Sao Tomé en Principe

Democratische Republiek Sao Tomé en Principe República Democrática de São Tomé e Principe
Hoofdstad	Sao Tomé
Aantal inwoners	214.610 (2021)
Oppervlakte	964 km²
Regeringsvorm	Semi-presidentiële republiek
President	Carlos Vila Nova (sinds 2021)
Premier	Jorge Bom Jesus (sinds 2018)
Godsdienst	Christendom (81,1%) Geen religie (13,2%) Traditionele religies (3,1%) Overig (2,4%)
Taal	Portugees (Português)
Munteenheid	Santomese dobra
Volkslied	Independência total
Nationale feestdag	12 juli
Landcode	STP

Sao Tomé en Principe (Portugees: São Tomé e Príncipe) is een land in Afrika. De officiële landstaal is Portugees. Het land bestaat uit meerdere eilanden: Sao Tomé (het grootste eiland), Principe en meerdere onbewoonde of nauwelijks bewoonde eilandjes. De hoofdstad, Sao Tomé, ligt op het gelijknamige eiland.

De inwoners van Sao Tomé en Principe worden Santomezen genoemd. De nationale munteenheid is de Santomese dobra.

Geschiedenis

Koloniale tijd

De Catedral de Nossa Senhora da Graça is in de zestiende eeuw door de Portugezen in Sao Tomé gebouwd.

De eilanden waren onbewoond totdat de Portugezen rond 1470 kwamen. Nadat de Portugezen de eilanden hadden verkend vonden ze het een goede handelspost. De eerste nederzetting op Sao Tomé werd in 1493 gesticht door Álvaro Caminha. Rond 1500 werd op het andere eiland, Principe, ook een nederzetting gesticht. De kolonisten ontdekten dat de vulkanische eilanden heel geschikt waren voor landbouw. Het verbouwen van de gewassen kostte echter veel moeite en je had er veel mensen voor nodig. Daarom importeerden de Portugezen slaven uit de rest van de wereld. Zo raakten de eilanden langzaam maar zeker bewoond. In 1641 veroverde WIC-admiraal Cornelis Jol de eilanden. Omdat hij kort na de verovering stierf aan malaria, waren de eilanden een tijdje onafhankelijk.

Herkolonisatie

De eilanden hadden twee eeuwen lang zelfbestuur. Totdat er nieuwe gewassen werden geïntroduceerd op de eilanden, koffie en cacao. Dit zorgde ervoor dat de Portugezen de eilanden herkoloniseerden. Vanaf 1908 was dit land zelfs de belangrijkste exporteur van cacao. Inmiddels is dit niet meer zo, het is echter wel nog een grote exporteur.

Wereldoorlogen

Er is op Sao Tomé en Principe nog nooit gevochten in een wereldoorlog. In de Eerste Wereldoorlog was Portugal dan wel niet neutraal, maar niemand heeft geprobeerd Sao Tomé en Principe in handen te krijgen. In de Tweede Wereldoorlog was Portugal wel neutraal, dus ook toen werd niet gevochten op Sao Tomé en Principe.

Onafhankelijkheid

Eind jaren 50 waren er steeds meer Santomezen die onafhankelijk wilden worden. Na de staatsgreep van 1974 ging het heel snel. In 1975 werd Sao Tomé en Principe onafhankelijk van Portugal. De eerste president werd Manuel Pinto da Costa. Een maand later werd het toegelaten tot de VN.

Geografie

De grootte van alle eilanden bij elkaar is 964 vierkante kilometer. Daarmee is het het op één na kleinste land in Afrika. Alleen de Seychellen zijn kleiner. Alle eilanden liggen in de Golf van Guinee. Naast Sao Tomé en Principe bestaat de eilandengroep uit nog zes andere eilanden, waarvan een, Ilhéu das Rolas, precies op de evenaar ligt. De eilanden zijn bergachtig en kegelvormig. Dit komt doordat het allemaal vulkanische eilanden zijn. Sao Tomé en Principe staat ook wel bekend als het middelpunt van de wereld, dat komt doordat het op de evenaar ligt en vlakbij de nulmeridiaan, oftewel, het ligt vlakbij 0° Oosterlengte en 0° Noorderbreedte. Sao Tomé en Principe ligt tegelijk ook het dichtst bij 0°,0°. Het ligt ongeveer 5.800 km van Amsterdam af.

Eilanden

Een natuurlijk strand op Ilheu das Rolas.

Sao Tomé en Principe bestaat naast de hoofdeilanden (Sao Tomé en principe) onder andere uit de volgende eilanden:

• Ilhéu Bom Bom
• Ilhéu Caroço
• Ilhéu das Cabras
• Tinhosa Grande
• Tinhosa Pequena
• Ilhéu das Rolas

Klimaat

Sao Tomé en Principe heeft een tropisch klimaat. De gemiddelde temperatuur is 26,3 °C. De neerslag is zo'n 899 millimeter neerslag, verspreid over 89 regendagen. Dit kan echter oplopen tot 5000 milliliter in de bergen. Het regenseizoen duurt van oktober tot mei. De luchtvochtigheid bedraagt gemiddeld 83%. Door de berg op Sao Tomé is er een microklimaat ontstaan, aan de ene kant van de berg is de neerslag maar zo'n 30 millimeter, terwijl dat aan de andere kant heel veel neerslag is. Door de ligging is de kans om getroffen door een cycloon minder dan 1%. Dit zorgt voor veel ecotoerisme.

Natuur

Planten

Natuur op Sao Tomé en Principe

Ongeveer 74% van de eilanden wordt bedekt door tropisch regenwoud. Slechts een deel hiervan is oerbos. Het grootste deel bestaat echter uit plantages, die overwoekerd zijn. De belangrijkste soorten planten op de eilanden zijn vaatplanten en varens. Van de vaatplanten zijn er ongeveer 900 soorten op Sao Tomé en Principe, waarvan ongeveer 100 alleen op Sao Tomé en Principe voorkomen. Zo'n 30% van het land bestaat uit het Parque Natural Ôbo.

Dieren

oorspronkelijk kwamen er op Sao Tomé en Principe maar twee soorten zoogdieren voor, vleermuizen en spitsmuizen, maar doordat de Portugezen veel schepen naar de eilanden en weer terug stuurden zijn er ook heel veel andere diersoorten op de eilanden gekomen. Er zijn ongeveer 140 soorten vogels gespot, waarvan 20 alleen daar voorkomen. Ook zijn er heel wat amfibieën, schildpadden en vissen. Ook daarvan komen er heel wat nergens anders op de wereld voor. Daarnaast zijn de eilanden een grote broedplaats voor zeeschildpadden. Ook de malariamug komt hier in kleine mate voor.

Bestuurlijke indeling

Deelgebieden en provincies

Provincies

Provincie	Hoofdstad	Opp. (km²)	Inw. (2012)
Sao Tomé	Sao Tomé	859,0	179.814
Principe	Santo António	142,0	7.542

De provincie Principe is een autonome provincie in Sao Tomé en Principe, het heeft zijn eigen bestuur.

Deelgebieden

Deelgebied	Hoofdstad	Opp. (km²)	Inw. (2012)
Provincie Sao Tomé
Água Grande	Sao Tomé	16,5	73.091
Cantagalo	Santana	119,0	18.194
Caué	São João dos Angolares	267,0	6.887
Lembá	Neves	229,5	15.370
Lobata	Guadalupe	105,0	20.007
Mé-Zóchi	Trindade	122,0	46.265
Provincie Príncipe
Pagué	Santo António	142,0	7.542

Cultuur

De Santomese cultuur is Afrikaanse cultuur gemengd met Portugese cultuur, dit zorgt voor veel vrolijke en kleurrijke feesten. De twee bekendste zijn Tchiloli en Danço Congo, verder heb je nog Auto de Floripes, die gaat over Europese en Moorse slagen. Ook word er veel muziek gemaakt, wat in dit geval ook Afrikaans met Portugees is zoals Dêxa, een voorbeeld van een Santomese band is Leoninos. Dansen is ook een onderdeel van de Santomese cultuur, waaronder bijvoorbeeld kizomba en Kuduro

Taal

De officiële taal is Portugees. 95% van de bevolking heeft dit als moedertaal. In het onderwijs wordt Frans als tweede taal onderwezen, omdat de buurlanden van Sao Tomé en Principe zoals Gabon, Congo-Brazzaville en Kameroen Franstalig zijn. Verder zijn er ook talen die van het Portugees zijn afgeleid zoals Farro (85% van de bevolking heeft deze taal als moedertaal), Angolar (3%) en Principecreools (200 sprekers op het eiland Principe).

Godsdienst

Bij de volkstelling van 2001 gaf 70% zich op als rooms-katholiek, 3,5% evangelisch-christelijk, 2% Nieuw-Apostolisch, 2% adventistisch en 3% had een andere godsdienst, zoals de islam. De overige bevolking gaf niets aan. Deze groep bevat zowel overige christenen als atheïsten (2%). In Sao Tomé en Principe is iedereen vrij om te geloven waar ze in willen geloven. Er bestaat geen godsdienst die door de regering is aangewezen als officiële godsdienst in het land.

Feestdagen

De nationale feestdag is 12 juli (Onafhankelijkheidsdag), andere feestdagen zijn 1 januari (Nieuwjaar), 3 februari (De dag van de martelaren (herdenking van het bloedbad bij Batepá)), 1 mei (dag van de Arbeid), 6 september (dag van het leger), 30 september (dag van de landbouwhervorming), 1 november (Allerheiligen), 21 december (São Tomé-dag (verwijst naar het moment dat Sao Tomé en Principe werd ontdekt door Portugal)) en 25 december (kerstmis).

Economie

In de jaren '90 van de vorige eeuw was de schuld van Sao Tomé en Principe bij andere landen heel hoog. Zo hoog dat Sao Tomé en Principe failliet dreigde te gaan. Het stond op de lijst van twintig meest hulpbehoevende landen op economisch gebied. In 2009 was dit sterk gedaald en stond Sao Tomé en Principe niet meer in die lijst.

Opbrengst van landbouw

Cacao uit Sao Tomé en Principe.

uit een schatting van de VN is gebleken dat dit het meest wordt verbouwd

1. Bananen (30.000 ton)
2. Kokosnoten (28.000 ton)
3. Taro (27.000 ton)
4. Oliepalmfruit (15.000 ton)
5. Cassave (6300 ton)
6. Cacao (3500 ton)

Het aantal dieren op de eilanden is als volgt:

1. Kippen (420.000)
2. geiten (5200)
3. Runderen (4800)
4. Schapen (3000)
5. Varkens (2620)

Daarnaast is er ook nog 4250 ton vis gevangen.

Koopkracht

De gemiddelde koopkracht (BMI) in Sao Tomé en Principe is 1174 Amerikaanse dollar, dat betekent dat het gemiddelde jaarinkomen van een Santomees 1174 Amerikaanse dollar is.

Olie

In het einde van de jaren 90 van de vorige eeuw werd er een olieveld ontdekt in de Golf van Guinee, de afspraak was dat Nigeria 60% van de olie zou krijgen en Sao Tomé en Principe 40% van de olie zou krijgen. In 2002 kregen ExxonMobil en Chevron Corporation rechten om met Sao Tomé en Principe te handelen met olie. Sinds 2011 gaat het echter slecht met de oliehandel. Er ontstond de zogenaamde Hollandse ziekte, dat betekent dat de waarde van de munt van het land stijgt door pas ontdekte grondstoffen, waarna de concurrentie met andere landen minder wordt en de export weer daalt.

Toerisme

Het toerisme in Sao Tomé en Principe is nog niet zo ver, maar het lijkt erop dat dat gaat veranderen door de overblijfselen van de oude nederzettingen en de ongerepte natuur, ook zijn er op dit kleine stukje land heel veel riviertjes en veel bossen. Door sommige toeristen is Sao Tomé en Principe 'de hemel op aarde'.

In het totaal kwamen er in 2006 12.266 toeristen naar Sao Tomé en Principe. In totaal werd daaraan 6,7 miljoen Amerikaanse dollar verdiend.

Sao Tomé en Principe is ook vanaf Schiphol met het vliegtuig te bereiken, vaak via Portugal en een West-Afrikaans land.

Toeristische trekpleisters zijn bijvoorbeeld:

• San Sabastian Fort National Museum
• Santa Catarina Tunnel
• Cultuurcentrum Claudio Carollo
• Museumhuis van Almara Negrios
• Er zijn veel oude plantages bekend als Roças

Transport, handel en vervoer

De grootste haven voor vrachtschepen is de Ana Chaves Bay, hier is ook het leger gestationeerd. Om tussen de twee eilanden te reizen kun je het vliegtuig nemen, want beide eilanden hebben een eigen vliegveld. Je kunt ook met de pond. Die loopt ook uit de Ana Chaves Bay naar Santo Antonio Port op Principe, dit duurt echter zo'n 10 uur. Met het vliegtuig ben je echter maar 45 minuten onderweg. Sao Tomé en Principe werd/word gesteund door China, Taiwan, India, Portugal en Angola, ze leveren onder andere financiële steun en olie.

Leger

Het leger van Sao Tomé en Principe heet: Forcas Armadas de Sao Tome e Principe, of afgekort: FASTP. Het bestaat uit de landmacht, kustwacht en een presidentiële garde.

Sao Tomé en Principe heeft een klein leger van zo'n 300 man. De uitrusting van het Santomese leger is sterk verouderd en niet voorbereid op een oorlog. Soms komt het Amerikaanse leger samen met Santomese soldaten trainen. In 1995 en 2003 pleegde het leger kleine staatgrepen. Ook Portugal heeft een patrouilleboot bij Sao Tomé en Principe liggen om het Santomese leger te steunen.

De leider van het leger is luitenant-kolonel Idalécio Pachire.

Sport

De grootste sport in Sao Tomé en Principe is voetbal. Er worden ook nog andere sporten beoefend en ook zijn ze aanwezig op de Olympische Spelen. Het gebeurt zeer zelden dat een Santomees een medaille wint bij een officieel toernooi.

Voetbal

In het voetbal heeft Sao Tomé en Principe een mannenelftal en een vrouwenelftal. De nationale voetbalbond heet Federação Santomense de Futebol. Het mannenelftal en het vrouwenelftal hebben zich beide nog nooit geplaatst voor een officieel, intenationaal toernooi. De grootste overwinning van het mannenelftal was 2-0 op Equatoriaal-Guinea in 1999 en met 2-0 op Sierra Leone in 2000, hun grootse nederlaag was met 11-0 op Congo-Brazzaville in 1976.

Olympische Spelen

Sao Tomé en principe heeft meegedaan aan de Olympische Zomerspelen in 1996, 2000, 2004, 2008, 2012 en 2016. Ze zouden ook meedoen in 2020, maar die is verplaatst. Ze deden mee met: atletiek en kanovaren. Er is nog nooit een medaille gewonnen door een Santomees tijdens de Olympische Spelen.

Overig

Bij de Afrikaanse Spelen deed Sao Tomé en Principe ook mee, net als bij de Jogos da Lusofonia en de Jeux de la Francophonie. Bij de Jogos da Lusofonia 2009 heeft de Santomese Eloy Boa Morte een gouden medaille gewonnen met taekwondo.

Sao Tomé en Principe heeft ook een amateurwielerronde, de 'Volta da Cacau'. In 2010 deed er Santomees mee met de Kameroense internationale wielerronde GP Chantal Biya

De meest succesvolle Santomese sporter is Naide Gomes, die vooral veel successen behaalde nadat ze Portugese werd.

Coronavirus

Ook Sao Tomé en Principe is getroffen door het coronavirus. Alhoewel het niet heel erg veel is, het wordt niet aangeraden om nu naar dit land te reizen. Ook hier worden maatregelen genomen om het coronavirus tegen te gaan.

	Landen in Afrika
Algerije · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Republiek · Comoren · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal-Guinea · Eritrea · Eswatini · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkust · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Mauritanië · Mauritius · Marokko · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · Sao Tomé en Principe · Senegal · Seychellen · Sierra Leone · Somalië · Soedan · Tanzania · Tsjaad · Togo · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuid-Afrika · Zuid-Soedan Afhankelijke gebieden: Mayotte · Réunion · Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha Overige gebieden: Westelijke Sahara