veel zeehonden zijn overleden. Ook het boren naar aardgas en olie hebben hier niet bij geholpen. Sinds de jaren 80 neemt het aantal zeehonden toe. Daarnaast komen in de Waddenzee veel vogels voor, wadvogels. Meeuwen, sterns, steltlopers, lepelaars, eenden en ganzen zijn hier voorbeelden van.

Lees ook


Werelderfgoed in Nederland
Grachtengordel van Amsterdam - Droogmakkerij De Beemster - Ir. D.F. Wouda-gemaal te Lemmer - Stelling van Amsterdam - Molens bij Kinderdijk-Elshout - Rietveld Schröderhuis te Utrecht - Schokland en Omgeving - Van Nellefabriek te Rotterdam - Historische binnenstad van Willemstad te Curaçao - Waddenzee - Koloniën van Weldadigheid - Nieuwe Hollandse Waterlinie - Neder-Germaanse limes


Zeeën in de Atlantische Oceaan
Atlantische Oceaan: Caraïbische Zee - Meer van Maracaibo - Golf van Biskaje - Golf van Mexico - Ierse Zee - Labradorzee - Baffinbaai - Hudsonbaai - Jamesbaai - Middellandse Zee - Adriatische Zee - Egeïsche Zee - Ionische Zee - Ligurische Zee - Tyrreense Zee - Zee van Marmara - Noordzee - Het Kanaal -Waddenzee - Noorse Zee - Oostzee - Botnische Golf - Finse Golf - Golf van Riga - Sargassozee - Scotiazee - Zwarte Zee - Zee van Azov

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Waddenzee&oldid=598060"