Periodiek systeem: verschil tussen versies

Versie van 22 okt 2017 01:04

Het Periodiek systeem der elementen is een tabel waarop alle scheikundige elementen staan. Alle elementen staan niet zomaar in de tabel. Als eerste is de tabel in 7 periodes verdeeld. Deze lopen horizontaal. Ook is de tabel verdeeld in groepen, deze lopen verticaal. Ook wordt de tabel vaak in kleurtjes verdeeld. Hiermee wordt aangegeven dat elementen bij elkaar horen, bijvoorbeeld de Halogenen.

Geschiedenis

Eerste pogingen

Dmitri Mendelejev: de bedenker

Latere ontwikkelingen

Uiterlijk

Elk element heeft zijn eigen vakje. In dat vakje staan twee dingen. Als eerste het nummer van het element. Deze lopen van 1 t/m 118. Een paar vakjes hebben haakjes om de nummers heen. Dat betekend dat ze op aarde niet in de natuur voorkomen, maar dat ze in het lab zijn gemaakt. Flerovium en Livermorium zijn gemaakt in het lab, maar komen ook in de natuur. Ten tweede komt de scheikundige naam van het element voor op het vakje. Waterstof is bijvoorbeeld H en Zuurstof is O. Niet alle elementen hebben één letter, bijvoorbeeld IJzer (Fe). De tweede letter is altijd een kleine letter.

Vakjes: De elementen

Het periodiek systeem der elementen telt in totaal 118 vakjes. Elk vakje heeft doorgaans twee gegevens. Als eerste staat het nummer vermeld. In de scheikunde wordt het atoomnummer genoemd. Daaronder staat de scheikundige afkorting van het element.

Wat is een element nou eigenlijk? Een element is simpelweg een soort atoom. Elke stof die die er bestaat, is opgebouwd uit moleculen. Een molecuul is de kleinste hoeveelheid van een stof die nog alle eigenschappen van die stof heeft. Door moleculen te onderzoeken kunnen we ze een afkorting (een structuurformule) geven. Bij water is dit bijvoorbeeld H₂O. Deze moleculen zijn weer opgebouwd uit atomen. Elke atoom die er bestaat heeft een eigen letter of twee eigen letters. Hierdoor weten we dat een watermolecuul bestaat uit twee keer een H (dus waterstof) en 1 keer een O (dus zuurstof). In totaal zijn er 118 soorten atomen, die allemaal een andere letter hebben. Aangezien het alfabet maar uit 26 letters bestaat, hebben sommige atomen twee letters gekregen. Zo is de afkorting van Magnesium Mg. De eerste letter is dan met een hoofdletter en de tweede een kleine letter. Anders kan men denken dat de G weer voor ander atoom staat. De woorden atoom en element kunnen dus door elkaar worden gebruikt. Het enige verschil is dat met "element" de soort atoom wordt bedoeld en met "atoom" de atoom zelf. Hierdoor houd men in dit geval liever element aan. Men gebruikt afkortingen aangezien dit internationaal handiger werkt. De afkorting komen de Griekse of Latijnse benaming van het element.

Wat betekent het atoomnummer dan precies? Elk atoom heeft in de kern allerlei soorten deeltjes zitten. Een van die deeltjes heten protonen. Elk element heeft een ander aantal protonen. Een waterstofatoom heeft 1 proton en goud heeft 79 protonen. Aan het aantal protonen kan men ook zien welk element het atoom is dat men onderzoekt. Dit aantal protonen wordt het atoomnummer genoemd. Deze staat in het periodiek systeem zodat men tijdens het onderzoek snel kan zien, zonder na te denken, welk element het atoom is. Onthoud wel dat hoe hoger het aantal protonen, hoe instabieler een element is. Alleen de eerste 94 elementen komen dan ook voor in de natuur, waarvan er ook instabiele tussen zitten als Uranium. De laatste elementen zijn gemaakt in laboratoria. Vaak worden zij aangegeven door het atoomnummer tussen haakjes te zetten.

Kolommen: groepen

In het periodiek systeem staan de elementen niet zo maar. Ze zijn verdeeld volgens drie bepaalde systemen. De eerste van de deze systemen zijn groepen en families. De volgens grotendeels de verticale rijen (de kolommen).

Op deze twee groepen na wordt iedere groep naar het eerste element in de rij vernoemd. Zo heet rij 6 de chroomgroep, aangezien chroom het eerste element is dat in die rij voorkomt. Bij rij 1 moet men wel oppassen. Die heet niet de waterstofgroep, maar de lithiumgroep. Waterstof wordt namelijk niet bij de groepen gerekend. Rij 1 en 2 hebben ook nog een andere naam. Rij 1 mag ook de alkalimetalen genoemd worden en rij 2 mag naast Berylliumgroep ook aardalkalimetalen genoemd worden. Ook mag je rij 17 naast fluorgroep halogenen noemen en rij 18 mag naast heliumgroep of neongroep ook edelgassen genoemd worden. In principe zijn deze namen verouderd, maar ze worden soms nog weleens gebruikt. Leuk weetje is dat rij 8, 9 en 10 vroeger als 1 groep gezien werden. De lanthaniden en de actiniden (de twee rijen onderaan het periodiek systeem) vallen onder de scandiumgroep.

Elementen worden ingedeeld op basis van een aantal kenmerken die ze gemeen hebben. Naarmate je meer naar onder gaat worden deze kenmerken steeds duidelijker, steeds meer aanwezig. Water wordt niet in groepen ingedeeld, aangezien water met geen enkel ander element kenmerken deelt. Men heeft het slechts om ruimte te besparen bovenaan de lithiumgroep gezet.

Rijen: Periodes

De horizontale rijen heten de periodes. Het periodiek systeem is ook naar de periodes vernoemd. In totaal zijn er 7 periodes

Wat zijn periodes nou precies? Als eerste gaan we daarvoor terug naar de basics. Een atoom heeft naast protonen ook elektronen. Elektronen zitten niet in de kern, maar cirkelen om de kern heen. Je kunt het eigenlijk een beetje vergelijken als ons zonnestelsel. Een kern (de zon) met daarom heen elektronen (de planeten). Net als in ons zonnestelsel heb je bij een atoom elektronen die dichtbij de kern blijven en elektronen die ver van de kern verwijderd zijn. Ook dit verschilt per element. Je kunt om de kern denkbeeldige lijnen trekken. Elke lijn vormt een soort schil om de kern heen (de elektronenschil). Een atoom kan er maximaal 7 hebben. Periodes geven eigenlijk aan hoeveel van deze schillen zijn opgevuld met elektronen. Zwavel staat bijvoorbeeld in periode 3, wat betekent dat het element drie schillen heeft die elk elektronen bevatten. Aangezien elektronen altijd het liefst dicht bij de kern blijven, worden eerst de binnenste lagen/schillen gevuld tot die helemaal vol zijn. Bij zwavel zijn de eerste twee schillen dus helemaal gevuld. Of de derde schil vol is kun je niet zo aflezen, daarvoor zal je het atoom van dichtbij moeten bekijken. Wel kun je met zekerheid zeggen dat er in de derde schil elektronen voorkomen.

Kleuren: reeksen

De kleuren van de vakjes geven aan tot welke reeks het element behoort. Deze elementen hebben dezelfde scheikundige en natuurkundige eigenschappen. Echter zijn er wel kleinere verschillen te zien. Vaak is dit zo geplaatst dat het oploopt, alleen de manier waarop verschilt. Zo kan dit verticaal, horizontaal of diagonaal zijn. In totaal zijn er 10 verschillende reeksen.

Het Systeem

Het huidige periodiek systeem

Hieronder zie je een weergave van het systeem:

1
Ia

18
0

1

1
H

2
IIa

13
IIIa

14
IVa

15
Va

16
VIa

17
VIIa

2
He

2

3
Li

4
Be

5
B

6
C

7
N

8
O

9
F

10
Ne

3

11
Na

12
Mg

3
IIIb

4
IVb

5
Vb

6
VIb

7
VIIb

8
VIIIb

9
VIIIb

10
VIIIb

11
Ib

12
IIb

13
Al

14
Si

15
P

16
S

17
Cl

18
Ar

4

19
K

20
Ca

21
Sc

22
Ti

23
V

24
Cr

25
Mn

26
Fe

27
Co

28
Ni

29
Cu

30
Zn

31
Ga

32
Ge

33
As

34
Se

35
Br

36
Kr

5

37
Rb

38
Sr

39
Y

40
Zr

41
Nb

42
Mo

(43)
Tc

44
Ru

45
Rh

46
Pd

47
Ag

48
Cd

49
In

50
Sn

51
Sb

52
Te

53
I

54
Xe

6

55
Cs

56
Ba

*

72
Hf

73
Ta

74
W

75
Re

76
Os

77
Ir

78
Pt

79
Au

80
Hg

81
Tl

82
Pb

83
Bi

84
Po

85
At

86
Rn

7

87
Fr

88
Ra

**

(104)
Rf

(105)
Db

(106)
Sg

(107)
Bh

(108)
Hs

(109)
Mt

(110)
Ds

(111)
Rg

(112)
Cn

(113)
Nh

(114)
Fl

(115)
Mc

(116)
Lv

(117)
Ts

(118)
Og

*Lanthaniden

57
La

58
Ce

59
Pr

60
Nd

(61)
Pm

62
Sm

63
Eu

64
Gd

65
Tb

66
Dy

67
Ho

68
Er

69
Tm

70
Yb

71
Lu

**Actiniden

89
Ac

90
Th

91
Pa

92
U

(93)
Np

(94)
Pu

(95)
Am

(96)
Cm

(97)
Bk

(98)
Cf

(99)
Es

(100)
Fm

(101)
Md

(102)
No

(103)
Lr

**Chemische reeksen van het Periodiek Systeem der Elementen**
Alkalimetalen	Aardalkalimetalen	Overgangsmetalen	Hoofdgroepmetalen	Metalloïden
Niet-metalen	Halogenen	Edelgassen	Lanthaniden	Actiniden

Alternatieven

Belang van het periodiek systeem

Zie ook

Lijst van chemische elementen

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 Het '''Periodiek systeem der elementen''' is een tabel waarop alle scheikundige elementen staan. Alle elementen staan niet zomaar in de tabel. Als eerste is de tabel in 7 periodes verdeeld. Deze lopen horizontaal. Ook is de tabel verdeeld in groepen, deze lopen verticaal. Ook wordt de tabel vaak in kleurtjes verdeeld. Hiermee wordt aangegeven dat elementen bij elkaar horen, bijvoorbeeld de Halogenen.
-==Vakjes==
+==Geschiedenis==
+===Eerste pogingen===
+===Dmitri Mendelejev: de bedenker===
+===Latere ontwikkelingen===
+==Uiterlijk==
 Elk element heeft zijn eigen vakje. In dat vakje staan twee dingen. Als eerste het nummer van het element. Deze lopen van 1 t/m 118. Een paar vakjes hebben haakjes om de nummers heen. Dat betekend dat ze op aarde niet in de natuur voorkomen, maar dat ze in het lab zijn gemaakt. Flerovium en Livermorium zijn gemaakt in het lab, maar komen ook in de natuur. Ten tweede komt de scheikundige naam van het element voor op het vakje. Waterstof is bijvoorbeeld H en Zuurstof is O. Niet alle elementen hebben één letter, bijvoorbeeld IJzer (Fe). De tweede letter is altijd een kleine letter.
+===Vakjes: De elementen===
+Het periodiek systeem der elementen telt in totaal 118 vakjes. Elk vakje heeft doorgaans twee gegevens. Als eerste staat het nummer vermeld. In de scheikunde wordt het [[atoomnummer]] genoemd. Daaronder staat de scheikundige afkorting van het element.
+Wat is een element nou eigenlijk? Een element is simpelweg een soort [[atoom]]. Elke stof die die er bestaat, is opgebouwd uit [[molecuul|moleculen]]. Een molecuul is de kleinste hoeveelheid van een stof die nog alle eigenschappen van die stof heeft. Door moleculen te onderzoeken kunnen we ze een afkorting (een [[structuurformule]]) geven. Bij [[water]] is dit bijvoorbeeld H<sub>2</sub>O. Deze moleculen zijn weer opgebouwd uit atomen. Elke atoom die er bestaat heeft een eigen letter of twee eigen letters. Hierdoor weten we dat een watermolecuul bestaat uit twee keer een H (dus [[waterstof]]) en 1 keer een O (dus [[zuurstof]]). In totaal zijn er 118 soorten atomen, die allemaal een andere letter hebben. Aangezien het alfabet maar uit 26 letters bestaat, hebben sommige atomen twee letters gekregen. Zo is de afkorting van [[Magnesium]] Mg. De eerste letter is dan met een hoofdletter en de tweede een kleine letter. Anders kan men denken dat de G weer voor ander atoom staat. De woorden atoom en element kunnen dus door elkaar worden gebruikt. Het enige verschil is dat met "element" de soort atoom wordt bedoeld en met "atoom" de atoom zelf. Hierdoor houd men in dit geval liever element aan. Men gebruikt afkortingen aangezien dit internationaal handiger werkt. De afkorting komen de Griekse of Latijnse benaming van het element.
+Wat betekent het atoomnummer dan precies? Elk atoom heeft in de kern allerlei soorten deeltjes zitten. Een van die deeltjes heten [[proton]]en. Elk element heeft een ander aantal protonen. Een waterstofatoom heeft 1 proton en [[goud]] heeft 79 protonen. Aan het aantal protonen kan men ook zien welk element het atoom is dat men onderzoekt. Dit aantal protonen wordt het atoomnummer genoemd. Deze staat in het periodiek systeem zodat men tijdens het onderzoek snel kan zien, zonder na te denken, welk element het atoom is. Onthoud wel dat hoe hoger het aantal protonen, hoe instabieler een element is. Alleen de eerste 94 elementen komen dan ook voor in de natuur, waarvan er ook instabiele tussen zitten als [[Uranium]]. De laatste elementen zijn gemaakt in laboratoria. Vaak worden zij aangegeven door het atoomnummer tussen haakjes te zetten.
+===Kolommen: groepen===
+In het periodiek systeem staan de elementen niet zo maar. Ze zijn verdeeld volgens drie bepaalde systemen. De eerste van de deze systemen zijn groepen en families. De volgens grotendeels de verticale rijen (de kolommen).
+Op deze twee groepen na wordt iedere groep naar het eerste element in de rij vernoemd. Zo heet rij 6 de [[chroomgroep]], aangezien [[chroom]] het eerste element is dat in die rij voorkomt. Bij rij 1 moet men wel oppassen. Die heet niet de waterstofgroep, maar de [[lithiumgroep]]. Waterstof wordt namelijk niet bij de groepen gerekend. Rij 1 en 2 hebben ook nog een andere naam. Rij 1 mag ook de alkalimetalen genoemd worden en rij 2 mag naast Berylliumgroep ook aardalkalimetalen genoemd worden. Ook mag je rij 17 naast fluorgroep halogenen noemen en rij 18 mag naast heliumgroep of neongroep ook edelgassen genoemd worden. In principe zijn deze namen verouderd, maar ze worden soms nog weleens gebruikt. Leuk weetje is dat rij 8, 9 en 10 vroeger als 1 groep gezien werden. De [[lanthaniden]] en de [[actiniden]] (de twee rijen onderaan het periodiek systeem) vallen onder de [[scandiumgroep]].
+Elementen worden ingedeeld op basis van een aantal kenmerken die ze gemeen hebben. Naarmate je meer naar onder gaat worden deze kenmerken steeds duidelijker, steeds meer aanwezig. Water wordt niet in groepen ingedeeld, aangezien water met geen enkel ander element kenmerken deelt. Men heeft het slechts om ruimte te besparen bovenaan de lithiumgroep gezet.
+===Rijen: Periodes===
+De horizontale rijen heten de periodes. Het periodiek systeem is ook naar de periodes vernoemd. In totaal zijn er 7 periodes
+Wat zijn periodes nou precies? Als eerste gaan we daarvoor terug naar de basics. Een atoom heeft naast protonen ook [[elektron]]en. Elektronen zitten niet in de kern, maar cirkelen om de kern heen. Je kunt het eigenlijk een beetje vergelijken als ons zonnestelsel. Een kern (de zon) met daarom heen elektronen (de planeten). Net als in ons zonnestelsel heb je bij een atoom elektronen die dichtbij de kern blijven en elektronen die ver van de kern verwijderd zijn. Ook dit verschilt per element. Je kunt om de kern denkbeeldige lijnen trekken. Elke lijn vormt een soort schil om de kern heen (de [[elektronenschil]]). Een atoom kan er maximaal 7 hebben. Periodes geven eigenlijk aan hoeveel van deze schillen zijn opgevuld met elektronen. [[Zwavel]] staat bijvoorbeeld in periode 3, wat betekent dat het element drie schillen heeft die elk elektronen bevatten. Aangezien elektronen altijd het liefst dicht bij de kern blijven, worden eerst de binnenste lagen/schillen gevuld tot die helemaal vol zijn. Bij zwavel zijn de eerste twee schillen dus helemaal gevuld. Of de derde schil vol is kun je niet zo aflezen, daarvoor zal je het atoom van dichtbij moeten bekijken. Wel kun je met zekerheid zeggen dat er in de derde schil elektronen voorkomen.
+===Kleuren: reeksen===
+De kleuren van de vakjes geven aan tot welke reeks het element behoort. Deze elementen hebben dezelfde scheikundige en natuurkundige eigenschappen. Echter zijn er wel kleinere verschillen te zien. Vaak is dit zo geplaatst dat het oploopt, alleen de manier waarop verschilt. Zo kan dit verticaal, horizontaal of diagonaal zijn. In totaal zijn er 10 verschillende reeksen.
 ==Het Systeem==
+===Het huidige periodiek systeem===
 Hieronder zie je een weergave van het systeem:
 {{Periodiek systeem2}}
+===Alternatieven===
+==Belang van het periodiek systeem==
 ==Zie ook==