Victor Horta


Victor Horta

Victor Horta rond 1900
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Victor Pierre Horta
Bijnaam
Land	België
Geboortedatum	6 januari 1861
Geboorteplaats	Gent
Overleden	8 september 1947
Overleden te	Brussel
Gehuwd met / relatie
Carrière
Beroep	Architect
Bekend van	Hôtel Tassel Hôtel Solvay Hôtel Van Eetvelde Hôtel Aubecq Maison du Peuple Paleis voor de Schone Kunsten Station Brussel-Centraal
Actief
Genre(s)	Art nouveau Pre-modernisme
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Victor Horta (Gent, 6 januari 1861 - Brussel, 8 september 1947) was een Belgische architect. Hij staat bekend als een van de bekendste vertegenwoordigers van de art nouveau (ook bekend als de Jugendstil). De art nouveau was een bouwstijl aan het einde van de 19e eeuw. Die beweging gebruikte moderne materialen en gebogen vormen. Art nouveau was voor een deel geïnspireerd door de natuur.

Horta was geïnspireerd door de Franse architecten Eugène Viollet-le-Duc en Hector Guimard. In Brussel zijn de meeste van zijn gebouwen te vinden. Zo ontwierp hij een aantal herenhuizen in de stad. Vier daarvan staan tegenwoordig op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Later begon Horta gebouwen meer in de stijl van het modernisme te ontwerpen. Andere bekende gebouwen van hem zijn het Paleis voor de Schone Kunsten (tegenwoordig Bozar), het station Brussel-Centraal en het Maison du Peuple (inmiddels gesloopt).

In een van zijn herenhuizen in Brussel bevindt zich in het Horta Museum. Dat is in zijn voormalige woonhuis, waar ook zijn studio was. Internationaal is Victor Horta een van de bekendste Belgische architecten.

Biografie

Jeugd en opleiding

Horta werd geboren in Gent in 1861. Zijn vader was schoenmaker. Horta was eerst van plan om iets met muziek te gaan doen. Hij studeerde aan het Koninklijk Conservatorium Gent. Hij werd na een tijdje van school gestuurd, omdat hij zich niet gedroeg. Horta besloot toen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent (KASK) te studeren.

Op 17-jarige leeftijd verhuisde Horta naar Parijs. Hier raakte hij geïnspireerd door de Franse architectuur. Hij keerde vervolgens in 1880 terug naar België. Hij ging in Brussel wonen, waar hij een vrouw krijg. Samen kreeg het koppel twee dochters.

Vroege carrière

Horta had contact met Paul Hankar. Hij was een belangrijke naam binnen de art nouveau-beweging. Ook leerde hij Alphonse Balat kennen. Balat en Horta ontwierpen samen de koninklijke serres van Laken. In 1884 keerde hij een prijs voor het ontwerp van een nieuw gebouw voor het Belgisch parlement. In 1892 werd hij het hoofd van het departement voor grafisch ontwerp van de Université libre de Bruxelles.

In die tijd kwam Horta in aanraking met de Britse Arts-and-Craftsbeweging van William Morris. Morris verzette zich tegen massaproductie. In plaats van spullen uit fabrieken wilde hij dat spullen met de hand gemaakt werden (zoals vroeger). Morris was ook geïnspireerd door de natuur. Hij ontwierp onder meer textiel en behang. Dat laatste had een grote invloed op Horta. Horta zou namelijk later ook gebruik maken van natuurlijke vormen in zijn gebouwen.

In 1893 ontwierp Horta zijn eerste herenhuis; Hôtel Autrique. Hij ontwierp dat huis voor zijn vriend Eugène Autrique. In het huis kun je al de art nouveau-stijl zien.

Doorbraak

De beroemde trap van het Hôtel Tassel

Horta kreeg in 1892 grote bekendheid voor het zijn Hôtel Tassel, een herenhuis in Brussel. Hoewel het gebouw van de buitenkant er erg traditioneel uitzag, was de binnenkant zeer bijzonder. De hele plattegrond was gebouwd rondom een grote trap in het midden van het huis. Door het hele huis zijn gekrulde lijnen te vinden. Die lijnen lijken een beetje op bloemen. De krullen vind je niet alleen op de muren, maar ook op de vloertegels en in de trapleuningen. Vervolgens ontwierp Horta ook nog enkele andere herenhuizen zoals Hôtel Solvay, Hôtel Van Eetvelde, Hôtel Aubecq en zijn eigen woonhuis (het huidige Horta Museum).

In die tijd stond Horta dus bekend als een architect van herenhuizen voor rijke mensen. Toch wilde Horta ook graag een publiek gebouw bouwen. In 1896 werd hij benaderd door de Belgische Werkliedenpartij (BWP-POB). Hun idee was om een hoofdkantoor in Brussel te bouwen. Dat hoofdkantoor werd het Maison du Peuple (Volkshuis). In het gebouw kwamen kantoren, cafés en een grote zaal voor 2.000 mensen. Anders dan zijn herenhuizen had het Maison du Peuple weinig weinig decoraties. Horta was naar een meer modernistische stijl doorgegaan. Het Maison du Peuple zou uiteindelijk in 1965 afgebroken worden. De afbraak van het gebouw kreeg veel kritiek. Meer dan 700 architecten riepen op om het gebouw te beschermen, maar uiteindelijk viel het toch onder de sloophamer.

Een ander publiek gebouw van Horta is de Magasins Waucquez. Oorspronkelijk was dat een warenhuis, maar tegenwoordig bevindt zich hier het Belgisch Stripcentrum. Het gebouw staat bekend om zijn hal met een glazen dak. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verhuisde Horta naar Londen en later de Verenigde Staten. In 1919 keerde hij terug naar België. De Eerste Wereldoorlog betekende het einde van de art nouveau-beweging. De stijl was namelijk te duur om te bouwen.

Modernistisch architect

Horta's ontwerp voor station Brussel-Centraal

Na de Eerste Wereldoorlog werd Horta dan ook een architect van het modernisme. Hij experimenteerde met het gebruik van gewapend beton. Tussen 1923 en 1929 werd het Paleis voor de Schone Kunsten gebouwd. Dat is het huidige Bozar. Het gebouw bevindt zich in de buurt van het Koninklijk Paleis van Brussel. Toch wist Horta het nieuwe gebouw in te mengen met de Koninklijk Paleis. Koning Albert I was zelfs zo onder de indruk dat Horta de titel van baron kreeg.

In 1910 was Horta begonnen met zijn grootste product: de bouw van station Brussel-Centraal. In 1913 begonnen de voorbereidingen voor het project. Toch moest het project twee keer worden uitgesteld. De eerste keer was vanwege de Eerste Wereldoorlog; de tweede keer vanwege de Tweede Wereldoorlog. De reden waarom het zolang duurde was de schaal. Voor de bouw van het nieuwe station moesten veel gebouwen in de omgeving afgebroken worden. Dat was een lang proces waarbij bewoners moesten worden uitgekocht. Ook liep het project vertraging op door de wereldoorlogen en de Grote Depressie. Het station werd daarom pas in 1952 geopend.

Horta heeft het station Brussel-Centraal nooit compleet gezien. Hij stierf in 1947 en liet project na zijn collega's.

Meubels

Naast de gebouwen ontwierp Horta ook de bijbehorende meubels. Hij vond namelijk dat de meubels van de kamers bij zijn ontwerpen moesten passen. Ook deze objecten waren door William Morris geïnspireerd. Zo waren zijn meubels altijd handgemaakt en uniek voor ieder huis. Een nadeel was dat bewoners minder makkelijk meubels konden wisselen. Anders zouden de meubels namelijk niet bij de kamer passen.

Galerij

De centrale hal van station Brussel-Centraal
Een kamer ingericht door Horta op de Internationaal Tentoonstelling van Turijn in 1902.
Het Horta Museum