Planeconomie

Een planeconomie, of een centraal geleide economie, is een soort economie waarin de staat als enige goederen en diensten mag aanbieden. Hierdoor zijn alle bedrijven in handen van de staat. Een planeconomie is het omgekeerde van een markteconomie; waarbij een (groot) gedeelte van de goederen en diensten wordt geleverd door particuliere bedrijven (die dus niet onder de staat vallen).

In een planeconomie is er geen wet van vraag en aanbod. Deze wet stelt dat de hoeveelheid vraag dat er is naar een bepaald goed en hoeveel van dat goed kan worden aangeboden samen de prijs bepaald. In een planeconomie wordt de prijs door de overheid vastgesteld en die bepaald ook hoeveel van dat goed wordt geproduceerd. Voornamelijk in communistische landen komt de planeconomie voor. Voorbeelden van voormalige landen waarin dit voorkwam waren de Sovjet-Unie, Oost-Duitsland en veel Oost-Europese landen. Na de val van het communisme schakelden veel landen over naar een vrije markteconomie, wat een lang en moeilijk proces is en vaak leidt tot armoede en werkeloosheid.

Tegenwoordig komt de planeconomie alleen nog voor in Cuba, Laos, Vietnam en Noord-Korea. Dit zijn dan ook landen die zich als communistisch beschouwen. Vroeger had China ook een planeconomie, maar onder leiding van Deng Xiaoping is dat veranderd. Tegenwoordig is er in China een systeem dat beschreven kan worden als een mengvorm van marktsocialisme en staatskapitalisme.