Voedingsstoffen

Om fit en gezond te blijven heeft je lichaam voedingsstoffen nodig. Wat betekent ‘’gezond” eigenlijk? In het woordenboek van Van Dale (2009) wordt de definitie van gezond als volgt omschreven: lichamelijk in orde, niet ziek. Het eten van een gezond ontbijt helpt bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat de kans op ziek worden kleiner is en dat je lichamelijk in orde bent en blijft. Als je fit en gezond bent, heb je energie om te leren, te spelen en te sporten. Ook blijven je haar, je nagels en je huid er langer soepel en mooi door!

Het ontbijt wordt beschouwd als de belangrijkste maaltijd van de dag (Voedingscentrum, 2004). Zonder goed ontbijt kun je je niet concentreren en heb je geen energie voor de nieuwe dag. Ontbijten brengt de spijsvertering op gang. Een ontbijt levert ongeveer 1/3 van het aantal calorieën dat je per dag zou moeten binnen krijgen. Dit is per persoon verschillend, omdat ieder kind zijn of haar eigen groeicurve heeft, afhankelijk van lengte en gewicht (groeilijn). Het ene kind verbrandt meer dan het andere kind.

Richtlijn voor het aantal calorieën per dag:

Leeftijd Meisje Jongen

4-8 jaar 1200-1500 1200-1600 9-12 jaar 2100-2300 2200-2500

Als je logisch nadenkt en bedenkt dat je lichaam na de avondmaaltijd van de dag ervoor geen bouw -en voedingsstoffen meer heeft binnen gekregen, kun je wel bedenken dat ontbijten een goed idee is!! Het heeft ook invloed op je eetgedrag van de verdere dag; snaaien, ongezonde snacks en andere verhoudingen in voedingsstoffen leiden vandaag de dag tot welvaartsziekten (zoals obesitas of suikerziekte).

In een gezond ontbijt zitten goede voedingsstoffen. Deze worden verdeeld in vier categorieën (Kersbergen & Haarhuis, 2015). De gehele wisselwerking tussen deze vier stoffen in het lichaam wordt de stofwisseling genoemd.

1. Bouwstoffen

Deze zijn nodig voor de groei, het onderhoud en reparatie van het lichaam. Omdat je lichaam voor 60 % uit water bestaat is water een belangrijke bouwstof! Andere belangrijke stoffen zijn eiwitten en mineralen. Eiwitten zijn voor kinderen heel belangrijk omdat ze helpen om te groeien. Plantaardige eiwitten zitten in brood, aardappelen, noten en bonen. Dierlijke eiwitten haal je uit vlees, vis, eieren en zuivelproducten.

In de spieren zitten eiwitten en minerale bouwstoffen: ijzer, fluoride en calcium. Kinderen zijn in de groei en hebben calcium nodig voor de opbouw van weefsels in het lichaam, zoals de botten, de nagels, haar en tanden. Diverse zuivelproducten en groenten zorgen voor calcium. (Kersbergen & Haarhuis, 2015, p.172).

IJzer zit met name in groenten zoals spinazie, andijvie en appelstroop. Als je daar te weinig van binnen krijgt kun je een tekort aan hemoglobine ontwikkelen, dat leidt tot bloedarmoede. Voor de opbouw van botten en tandglazuur is fluoride nodig. Fluoride maakt het tandglazuur hard, waardoor gaatjes in tanden en kiezen voorkomen kunnen worden. In thee, zeevis en granen zit fluoride.

1. Regel in genummerde lijst

Brandstoffen of energie gevende stoffen

Deze stoffen worden verbrand in het lichaam en zetten dit om in energie. Na verbranding worden de brandstoffen gesplitst en verbonden met zuurstof. De energie die vrij komt na verbranding is nodig voor de uitvoering van activiteiten en processen van het lichaam. De meest belangrijke brandstoffen zijn koolhydraten, vetten en eiwitten. ‘Koolhydraten’ is een verzamelnaam voor verschillende suikers, waarvan zetmeel de belangrijkste is. Zetmeel zit in voedingsmiddelen zoals brood, aardappelen, rijst, pasta en peulvruchten. Als eerste worden door het lichaam de koolhydraten opgebrand, daarna volgt de vetverbranding. Vetten bestaan uit gezonde en ongezonde vetten. Als deze allemaal opgebruikt zijn, verbrandt het lichaam de eiwitten.

3. Beschermende stoffen

Vitamines en mineralen zijn de belangrijkste beschermende stoffen. Vitamine betekent ‘levensstof’ en zorgt voor een goed functioneren van verschillende lichaamsprocessen en zijn ze van groot belang om gezond te blijven. Alle vitamines moeten met het voedsel worden ingenomen. Behalve vitamine D. Dat wordt door zonlicht in de huid aangemaakt. Bij elke maaltijd is het belangrijk om een vitamine-C houdend voedingsmiddel te kiezen, zoals een sinaasappel, kiwi of paprika. Mineralen zijn belangrijk voor een goede stofwisseling.

4. Ballaststoffen

Voedingsvezels zijn ballaststoffen; deze zitten in groente en fruit. Doordat de darmen de vezels verteren, worden afvalstoffen snel afgevoerd via de ontlasting.

De Schijf van Vijf

Bovenstaande voedingsstoffen zijn door het Voedingscentrum samen gebracht in het model van de Schijf van Vijf. Als je eet volgende de Schijf van Vijf krijg je voldoende voedingsstoffen binnen en kun je ziektes voorkomen. Je blijft dan dus fit en gezond!