Vrij Nederland

Vrij Nederland
Dit is het logo van Vrij Nederland
Gegevens
Volledige naam
Land	Nederland
Regio
Stad
Taal	Nederlands
Type	Opinieblad
Slagzin	Blijf vrij van geest
Eigenaar
Uitgeverij	Sander Heijne
Hoofdkantoor
Eerste uitgave
Laatste uitgave
Hoofdredacteur	Sander Heijne (per 1 april 2024)
Redacteur(s)
Oplage	13.770 (2022)
Bereik	59.000 (2022)
Stroming	Progressivisme
Doelgroep	Algemeen, progressieven
ISSN	0165-666X
Overig
Website
Portaal Media

Vrij Nederland is een Nederlands opinieblad. Het tijdschrift is links-progressief van karakter.

Geschiedenis

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er een aantal kranten dat tegen nazi-Duitsland was. Dat was toen gevaarlijk, omdat er geen vrije pers was. Dat wil zeggen dat kranten niet konden schrijven wat ze wilden. Kritiek op de nazi's was verboden. De kranten die tegen de nazi's waren, worden verzetskranten genoemd. Vrij Nederland was een van die kranten.

Op 31 augustus 1940 verscheen de eerste oplage van de krant. De oprichters van de krant kozen voor deze naam, omdat die leek op de naam van Radio Vrij Nederland. Deze radio was ook tegen nazi-Duitsland. In het begin was Vrij Nederland niet links, maar protestants. De krant werd opgericht door de protestantse jongeren Frans Hofker, Anne Kooistra, Daan Levendig, Jan van der Neut, Wim Speelman en Kees Troost. Ook Ada van Randwijk-Henstra, Hetty van Klaveren, Lenie Stegeman en Jacoba van Tongeren speelden een belangrijke rol bij de krant. Frans Hofker, Jan van der Neut en Daan Levendig werden in 1941 opgepakt door de nazi's. Een half jaar later werd ook hoofdredacteur Édouard de Nève, van wie de echte naam Jean Lenglet was, ook opgepakt.

Nieuwe richting

Henk van Randwijk werd de nieuwe hoofdredacteur van Vrij Nederland. Samen met Jan H. de Groot, Henk P. Hos en Wim Speelman werd verder gewerkt aan de krant. In december 1941 kreeg de redactie het voor elkaar om de krant te laten drukken. Tot dan toe werd de verzetskrant nog stuk voor stuk geschreven met een schrijfmachine. In 1943 verlieten Wim Speelman en anderen de krant. Ze vonden dat de krant onder Van Randwijk te links was geworden en te veel zat aan de kant van één van de Geallieerden: de Sovjet-Unie. Op datzelfde moment waren veel protestanten ontevreden met de andere protestants-christelijke krant, De Standaard. De Standaard bleef namelijk neutraal tijdens de nazi-Duitse bezetting van Nederland. Om beide redenen richtten Van Randwijk en anderen de krant Trouw op. Trouw was anders dan Vrij Nederland niet links, maar wel net zoals Vrij Nederland tegen nazi-Duitsland.

Na de oorlog

Na de oorlog werd Vrij Nederland een weekblad. Het blad was openlijk progressief en concurreerde met Het Vrije Volk, een sociaaldemocratische krant. Tot 1950 bleef Van Randwijk de hoofdredacteur. Van Randwijk was tegen de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en vond dat Nederland onafhankelijkheid moest geven aan Nederlands-Indië. In 1950 werd Vrij Nederland overgenomen door de Arbeidspers. Van Randwijk stopte in 1952 als hoofdredacteur en ging later verder als journalist voor De Groene Amsterdammer. Hierna richtte Vrij Nederland zich vooral op onderzoeksjournalistiek. Dat wil zeggen dat het blad het belangrijk vond om iedereen met macht te controleren. Onder Mathieu Smedts werd het blad meer gelezen. Ook wist de krant grote schrijvers en journalisten zoals Renate Rubinstein, Rinus Ferdinandusse, Jan Eijkelboom en Joop van Tijn, en het studentenblad Propria Cures aan zich te binden.

Vrij Nederland bereikte zijn piek onder Rinus Ferdinandusse. In de jaren 1970 en 1980 steeg de oplage tot 120.000 stuks. Het blad werd in de jaren 1980 gekenmerkt door ruzies onder redactieleden. In 1984 verliet Martin van Amerongen hierdoor het blad om de hoofdredacteur te worden van De Groene Amsterdammer.

Ferdinandusse werd opgevolgd door Joop van Tijn. Van Tijn had erg veel invloed op de toonzetting van het blad. Toen hij in 1997 overleed, wist de redactie van de krant daardoor niet meer zo goed hoe de krant verder moest.

Opinieblad

In de jaren 1990 groeide ook de Volkskrant enorm, wat ten koste ging van onder andere Vrij Nederland en Het Parool. Vrij Nederland begon zich meer op opinie te richten en werd veel meer een opinieblad. Aan het begin van de jaren 2000 had het blad last van ruzies onder redactieleden.

In 2015 ging Frits van Exter weg als hoofdredacteur, nadat bekend werd dat het blad nog maar eens in de maand zou worden uitgegeven. In 2016 werd Vrij Nederland een maandblad. Twee jaar later, in 2018, stapte het blad af van een focus op de actualiteit. Het wilde zich meer onderscheiden van de kranten en ging zich richten op de langere termijn en de toekomst. In 2020 ging het blad werken met freelancers. Dat zijn mensen die niet in dienst zijn van het blad, maar als ze dat willen en Vrij Nederland dat ook wil, wel erin mogen schrijven. Ook schoof het blad verder naar links op en ging het zich richten op ongelijkheid in de samenleving en de oneerlijke verdeling van de welvaart.

In 2024 besloot Vrij Nederland de koers opnieuw te wijzigen. Het blad zou zich weer meer gaan richten op de actualiteit, om zo beter te kunnen concurreren met De Groene Amsterdammer, de gematigdere, links-liberale tegenhanger van Vrij Nederland. Per 1 april 2024 is Sander Heijne, eerder redacteur van de Volkskrant, de hoofdredacteur van het blad. Ook wordt het niet meer uitgegeven door WPG Uitgevers, maar door Heijne zelf.