Vroege middeleeuwen
De vroege Middeleeuwen waren tussen de 5e en de 10e eeuw. Ze begon met het ineenstorten van het West-Romeinse Rijk en de Grote Volksverhuizing. West-Europa was in een chaos, terwijl in het oosten een stabiel Oost-Romeinse Rijk bestond met als nieuwe hoofdstad Constantinopel. Rome lag in puin. De enige goed functionerende organisatie in West-Europa was de Katholieke Kerk waar de bisschop van Rome, de latere paus steeds belangrijker werd. In de tijden van de Grote Volksverhuizing leek Europa te bestaan uit vechtersbazen en plunderaars, soms opgejaagd door de Hunnen met hun leider Attila de Hun. Vooral in het Frankische Rijk kwam steeds meer stabiliteit, met Karel de Grote als de belangrijkste leider. Met het Verdrag van Verdun in 843 begonnen al de eerste contouren van Frankrijk en Duitsland te ontstaan. Vooral in de kloosters is veel gedaan om de Europese cultuur te bewaren en de mensen te gaan onderwijzen.
Naast interne strijd had West-Europa veel te maken met aanvallen van buitenaf, zoals van de Hunnen en de Avaren in de 5e eeuw, de islamieten in de 7e en 8e eeuw en ten slotte de Vikingen in de 9e en de 10e eeuw. Rond het jaar 1000 werd het allemaal wat stabieler.
Donkere middeleeuwen
We noemen de vroege middeleeuwen ook wel de donkere middeleeuwen, vooral rond de volksverhuizingen. Er werd rond die tijd heel veel geweld gebruikt door uiteenlopende barbaarse volkeren. Er waren dus veel donkere tijden. Ook was er veel armoede, veel mensen hadden nog niet veel. Ze konden elkaar moeilijk bereiken en hadden weinig eten.