Victor Emanuel III van Italië

Victor Emanuel III van Italië.

Victor Emanuel (Napels, Italië, 11 november 1869 - Alexandrië, Egypte, 28 december 1947), was de enige zoon van Margherita van Savoye (1851-1926) en Umberto I van Italië. Hij was van 1900 tot 1946 koning van Italië. Ook was hij van 1936 tot 1941 Keizer van Ethiopië en van 1939 tot 1943 koning der Albanezen, maar veel landen erkenden dat niet. Hij was de opvolger van Umberto I van Italië en werd zelf opgevolgd door Umberto II van Italië. Hij kwam uit het Huis Savoye. Hij was zeer klein, daarom noemde de Nederlanders hem ook wel "Victorretje Emanueletje".

Leven

Jeugd

Victor Emanuel werd geboren op geboren op 11 november 1869 in Napels als eerste kind van Umberto I en Margaretha van Savoye. Hij werd vernoemd naar z'n opa Victor Emanuel II van Italië. Hij deed een militaire opleiding. Hij was klein, zei niet veel en was erg geïnteresseerd in wetenschappelijk onderzoek. Hij hield ook van munten verzamelen, tuinieren en jagen. Hij was 30, toen zijn vader werd vermoord en Victor Emanuel koning werd.

Koning

Links Albert I van België en rechts Victor Emanuel III. Hier is goed te zien hoe klein Victor Emanuel was.

Victor Emanuel was dan wel klein, maar zijn plannen waren groot. Onder hem werd de monarchie in Italië weer populair. Tijdens de Eerste Wereldoorlog koos Italië de kant van de geallieerden en vocht in de Alpen tegen het Duitse Keizerrijk en vooral Oostenrijk-Hongarije. Victor Emanuel bleef de hele tijd aan het front en zijn oom Ferdinand werd regent. In 1922 hielden de fascisten (een soort nazi's) een mars naar Rome, ze bezetten de belangrijke gebouwen en grepen de macht. Victor Emanuel weigerde iets tegen hen te doen, en benoemde op 28 oktober zelfs Benito Mussolini tot premier! Later beweerde Victor Emanuel dat hij dar deed omdat zijn leger het toch niet kon winnen van de fascisten. Dat is niet zo, maar er was waarschijnlijk wel een bloedige burgeroorlog gekomen. Victor Emanuel benoemde ook Mussolini omdat die de communisten onder controle kon houden. Mussolini's strakke regels vond Victor Emanuel eigenlijk wel goed. Maar toch konden de twee leiders niet goed met elkaar overweg.

Verovering van Ethiopië en Albanië

De Italiaanse koloniën in 1940, toen ze op hun grootst waren.

Ethiopië

Victor Emanuel en Mussolini wilden allebei graag een Italiaans rijk in Afrika opzetten. Toen viel hun oog op Ethiopië. Ethiopië was in die tijd een onafhankelijk keizerrijk met als keizer Haile Selassie. Ethiopië was perfect voor de Italianen. Het was groot, rijk en lag tussen de koloniën Italiaans-Eritrea en Italiaans-Somaliland in! Als ze het zouden veroveren had Italië in éên klap een Oost-Afrikaans Rijk. In 1935 verzamelde een Italiaanse leger zich rond Ethiopië. De keizer zag het en mobiliseerde z'n leger. Dat telde uiteindelijk wel een half miljoen man! De Ethiopiërs waren wel slecht bewapend. Sommige vochten nog met bogen en speren! Op 2 oktober 1935 viel een Italiaans van ruim 100.000 man Ethiopië binnen zonder oorlogsverklaring! De Volkenbond was daar erg boos over, maar deze bond was machteloos dus dat interesseerde niemand wat. De Italianen rukten op en gebruikten gifgas waar veel mensen erg boos om waren. Op 31 maart 1936 werd de laatste slag tegen de Ethiopiërs gewonnen, op 2 mei vluchtte Haile Selassie en op 5 mei werd Addis Abeba bezet. Op 7 mei werd Ethiopië officieel Italiaans en op 9 mei werd Victor Emanuel uitgeroepen tot keizer van Ethiopië. Eritrea, Somaliland en Ethiopië werden samengevoegd tot Italiaans-Oost-Afrika. Veel landen erkende de titel keizer niet. Zij vonden dat Haile Selassie de echte keizer was. Zo noemde George VI van het Verenigd Koninkrijk Victor Emanuel koning van Italië en dus niet keizer van Ethiopië. Ierland vond Victor Emanuel wel keizer van Ethiopië.

Albanië

Koning Zog.

Mussolini wilde nu graag Albanië hebben. In zijn dromen zou er namelijk een nieuw Romeins Rijk herrijzen, en daarvoor moest eigenlijk de Balkan worden bezet. Nou lag Albanië best dicht bij Italië, alleen de Adriatische Zee scheidde hen. Als Italië Albanië had bezet zou dat een "brug" kunnen zijn, een uitrustpunt van waaruit Griekenland en andere Balkanstaten konden worden aangevallen. Langzaamaan nam Italië de macht over, totdat de economie van Albanië bijna helemaal bij Italië hoorde. Koning Zog I van Albanië vond dat nogal irritant en probeerde er iets tegen te doen, maar dat lukte hem niet. Op 7 april 1939 viel Italië Albanië binnen. Zog vluchtte en Albanië werd een protectoraat. Dat houdt in dat het een soort ondergeschikte provincie was. Op 15 april werd Victor Emanuel uitgeroepen tot koning der Albanezen, naar ook dat werd door veel landen niet erkend.

Tweede Wereldoorlog

Victor Emanuel in uniform.

In 1939 viel Nazi-Duitsland Polen binnen, hiermee begon in Europa de Tweede Wereldoorlog. Aan het begin deed Italië, met toestemming van Duitsland, niet mee, maar toen de Fransen in hun eigen land zich bíjna overgaven gingen de Italianen toch mee vechten. Victor Emanuel was het na een tijdje eens met Mussolini, oorlog moest er komen! En hij trok z'n legerpak aan. Ze dachten: "Frankrijk hebben de Duitsers al gedaan, en daar zullen wij helpen met de klus afmaken. Het Verenigd Koninkrijk zullen wij ook de oorlog verklaren, en als ze Italië en Duitsland tegenover zich zien zullen ze vast om vrede smeken." Dat feest ging niet door. De Engelsen, die na Pearl Harbor door de Amerikanen werden gesteund, boden grote tegenstand. De Italianen vielen Afrika en Griekenland binnen, maar hadden constant hulp nodig van de Duitsers, want hun eigen leger deed het slechter dan was verwacht. In 1943 versloegen de geallieerden Erwin Rommel in de Afrikaanse woestijn, en in juli landde ze op Sicilië. In de koloniën hielden de troepen ook niet stand. In Ethiopië kwam Haile Selassie weer op de troon en Albanië werd veroverd door de Sovjets. Victor Emanuel vond het nu toch te gortig worden, en samen met maarschalk Pietro Badoglio werd een staatsgreep voorbereid, die Mussolini moest verdrijven. Het lukte. Mussolini werd gevangengezet in Gran Sasso en Badoglio werd tot premier benoemd. Officieel vocht die nog steeds tegen de geallieerden, maar in het geheim werd vrede voorbereid. Hitler vertrouwde Badoglio niet (wat later terecht bleek) en hij stuurde een groot leger naar Italië, hij zei om steun te bieden, maar in werkelijkheid wilde hij de Italianen onder de duim houden. Op 8 september werd er een wapenstilstand tussen de geallieerden en Italië gesloten, maar Italië verklaarde niet de oorlog aan Duitsland. Mussolini werd toen bevrijd door de Duitsers en stichtte de Italiaanse Sociale Republiek, die eigenlijk gewoon een soort Albanië van Duitsland was. Victor Emanuel vluchtte naar Sicilië. Hij maakte zich daarmee niet populair, omdat hij in vergelijking met George VI van het Verenigd Koninkrijk, die in Londen wilde blijven ondanks de bombardementen, en paus Pius XII, die de straat op ging en met de mensen bad laf leek. In diezelfde maand werd de dochter van Victor Emanuel, Mafalda, gearresteerd. Ze was getrouwd met een nazi en had de verbinding tussen Duitsland en Italië moeten symboliseren. De reden werd nooit echt duidelijk, maar de boodschap wel: Dit gebeurt er koning, als je overloopt. Mafalda stierf in een concentratiekamp. Onder druk van de geallieerden toonde Victor Emanuel zich sinds 1944 niet meer op straat, maar hij deed geen troonsafstand, ook al had zijn zoon Umberto al al zijn functies overgenomen. In 1945 was Italië weer helemaal bevrijd, maar of Victor Emanuel daar nou zo blij mee was...

Einde van het koninkrijk

Een beeld ter nagedachtenis aan Victor Emanuel met Helena.

Victor Emanuel had door samen te werken met Mussolini het doodvonnis van het koninkrijk getekend, maar toch had hij Italië nog kunnen redden van de echte ondergang door Mussolini net op tijd af te zetten. De extreme socialisten en communisten zagen nu een kans, nadat het door de Tweede Wereldoorlog een enorme puinzooi in Italië was. Zij vonden dat niet alleen de koning weg moest, nee, het liefst de hele monarchie! Op 9 mei 1946 trad Victor Emanuel af, zijn populaire zoon Umberto II van Italië werd koning. Er kwam een referendum, of Italië een koninkrijk of republiek moest worden. Het referendum koos voor een republiek, waardoor Umberto II al na 33 dagen af moest treden. Het referendum verliep niet helemaal eerlijk. Drie miljoen stemmen raakten zoek, gewapende socialisten bedreigden de voorstanders van de koning en het bleek dat ook dode mensen hadden gestemd, en dat hoort natuurlijk niet. In Noord-Italië wilde de meeste mensen een republiek, en in het zuiden een koninkrijk. 12 miljoen mensen stemde voor de republiek, tegenover 10 miljoen voor het koninkrijk. De 3 miljoen stemmen hadden dus het verschil kunnen maken, maar dat boeide de republikeinen niet, en die begonnen meteen met het opzetten van een nieuwe staat, wat de eerste jaren mislukte.

Victor Emanuel stierf in 1947. Zijn laatste jaar bracht hij door in Alexandrië, Egypte. Hij kon daar naar hartenlust postzegels verzamelen, vissen en wandelen. Toen in Bulgarije, waar zijn dochter Johanna moeder van de koning was, de monarchie werd afgeschaft kwamen Johanna en haar zoon de oud-koning Simeon II van Bulgarije naar Alexandrië. Victor Emanuel stierf op 28 december. Hij had een lang koningschap, waarin hij foute en goede dingen deed.

Familie

Victor Emanuel met zijn familie in 1915.

Op 24 oktober 1896 trouwde hij met Prinses Jelena van Montenegro. Ze kregen vijf kinderen:

• Prinses Jolanda Margaretha Milena Elisabetta Romana Maria (1 juni 1901 - 16 oktober 1986)
• Prinses Mafalda Maria Elisabetta Anna Romana (2 november 1902 - 27 augustus 1944)
• Prins Umberto Nicola Tommaso Giovanni Maria (15 september 1904 - 18 maart 1983)
• Prinses Johanna Elisabetta Antonia Romana Maria (13 november 1907 – 26 februari 2000)
• Prinses Maria Francesca Anna Romana (26 december 1914 – 7 december 2001)

Weetje

• In 1900 werd hij Koning van Italië nadat zijn vader Umberto was vermoord. Het enige advies wat hij ooit van zijn vader gekregen had, was: "Onthou: om een koning te zijn, hoef je alleen te weten hoe je je naam schrijft, een krant leest, en een paard bestijgd" ("Remember: to be a king, all you need to know is how to sign your name, read a newspaper, and mount a horse").

Galerij

• 

  Jelena van Montenegro.

• 

  Het wapen van Victor Emanuel.