Symbolisme
Symbolisme of Symboliek was een laat 19e-eeuwse kunststroming van Franse , Russische en Belgische oorsprong in de poëzie (literatuur) en andere kunsten.
Inleiding
Zo probeerde men in de schilderkunst en de poëzie de waarheid in symbolen te vangen door middel van vergelijkende beelden of beeldspraak. De symboliek was voornamelijk een reactie op het naturalisme en realisme.
In de literatuur vindt de stijl zijn oorsprong in een publicatie in 1857 van Les Fleurs du mal van Charles Baudelaire. De werken van Edgar Allan Poe, die Baudelaire enorm bewonderde en in het Frans vertaalde, waren van grote invloed en de bron van veel standaardstijlen en afbeeldingen. De esthetiek werd ontwikkeld door Stéphane Mallarmé en Paul Verlaine in de jaren 1860 en 1870. In de jaren 1880 werd de esthetiek verwoord door een reeks van standpunten en meningen en trok een generatie schrijvers aan. De term "symbolist" werd voor het eerst toegepast door de criticus Jean Moréas, die de term bedacht om de symbolisten te onderscheiden van de verwante decadenten van literatuur en van kunst (kunstenaars die het verval van de maatschappij duiden).
Oorsprong van het symbolisme
Symboliek was zoals gezegd een reactie op het realisme en naturalisme. Men wilde meer de spiritualiteit, verbeelding en dromen vastleggen. Sommige schrijvers, zoals Joris-Karl Huysmans, begonnen als naturalisten voordat ze symbolisten werden; voor Huysmans betekende deze verandering zijn toenemende interesse in religie en spiritualiteit.
Deze zoektochten naar zeg maar het ongrijpbare waren kenmerkend voor de periode van de fin de siècle , de eeuwwisseling. Bij de symbolisten vond men dat "de kunst om de kunst ging". De kunst zou op zichzelf moeten staan en bijvoorbeeld niet in dienst van de politiek, de kerk en dergelijke. Het ging meer om het verwoorden en verbeelden van de eigen gevoelens. Je zou het enigszins kunnen vergelijken met de tegenwoordige emoticons, wat immers ook symbolen zijn en waarmee je een gevoel uitdrukt.
Voorbeeld van een gedicht waarin geuren worden geduid:
Er zijn geuren die fris zijn als kinderhuid,
kalm als hobo's, groen als weiden
En andere, rot, bedwelmend en triomfantelijk,
met de uitgestrektheid van oneindige dingen,
zoals amber, musk, benzoë en wierook,
die zingen van de vervoering van de ziel en zintuigen.
Een geur doet je aan iets denken. Een geur zelf ervaar je wel, maar is ongrijpbaar (tenzij het in een potje zit). Je kunt geur niet echt pakken. Je associeert het met iets. Dat kunnen leuke en prettige dingen zijn, maar ook niet leuke of onprettige dingen. Het is een nogal filosofische benadering. Van de Nederlandse schrijvers is Louis Couperus (1863-1923) een goed voorbeeld van een symbolist.
Symbolisme in de schilderkunst
De symbolisten waren die kunstenaars die de nadruk legden op dromen en idealen. In de schilderkunst komt dat meer tot uiting en lijkt iets makkelijker te begrijpen dan in de literatuur.
Er waren nogal verschillende groepen symbolistische schilders en beeldend kunstenaars, waaronder Paul Gauguin, Gustave Moreau, Gustav Klimt, Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Jacek Malczewski, Odilon Redon, Pierre Puvis de Chavannes, Henri Fantin-Latour, Gastond Bussière, Edvar Fernand Khnopff, Felicien Rops, Wassily Kandinsky (vroege werken) en Jan Toorop. August Rodin (bekend van de denker) wordt soms beschouwd als een symbolistische beeldhouwer.
Symboliek in de schilderkunst beïnvloedde de latere Art Nouveau -stijl. Het symbolisme had ook een grote invloed op het modernisme. De symbolistische schilders waren een belangrijke invloed op het expressionisme en het surrealisme in de schilderkunst, twee stromingen die rechtstreeks afstammen van het eigenlijke symbolisme.
Galerij
Henri Le Sidaner, Le Départ De Tobie (1894)
Max Frey - Poseidon und Tochter
Eugène Chigot, La rue de Bagneux
Georg Janny - Spielende Nymphen
De sphinx, Jan Toorop
Gustav Klimt - Death and Life
Paul Gauguin
Wassily Kandinsky Tree Of Life
,_%C3%89taples._Oil_on_Canvas;_81_x_116_cm.jpg)
