Slagaderverkalking

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Esculaap.svg
Gezondheidsklachten?

Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op.

Slagaderverkalking of atheromatose is verkalking van de slagaderen. Dit ontstaat door zogeheten plaques in de slagaderen. Slagaderverkalking is heel slecht kan uiteindelijk leiden tot hartfalen en andere bloedvatenziektes. De plaque is een vetachtige afzetting op de slagaderwand. Het is meestal een ouderdomskwaal, maar kan ernstige gevolgen hebben als de slagader dicht slibt. Een stuk van de plaque kan ook losschieten en elders een embolie veroorzaken, bijvoorbeeld een hartinfarct of herseninfarct.

Vroeger werd deze aandoening ook wel aderverkalking genoemd, maar dit een misleidende naam. Het gaat namelijk om de slagaders en niet de gewone aders.

Slagaderverkalking en zuurstofgebrek

Bij slagaderverkalking raakt de binnenkant van slagaders beschadigd. Er komen kleine scheurtjes in. Daarin hopen zich onder andere cholesterol en kalk op. Dat vormt oneffenheden. Dat noemt men verkalking. Daaromheen ontstaat een ontstekingsreactie. De spierlaag van de slagader reageert, de wand wordt dikker en harder. Bij elkaar opgeteld leidt dit tot vaatvernauwing, een stenose. Die gaat de bloedstroom naar de weefsels steeds meer belemmeren. De vernauwing blijft lang zonder klachten. Wanneer de doorbloeding onder een bepaalde grens komt, ontstaat ischemie. Dat is zuurstoftekort. De klachten komen vooral opzetten als het weefsel meer zuurstof nodig heeft dan het aangeboden krijgt. Daarom is pijn bij ischemie afhankelijk van factoren zoals inspanning. In rust zakt de pijn. Als de pijn niet zakt in rust, of, erger nog, in rust ontstaat, is de situatie veel dreigender. Voorbeelden van ischemisch pijn zijn angina pectoris claudicatio intermittens(‘etalagebenen’).Een plek me slagaderverkalking kan als een zweer open barstenrichting bloed. Bloedplaatjeskomen in contact met bindweefsel. Ze gaan dan meteen aan elkaar plakken .De stollingseiwitten maken het stolsel snel compleet. Zie de afbeelding hiernaast. Stolling in een slagader noemt men arteriële trombose. Dit kan de slagader acuut afsluiten. Een andere mogelijkheid is dat van het stolsel een brokstuk afbreekt, met de bloedstroom meegesleept wordt en verderop vastloopt in een kleinere zijtak. Dat is een arteriële embolie. De enige redding voor het weefsel is op dat moment dat er via een andere route nog zuurstofrijk bloed ter beschikking komt. Dergelijke natuurlijke sluiproutes heten collateralen. Ze zijn in de loop der tijd ontstaan en toegenomen als reactie op toenemende slagadervernauwing. Zonder collateralen gaat het weefsel dood aan zuurstofgebrek, tenzij het lukt om de slagader open te krijgen. Door zuurstofgebrek afgestorven weefsel heet ischemische necrose. Het verandert in een litteken. Een infarct is een litteken door zuurstofgebrek in een inwendig orgaan. Een infarct kun je dus aanwijzen, het kan groot of klein zijn. Necrose in een van de ledematen heet gangreen. Slagaders met de meeste slagaderverkalking zijn de kransslagaders, de aortaboog en de halsslagaders links en recht, de buikaorta, de splitsing van de bekkenslagaders, de bovenbeenslagaders en bij de knie. Daar waar een slagader een vorksplitsing heeft, is de vernauwing het ergst. Een ander gevolg van slagaderverkalking is het ontstaan van een aneurysma in de buikaorta.

Oorzaken

Slagaderverkalking komt door verschillende factoren. Vooral samen zijn ze sterk. Daarom noemt men ze risicofactoren* afwijkingen in de samenstelling van de vetten in het plasma. Behalve een 'te hoog cholesterol' kan er sprake zijn van een gebrek aan een plasmaeiwit dat beschermt tegen cholesterol. Dat is het 'high density lipoproteïne' (HDL). Dat is dus een gunstige vorm van vet in je bloed, want het beschermt. Een te hoog cholesterol kan erfelijk zijn: familiaire hypercholesterolemie

  • hoge bloeddruk
  • diabetes mellitus
  • Zeker de combinatie diabetes met insulineresistentie en overgewicht is riskant.
  • leeftijd en geslach
  • Tot aan de menopauze werkt het oestrogeen als bescherming.
  • roken is de grootste oorzaak van slagaderverkalking. De afname van het risico na stoppen met roken is indrukwekkend.
  • erfelijke aanleg speelt zeker een rol – in sommige families is het veel meer dan in andereDaarnaast zijn er nog andere risico's. Chronische stress werkt hoogstwaarschijnlijk op de achtergrond via ongezonde levensgewoonten, zoals roken, hoge bloeddruk en onverantwoord veel eten. Alles bij elkaar zijn hart-vaatziekten typisch familiaire aandoeningen.

onderzoeken

Als de klachten doen denken aan een slagadervernauwing moet er een antwoord komen op vragen als

  • is er één vernauwing of zijn er meer?
  • waar zitten die?
  • hoe ernstig is de stenose?
  • zijn er collateral
  • hoe ernstig is het zuurstofgebrek?

Voor een antwoord op de eerste vier vragen dienen vaatonderzoek (angiografie), en echografie met Doppleronderzoek (duplex). De vijfde vraag kan, als het over de hartspier gaat, in beeld worden gebracht met een ECG en met een isotopenonderzoek. Daarbij gebruikt men radioactieve stoffen die laten zien waar er in de hartspier te weinig bloed kom

Accessories-text-editor.svg
Dit artikel is een beginnetje. Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.

Meer informatie over dit onderwerp vind je hier:
Tekst: WikipediaNPO KennisGoogle
Afbeeldingen: Wikimedia Commons (oud) • WikiKids Beeldbank
Clipjes: SchooltvBeeld & GeluidYouTube

Accessories-text-editor.svg
Dit artikel is een beginnetje.
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Slagaderverkalking&oldid=751578"