Rhodium: verschil tussen versies

Versie van 12 okt 2021 13:54

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Rhodium poeder, geperst en gesmolten
Naam	Rhodium, van Rhodon (Grieks)
Latijn
Symbool	Rh
Atoomnummer	45
Soort	Overgangsmetaal
Kleur	Zilverwit
Smeltpunt	1964 ^oC
Kookpunt	3695 ^oC

Rhodium is een chemisch element met het symbool Rh en atoomnummer 45 in het Periodiek Systeem van de scheikunde. Het is een buitengewoon zeldzaam, zilverwit, hard, corrosiebestendig ("roestwerend") en een overgangsmetaal. Het is een edelmetaal en behoort tot de platina-groep. Het reageert nauwelijks met andere chemische elementen.

Rhodium komt van het Griekse rhodon (ῥόδον) wat "roos" betekent.

Voorkomen

Rhodium wordt gevonden in platina- of nikkel-ertsen samen met de andere leden van de metalen uit de platinagroep.

Rhodium in erts of mineraal

Geschiedenis

Wollaston William Hyde Jackson

Het werd in 1803 ontdekt door William Hyde Wollaston in een platina-erts, en genoemd naar de roze kleur van een van zijn chloorverbindingen. Hij ontdekte het kort na zijn ontdekking van palladium. Hij gebruikte ruw platina-erts, vermoedelijk verkregen uit Zuid-Amerika. Na de ontdekking had het zeldzame element slechts kleine toepassingen; tegen de eeuwwisseling (1900) werden bijvoorbeeld zogeheten rhodiumhoudende thermokoppels gebruikt om temperaturen tot 1800 °C te meten. De introductie van de driewegkatalysator door Volvo in 1976 verhoogde de vraag naar rhodium.

Gebruik

Het belangrijkste gebruik van het element (ongeveer 80% van de wereldwijde rhodiumproductie) is als een van de katalysatoren in de driewegkatalysatoren in auto's. Dat is een apparaat dat giftige gassen en verontreinigingen in uitlaatgas van een verbrandingsmotor naar minder giftige stoffen omzet.

Omdat rhodium metaal goed bestand is tegen corrosie ("roesten") en de meeste agressieve chemicaliën, en vanwege zijn zeldzaamheid, wordt rhodium meestal gelegeerd met platina of palladium en toegepast in hoge temperatuur en corrosiebestendige coatings (afdeklaagjes). Witgoud is vaak bedekt met een dunne rhodiumlaag om het uiterlijk te verbeteren. Witgoud is meestal een legering die ongeveer 75% goud en ongeveer 25% nikkel en zink bevat.

Biologie

Veiligheid

Toepassingen

Wirgoud verlovingsring met Rhodium laagje
Driewegkatalysator

Plaats in het periodiek systeem

Periodiek systeem

H

He

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

S

e

Br

Kr

Rb

Sr

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Cs

Ba

*

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

Fr

Ra

**

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

↓

*

La

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

**

Ac

Th

Pa

U

Np

Pu

Am

Cm

Bk

Cf

Es

Fm

Md

No

Lr

@@ Regel 23: / Regel 23: @@
 == Geschiedenis ==
+[[Bestand:Wollaston William Hyde Jackson color.jpg|miniatuur|Wollaston William Hyde Jackson]]
-Het werd in 1803 ontdekt door [[William Hyde Wollaston]] in een platina-erts, en genoemd naar de roze kleur van een van zijn chloorverbindingen.
+Het werd in 1803 ontdekt door [[William Hyde Wollaston]] in een platina-erts, en genoemd naar de roze kleur van een van zijn chloorverbindingen. Hij ontdekte het kort na zijn ontdekking van [[palladium]]. Hij gebruikte ruw platina-erts, vermoedelijk verkregen uit Zuid-Amerika. Na de ontdekking had het zeldzame element slechts kleine toepassingen; tegen de eeuwwisseling (1900) werden bijvoorbeeld zogeheten ''rhodiumhoudende thermokoppels'' gebruikt om temperaturen tot 1800 °C te meten. De introductie van de ''driewegkatalysator'' door [[Volvo]] in 1976 verhoogde de vraag naar rhodium.
 == Gebruik ==
-Het belangrijkste gebruik van het element (ongeveer 80% van de wereldwijde rhodiumproductie) is als een van de katalysatoren in de driewegkatalysatoren in auto's.
+Het belangrijkste gebruik van het element (ongeveer 80% van de wereldwijde rhodiumproductie) is als een van de katalysatoren in de ''driewegkatalysatoren'' in auto's. Dat is een apparaat dat giftige gassen en verontreinigingen in uitlaatgas van een verbrandingsmotor naar minder giftige stoffen omzet.
 Omdat rhodium metaal goed bestand is tegen corrosie ("[[Roest|roesten]]") en de meeste agressieve chemicaliën, en vanwege zijn zeldzaamheid, wordt rhodium meestal [[Legering|gelegeerd]] met platina of [[palladium]] en toegepast in hoge temperatuur en corrosiebestendige ''coatings'' (afdeklaagjes). Witgoud is vaak bedekt met een dunne rhodiumlaag om het uiterlijk te verbeteren. Witgoud is meestal een legering die ongeveer 75% [[goud]] en ongeveer 25% [[nikkel]] en [[Zink (element)|zink]] bevat.
@@ Regel 37: / Regel 38: @@
 <gallery>
 Bestand:White-gold--rhodium-plated.jpg|Wirgoud verlovingsring met Rhodium laagje
+Bestand:DodgeCatCon.jpg|Driewegkatalysator
 </gallery>