Trojaanse Oorlog

De Trojaanse Oorlog was een oorlog tussen de Trojanen en de Grieken. De Trojaanse oorlog wordt beschreven in het boek Ilias van Homerus. In de Odyssee wordt beschreven hoe Odysseus terugkeert naar Griekenland vanuit Troje.

Aanleiding

De Trojaanse Oorlog begon bij de Griekse goden. Thetis en Peleus gingen trouwen en alle goden werden uitgenodigd, behalve Eris, godin van de twist. Ze waren haar vergeten, en dat vond ze niet bepaald leuk. Daarom bedacht ze een list. Ze nam een gouden appel en schreef daarop: "voor de mooiste". Toen ging ze ongezien naar het feest en rolde de appel naar binnen. De appel stopte met rollen bij drie godinnen: Pallas Athena (godin van o.a. de wijsheid), Hera (godin van o.a. het huwelijk en vrouw van de oppergod Zeus) en Aphrodite (godin van o.a. de liefde). Zij zaten ruzie te maken want ze dachten alle drie het mooiste te zijn. Uiteindelijk kwamen ze op een idee. Ze besloten het aan Zeus te vragen, want die zal vast wel geweten hebben wie de mooiste was. Maar Zeus kon niet kiezen tussen zijn vrouw en twee van zijn dochters. Daarom zei hij: "Weet je wat, waarom vraag je het niet aan Paris, hij heeft natuurlijk niet zo'n grote kennis over vrouwen als ik, maar hij zal wel kunnen kiezen. Hermes, breng jij deze drie mooie vrouwen even naar Paris?". Zo gezegd, zo gedaan. Hermes ging met de drie godinnen naar Paris.

Paris was maar een gewone herder die niet veel van vrouwen wist. Hij kende alleen maar herderinnetjes en nimfen, dus toen hij Hermes met de drie godinnen zag, wist hij niet wat hem overkwam. Hermes zei dat hij van Zeus moest kiezen tussen de drie godinnen wie het mooiste was. Hij twijfelde, want alle drie waren ze op hun eigen manier beeldschoon. Hera beloofde hem het meeste roem, Athena beloofde hem de meeste wijsheid en Aphrodite beloofde hem Helena, de mooiste vrouw ter wereld. Uiteindelijk koos Paris voor Aphrodite.

Dit hield in dat Paris mocht trouwen met de beeldschone vrouw Helena, die op haar beurt getrouwd was met de Spartaanse koning Menelaos. Om met Helena te kunnen trouwen, bezocht Paris Sparta, om haar op te zoeken. Zij (ook Menelaos) ontvingen hem zeer vriendelijk en later, met behulp van Aphrodite's bovennatuurlijke krachten, werd Helena verliefd op Paris en besloot verder te gaan met Paris in plaats van Menelaos.

Wanneer Menelaos ontdekte dat Helena weg was, werd hij woedend en vroeg zijn broer Agamemnon om raad. Hij wilde al heel lang een oorlog aangaan met Troje, waar Paris Helena heengebracht had. Vervolgens verklaarde Menelaos de oorlog aan Troje en voer met wel meer dan duizend schepen naar Troje. Niet alleen natuurlijk. Toen het tijd was om de beeldschone Helena uit te huwen, waren er onmiddellijk teveel kandidaten om te tellen. Haar vader vreesde wat voor oorlogen zouden gevoerd worden om haar. De listige Odysseus bedacht de volgende list: Iedereen die zich aanbood als kandidaat om Helena, moest een eed afleggen om haar man in de toekomst te steunen als er iets met haar gebeurde. Menelaos en Agamemnon gebruikten deze belofte om een reusachtig leger te verzamelen. Iedereen droeg zijn steentje bij door schepen met manschappen te sturen om zo een sterk leger tegenover de Trojanen te vormen. Onder de Griekse mannen die naar Troje voeren, vielen onder anderen: de "onsterfbare" Achilles, de slimme en verstandige Odysseus, de goede Patroklos, de wijze oude Nestor, beresterke Ajax en de dappere Diomedes.

Voordat iedereen vanaf één punt (Aulis) de reis naar Troje wilde starten, vonden de Grieken (ook Agamemnon zelf) het nodig om Agamemnons dochter Iphigeneia te offeren aan Aeolus voor een gunstige wind. Artemis redde echter Iphigeneia uiteindelijk door een hertje in plaats van haar op de brandstapel te leggen.

Ten tijde van de oorlog

In Troje besloten ze als eerst, na een aantal gevechten, een "tweestrijd" te houden tussen Menelaos en Paris. Als deze strijd gewonnen zou worden door Paris, dan bleef Helena in Troje, en gingen de Grieken naar huis. Maar als Menelaos zou winnen, dan nam Menelaos Helena weer mee naar Sparta. Wanneer de tweestrijd eenmaal begonnen was, bleek Menelaos vele malen sterker te zijn dan Paris en doemde er uit het niets een dichte mist op, die gevormd was door Aphrodite. Tijdens deze mist verdween Paris naar zijn slaapkamer en bleef de oorlog gaande.

Onder de Grieken was Achilles veruit de sterkste. Zijn moeder had hem in de Styx ondergedompeld om hem onsterfelijk te maken, maar de plek waar zij hem vasthield, zijn hiel, was vanwege haar greep niet in aanraking geweest met het water en dus sterfelijk. Niemand kende dit geheim, alleen de goden wisten het. Desondanks het feit dat Achilles de sterkste was, nam de held Hektor de hoofdrol. Hij was altijd op het slagveld en vocht als een leeuw, terwijl Paris (wie nochtans verantwoordelijk voor de oorlog was!) zich liever niet op het slagveld waagde.

Na 10 jaar oorlog was er nog steeds niet veel veranderd. Op gegeven moment brak de pest zelfs uit. De Grieken vroegen aan de ziener (iemand die de toekomst "kan" zien) Kalchas wat er gebeuren moest. Die zei dat Agamemnon de oorzaak was van de pest. Hij zei dit onder invloed van Apollo, want die was boos op Agamemnon omdat hij Chryseïs (de dochter van één van de priesters van Apollo) tot zijn slavin gemaakt had. Alle Grieken vonden dat hij haar terug moest geven om Apollo weer aan hun zijde te hebben, maar Agamemnon wilde dat alleen doen als hij daar iets voor in de plaats kreeg. Hij wilde namelijk Briseïs, de knappe slavin van Achilles. Achilles was woedend. Met tegenzin gaf hij Briseïs aan Agamemnon, maar weigerde nog mee te vechten en trok zich terug.

Dat de Grieken minder sterk waren zonder Achilles bleek uit de Trojanen die op gegeven ogenblik de winnende hand hadden. De Trojanen dreigden zelfs het legerkamp en de schepen van de Grieken in brand te zetten. Agamemnon besloot dan toch Briseïs aan Achilles terug te geven, maar tevergeefs. Achilles weigerde nog steeds mee te vechten en wilde het allerliefst naar huis.

Omdat de Trojanen steeds verder kwamen, besloot Patroklos Achilles op te zoeken en vroeg aan hem of hij mocht meevechten met Achilles' wapenrusting. Hij kreeg daarvoor toestemming en het plan leek te lukken: de Trojanen dachten dat Achilles weer op het slagveld verschenen was. Maar dan viel Patroklos' helm af. Hektor merkte dit op en riep: "Verrader!". Met behulp van Apollo doodde hij hem en stal hij zijn wapenrusting.

Dit waren genoeg redenen om Achilles weer mee te laten vechten met de oorlog. Zijn vriend Patroklos was immers vermoord! Hij besloot dan ook om wraak te nemen op Hektor. Hephaistos smeedde speciaal voor hem een nieuwe wapenrusting en nadat hij ten strijde was gegaan vermoorde hij iedere Trojaan die op zijn pad kwam. Na een reeks van Trojanen gedood te hebben kwam hij Hektor tegen. Na een heftig gevecht doodde hij hem en alsof dat nog niet genoeg was, reed hij ook nog eens dagelijks rond in zijn strijdwagen met Hektor daarachter geknoopt. Gek genoeg bleef het lijk onbeschadigd, wat het werk was van Hermes. Niet alleen de Grieken, maar ook natuurlijk de Trojanen moesten dit elke dag aanzien. Daarom besloot de koning van Troje, Priamus, beschermd door Hermes op een nacht naar Achilles' tent te sluipen en smeekte Achilles daar om Hektor los te knopen. Dit deed Achilles en de Trojanen begroeven hem.

Toen later, Achilles bijna de stadspoort van Troje geopend had, trof Paris (uiteraard geholpen door Apollo) hem met een giftige pijl in zijn hiel, zijn enige sterfbare stuk lichaam, en stierf hij. Na Achilles' dood ontstond er een rel om zijn wapenrusting. Ajax en Odysseus beweerden de wapenrusting beiden te verdienen. Ajax was nu, na de dood van Achilles, de sterkste en moedigste held van de Grieken. Hij was bij zijn tegenstanders vooral gevreesd om zijn enorme schild die hij als een stormram kon gebruiken. Deze kwam ook goed van pas toen hij het lijk van Achilles uit de handen van de Trojanen redde. Na de begrafenis van Achilles loofde zijn moeder Thetis de wapenrusting van haar zoon uit aan de dapperste Griekse strijder. Ajax was echter overtuigd dat hij de meeste rechten had: hij heeft immers het lijk gered, hij is de grootste held en bovendien is hij de neef van Achilles! Maar toch koos Thetis voor Odysseus. Ajax kon dit niet geloven en in woede besloot hij alle Griekse leiders te vermoorden. Onder invloed van Pallas Athena bleek hij in plaats van alle Griekse leiders, een kudde schapen geslacht te hebben. Uiteindelijk pleegde Ajax zelfmoord omdat hij zich zo beschaamd voelde.

Ook Paris stierf, nadat een zeer giftige pijl van Philoctetes hem geraakt had (niet gek, hij droeg de pijl en boog van de legendarische Herakles). Troje werd alsnog niet ingenomen, aangezien Aeneas de stad nu bewaakte.

Het Paard van Troje

De strijd was al langer dan tien jaar aan de gang en nog steeds leek het alsof niemand ging winnen. Was er dan geen middel om de stad in te nemen? De listige Odysseus kwam tenslotte met een plan, dat na rijp beraad door de andere aanvoerders werd goedgekeurd. Odysseus stelde voor een groot houten paard te bouwen en het in de buurt van de stad neer te zetten. Hierna zouden de Grieken doen alsof ze hadden opgegeven en naar huis gevaren waren. Dan zouden de Trojanen het paard zeker als oorlogsbuit binnenhalen. Maar... in het paard zouden Griekse strijders zitten! Dus werd er een reusachtig houten paard gebouwd waarin ongeveer dertig mannen zaten. De Grieken voeren ook niet echt weg, maar verstopten zich op een eiland verderop - uit het zicht van Troje. Odysseus' plan werkte. Onder luid gejuich begonnen de Trojanen het paard naar de stad te slepen (voordat het de stad in kon, moest eerst een stuk muur gesloopt worden), ook omdat in het paard in het Grieks geschreven stond: 'VOOR ATHENA'. Het was dus een offer aan Athena. Althans, dat dachten ze.

Niet alle Trojanen vertrouwden het cadeau zomaar. Zo iemand was Laokoon. Die vertrouwde de zogenaamde 'oorlogsbuit' voor geen meter. Hij zei dat je Grieken nooit kon vertrouwen, zelfs niet als ze de oorlog hebben opgegeven. Laokoons standpunt werd voor alle Trojanen duidelijk ontkracht wanneer er twee slangen vanuit het water naar Troje kropen en Laokoon en zijn zoon ter plaatse wurgden. Iedere Trojaan denkt natuurlijk dat dit de straf is van de goden! Maar uiteindelijk had Laokoon wel gelijk: ze waren niet te vertrouwen.

Het was die nacht natuurlijk feest in Troje, want de Grieken waren na tien bloederige jaren eindelijk vertrokken. Maar midden in de nacht, terwijl de Trojanen luid aan het feesten waren, klommen de Griekse strijders uit het paard, Odysseus als eerste. Zij slopen door de stad, overrompelden de schildwachten en openden de poort voor het Griekse leger, dat die nacht in stilte was teruggekeerd op het Trojaanse strand. De Grieken richtten een slachting aan onder de nog (slaap)dronken Trojanen. De meeste mannen werden gedood, de vrouwen en kinderen werden als slaven meegevoerd. Troje bleef als een rokende puinhoop achter...

In het paard zaten overigens onder anderen: Odysseus, Menelaus, Neoptolemus, Philoctetes en Diomedes.