Slag bij Verdun
De Slag bij Verdun (februari– december 1916) was een veldslag tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en een van de grootste en bloedigste ooit.
Rust aan het front
Nadat de Duitse aanval op Frankrijk in 1914 aan de Marne was vastgelopen, bleef de frontlijn anderhalf jaar lang op vrijwel dezelfde plaats liggen. De troepen hadden zich genesteld in loopgraven en beloerden elkaar, maar tot een aanval kwam het niet.
De Duitse plannen
Verdun, een grote Franse vesting in Noordoost-Frankrijk, vormde een vooruitgeschoven positie in het Franse front. Dat was een voortdurend gevaar voor de Duitsers en die hadden daarom een plan bedacht om deze uitstulping af te snijden. Eigenlijk was het een onderdeel van een plan voor een groot Duits offensief om het front weer in beweging te krijgen. De Duitsers verwachtten dat de Fransen alles zouden doen om die belangrijke vesting te behouden. Wanneer de strop rond Verdun echter zou worden aangetrokken en hun beweegruimte steeds kleiner werd, zouden de Fransen omkomen, zo werd gedacht. Letterlijk doodbloeden.
De Duitse kroonprins Wilhelm (die na de oorlog in Nederland asiel zou krijgen en toen voornamelijk opviel als playboy) leidde de aanval. De Franse verdediging werd weldra geleid door de Franse generaal Pétain, die naam zou maken als de "held van Verdun".
De Duitse aanval begint
De Duitse aanval moest verscheidene keren worden uitgesteld. Want de regen kwam met bakken naar beneden en maakte het terrein onbegaanbaar. Maar op 21 februari 1916 brak de furie los met een vreselijk bombardement. Daarna volgden, eerst alleen op de oostelijke Maasoever, snelle en krachtige aanvalsstoten die de Fransen terugdreven. Drie dagen later al, 24 februari, leek een verdere verdediging van Verdun hopeloos. De Franse opperbevelhebber, generaal Joffre, stond op het punt de vesting te ontruimen en had dat ook gedaan, als de Franse premier, Briand, hem er niet van had weerhouden.
De Fransen vochten daarna verbeten terug. Ze voerden versterkingen aan en de Duitse opmars ging nu langzamer. De Duitsers veroverden nog wat vestingen en dorpen in de omgeving, waaronder de belangrijke vesting Douaumont, waarvan na afloop van de veldslag alleen maar een afdruk in het zand overbleef. Maar daarmee was hun kracht voorlopig uitgeput. Pas 2 maart werd de aanval hervat, maar had, op de verovering van een enkel dorpje na, weinig succes.
Op de westelijke oever van de Maas stelden de Fransen artillerie op, waarmee ze de Duitsers bestookten. Dit verplichtte de Duitsers hun plannen te wijzigen. Op 14 maart viel de Franse stelling op de heuvel met de toepasselijke naam "Mort-Homme", en nadat op 8 mei nog een strategische heuvel was bezet, trad er een gevechtspauze in.
Begin juni werd door de Duitse aanval hervat. Het beroemde Fort Vaux werd bestormd en veroverd. Eind juni 1916 waren de Duitsers gevorderd tot voorbij het verdedigingswerk Thiaumont. De op 11 juli ingezette grote aanval op de Franse hoofdstelling had echter niet het beoogde succes.
Het Franse tegenoffensief
De enorme Duitse verliezen aan mensen en materiaal hadden ook invloed op de strijd elders. Bijvoorbeeld in Rusland, waar de Russen nieuwe moed kregen, en op het begin van het geallieerde offensief aan de Somme. De Fransen namen het initiatief over en de Duitsers waren nu gedwongen tot verdedigen over te gaan. Het veroverde terrein ging deels weer verloren. Op 24 oktober was het fort Douaumont weer in Frans bezit en moesten de Duitsers fort Vaux ontruimen. Op 15 december 1916 volgde een nieuwe, grote Franse aanval en de Duitsers moesten nog verder terug.
Het einde van de slag
De strijd werd een slijtageslag, die niet tot het verhoopte "doodbloeden" van de Fransen leidde, maar de Duitsers ten slotte nog het meest uitputte.
De Duitse aanval was mislukt, maar de Fransen hadden alleen maar tegengehouden. De uitkomst was dus onbeslist en niet bepalend voor het definitieve verloop van de operaties. De Franse verliezen bedroegen een half miljoen man, van de Duitsers bijna 300.000.
Fronttoerisme
Verdun is tot op de huidige dag nog erg populair bij fronttoeristen. De overblijfselen van de forten, het knekelhuis van Verdun en de diverse musea trekken jaarlijks vele duizenden bezoekers.