Oostenrijk: verschil tussen versies

Versie van 26 apr 2020 12:26

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Toelichting: Aangezien er heel veel goede artikelen zijn over Oostenrijk, ga ik het artikel uitbreiden.

Dit artikel is nog niet af.

Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken!

Republiek Oostenrijk Republik Österreich
Hoofdstad	Wenen
Aantal inwoners	8.979.894 (2022)
Oppervlakte	83.871 km²
Regeringsvorm	Federale parlementaire republiek
Bondspresident	Alexander Van der Bellen (sinds 2017)
Bondskanselier	Karl Nehammer (sinds 2021)
Godsdienst	Christendom (69%) Geen religie (22%) Islam (7,9%) Overig (1,1%)
Taal	Duits (Deutsch)
Munteenheid	Euro
Volkslied	Land der Berge, Land am Strome
Nationale feestdag	26 oktober
Landcode	AUT
Portaal Oostenrijk

Oostenrijk is een land in centraal Europa en grenst aan Zwitserland, Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Italië Slovenië en de ministaat Liechtenstein. De belangrijkste rivier is de Donau. Die is dan ook verbonden met de Zwarte Zee en is dus zeer belangrijk voor de scheepvaart. De hoofdstad van Oostenrijk is Wenen.

In het jaar 1995 is Oostenrijk toegetreden tot de Europese Unie. De nationale feestdag is op 26 oktober. Vroeger betaalden ze met de Schilling, maar nu met de euro. Hun volkslied heet: Land der Berge, Land der Ströme. De bondspresident is Heinz Fischer.

Oostenrijk telt ongeveer 8.200.000 (meer dan 8 miljoen) inwoners. In Oostenrijk liggen ook de Alpen. Dat is dan ook zeer bekend voor te gaan skiën, langlaufen of snowboarden. De inwoners spreken voor 98% Duits. Welke lekkere specialiteiten Oostenrijk ook heeft zijn schnitzel, apfelstrudel, sachertorte, en als drank een spritze. In Wenen staat ook het bekende Schloss Schönbrunn. En Wenen staat niet alleen daar bekend om, maar ook voor zijn koetsen en klassieke muziek. Want ook de in Salzburg geboren Wolfgang Amadeus Mozart is bijvoorbeeld een beroemde Oostenrijkse componist. Ook de Weense Wals is zeer bekend.

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Oostenrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Oostenrijk is door veel verschillende volken en vorstenhuizen overheerst. Zo waren er eerst de Romeinen, Hunnen, Longobarden, Ostrogoten, Beieren en Franken. Oostenrijk werd daarna een markgraafschap dat werd geregeerd door het huis Babenberg. Daarna werd het een hertogdom geregeerd door verschillende vorstenhuizen. Daarna werd het een aartshertogdom geregeerd door het huis Habsburg. Oostenrijk werd steeds machtiger en de aartshertogen hadden veel invloed. Na Napoleon werd Oostenrijk een keizerrijk nog steeds geregeerd door het huis Habsburg. Later werd het een dubbelmonarchiedubbelmonarchie genaamd Oostenrijk-Hongarije. Toen Oostenrijk-Hongarije samen met Duitsland de Eerste Wereldoorlog had verloren werd het een rommeltje. Tijdelijk kwam er het republiek Duits-Oostenrijk dat na het verdrag van Saint-German werd opgevolgd door het Eerste Oostenrijkse Republiek. Toen Oostenrijk tijdens de Anschluss bij het Groot-Duitse Rijk werd gevoegd heette het de Ostmark. Toen de Tweede Wereldoorlog was afgelopen werd Oostenrijk verdeeld in bezettingszone'sbezettingszone's . Dat waren gebieden die werden bestuurd door de Sovjet-Unie, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten. In 1955 werden die bezettingszone's opgeheven en Oostenrijk werd weer onafhankelijk als het maar neutraal zou blijven (dat betekent dat het nooit partij zou mogen kiezen in een oorlog). Tijdens de Koude Oorlog koos het land partij (hoewel dat eigenlijk niet mocht) voor het Westen. In 1995 ging het horen bij de Europese Unie en in 2002 ging het betalen met de euro.

Geografie

Landschap

De hoogste berg van Oostenrijk is de Gross Glockner en deze is 3.798 meter hoog. De Gross Glockner is één berg in een hele bergketen die de Alpen heet. Driekwart van Oostenrijk ligt in de Alpen. Een belangrijke inkomstenbron van Oostenrijk is dan ook toerisme, van alle wintersporters die in Vorarlberg, Tirol en Salzburg gaan wintersporten.

Klimaat

Natuur

Oostenrijk is met 38% bos een van de bosrijkste landen van Europa. De begroeiing van de berghellingen verschilt door de temperatuurverschillen. Tot 800 meter zijn er veel akkers en weiden, boven de 800 meter loofbomen en nog wat hoger veel naaldwouden. De boomgrens wordt bereikt na 1800 meter hoogte. Daarboven beginnen de Alpenweiden (Matten). In de winter liggen de weiden onder de sneeuw, maar in de lente verschijnt een zeer gevarieerde begroeiing met felle kleuren.

Grootste steden

Zie ook de lijst van steden en plaatsen in Oostenrijk.

De enige steden in Oostenrijk met meer dan 250.000 inwoners zijn Wenen en Graz, Wenen is veruit de grootste stad van het land.

	Naam	Deelstaat	Bevolking		Naam	Deelstaat	Bevolking
1	Wenen	Wenen	1.651.437	11	Steyr	Opper-Oostenrijk	39.340
2	Graz	Stiermarken	250.099	12	Wiener Neustadt	Neder-Oostenrijk	39.208
3	Linz	Opper-Oostenrijk	189.343	13	Feldkirch	Vorarlberg	31.458
4	Salzburg	Salzburg	150.269	14	Bregenz	Vorarlberg	28.933
5	Innsbruck	Tirol	117.180	15	Leoben	Stiermarken	25.804
6	Klagenfurt	Karinthië	91.044	16	Wolfsberg	Karinthië	25.301
7	Wels	Opper-Oostenrijk	58.862	17	Klosterneuburg	Neder-Oostenrijk	24.797
8	Villach	Karinthië	57.925	18	Baden bei Wien	Neder-Oostenrijk	24.502
9	Sankt Pölten	Neder-Oostenrijk	49.869	19	Krems	Neder-Oostenrijk	23.713
10	Dornbirn	Vorarlberg	44.809	20	Traun	Opper-Oostenrijk	23.470

Zie ook:

categorie:Plaats in Oostenrijk

Bevolking

Bevolkingsgroepen

Taal

Geloof

In Oostenrijk hebben veel mensen ook een geloof. 73,6% van de Oostenrijkers is rooms-katholiek. Ook is 4,7% protestant, 4,2% moslim, 3,5% andere geloven en 12% was atheïst. Er zijn twee katholieke kerkprovincie. De Kerkprovincie Salzburg en de Kerkprovincie Wenen. Verder zijn er ook nog een aantal kleinere bisdommen. Toen de reformatie kwam werden duizenden Oostenrijkers protestant, maar onder druk van de katholieke contrareformatie werden de meeste toch weer katholiek. Tegenwoordig zijn er steeds minder gelovigen in Oostenrijk, alleen de moslims worden talrijker.

Bestuurlijke indeling

Oostenrijk is verdeeld in deelstaten (Duits: Bündeslander). Deelstaten zijn anders dan provincies omdat ze meer beslissingen zelf mogen nemen dan provincies dat mogen. Oostenrijk heeft de volgende deelstaten:

De kleinste deelstaat is Wenen. Deelstaten worden bestuurd door een gouverneur.

Kunst en cultuur

Kunst en architectuur

Der Kuss (1907-1908) van Gustav Klimt is te zien in de Österreichische Galerie Belvedere in Wenen.

Oostenrijk is erg ontwikkeld in de kunsten en speelde lange tijd een belangrijke rol in Europa. Veel kunstenaren namen inspiratie uit Frankrijk, Italië en Duitsland. Een aantal belangrijke kunstenaars waren verenigd in de Wiener Secession. Voorbeelden van deze kunstenaars zijn de schilders Gustav Klimt, Otto Friedrich en Max Kurzweil en de architecten Otto Wagner en Joseph Maria Olbrich. Veel van hun werk is vooral in Wenen te vinden, waar de groep ook werkte. Wagner ontwierp bijvoorbeeld veel belangrijke gebouwen, zoals de gebouwen langs de Karlplatz en veel stations voor de Weense metro. Gustav Klimt wordt meestal gezien als de internationaal bekendste kunstschilder van het land. In zijn schilderijen verwerkte Klimt veel bladgoud en maakte vooral portretten van vrouwen. Zijn schilderij Der Kuss is wereldberoemd.

Friedensreich Hundertwasser is één van de bekendste moderne kunstenaars van Oostenrijk. Hundertwasser was één van de voorvechters voor een bouwwijze die zowel voor mens als natuur goed was. In zijn gebouwen gebruikte hij veel kleur, organische vormen (geen muur is recht) en veel planten. In sommige gebouwen komen er letterlijk bomen uit muren en zijn er ramen in allerlei vormen.

Muziek

Wolfgang Amadeus Mozart is één van de bekendste componisten ter wereld.

Oostenrijk heeft een grote invloed gehad op de klassieke muziek. Veel bekende componisten waren Oostenrijker of woonden in Oostenrijk. De bekendste Oostenrijkse componist is waarschijnlijk Wolfgang Amadeus Mozart, die al op zeer jonge leeftijd muziek speelde en werken componeerde. Mozart wordt samen met Joseph Haydn en de Duitser Ludwig van Beethoven (die lange tijd in Oostenrijk woonde) tot de Eerste Weense School behoorde. Andere klassieke Oostenrijkse componisten zijn Franz Schubert en Johann Strauss. Rond 1900 ontstond de Tweede Weense School; bestaande de modernere componisten Arnold Schoenberg, Alban Berg en Anton Webern.

Oostenrijkse muziek is niet enkel klassieke muziek, ook heeft het land zich op modern vlak ontwikkeld. Een bekend nummer uit Oostenrijk is Mariandl (1947) dat door Maria Andergast en Hans Lang gezongen werd. In de jaren tachtig was de zanger Falco erg populair met zijn nummer Rock me Amadeus en in de jaren negentig DJ Ötzi met Anton aus Tirol.

Oostenrijk heeft twee maal het Eurovisiesongfestival gewonnen; de eerste keer was Udo Jürgens in 1966 met Merci chérie en de tweede keer was Conchita Wurst in 2015 met Rise like a phoenix.

Bezienswaardigheden

Oostenrijk is een geliefd vakantieland, vooral skivakanties, maar ook voor stedentrips en cultuurreizen. Het land heeft ook vele bezienswaardigheden. Tien Oostenrijkse monumenten en natuurgebieden staan op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Dit zijn:

De Salzkammergut nabij Salzburg

Historisch centrum van de stad Salzburg
Paleis en tuinen van Schönbrunn
Cultuurlandschap Hallstatt-Dachstein/Salzkammergut
Semmeringspoorlijn
Stad Graz – historisch centrum en Slot Eggenberg (uitgebreid in 2010)
Cultuurlandschap Wachau
Historisch centrum van Wenen
Cultuurlandschap Fertö/Neusiedlermeer (gedeeltelijk in Hongarije)
Oude en voorhistorische beukenbossen van de Karpaten en andere regio's van Europa (gedeeltelijk in andere landen)
Prehistorische paalwoningen in de Alpen (gedeeltelijk in andere landen)

Andere bekende monumenten die niet op de Werelderfgoedlijst staan zijn de abdij van Melk, de waterval Krimmler Wasserfälle, de dom van Gurk, de Seegrotte en diverse ijsgrotten.

Eten en drinken

Een aantal apfelstrudels

De Oostenrijkse keuken kent veel gelijkenissen met de Duitse keuken en invloeden van de Hongaarse, Italiaanse, Franse keuken en de keuken van de Balkanlanden. Toch zijn er gerechten die als typisch Oostenrijks beschouwd worden. De schnitzel is hier een voorbeeld van. Het is een gerecht dat bestaat uit gefrituurd vlees dat wordt platgeslagen en gepaneerd. Er bestaan diverse soorten schnitzels, zoals de Wienerschnitzel en de Jägerschnitzel. Een ander bekend stuk Oostenrijks vlees is de tafelspitz.

In Oostenrijk is het erg normaal om naar een koffiehuis te gaan. Oostenrijk heeft een diverse koffiecultuur. Bij de koffie wordt meestal ook een gebakje of andere zoetigheid gegeten. De apfelstrudel, de sachertorte, kaiserschmarren en germknödel komen tevens ook uit Oostenrijk. Een doosje met Mozartkugels, balvormige chocolaadjes, wordt vaak door toeristen meegenomen als souvenir. Wijn en bier worden in heel Oostenrijk gemaakt en daarvoor zijn er ook verschillende soorten van te vinden.

Een Wienerschnitzel
Mozartkugels
Kaiserschmarren
Sachertorte
Café Central, één van bekendste koffiehuizen van Wenen

Media

Politiek

Bondspresident en regering

De huidige regering van Oostenrijk onder bondskanselier Sebastian Kurz

Oostenrijk is een republiek en heeft daarom een president als hoofd van het land. Net als Duitsland wordt de president van Oostenrijk Bondspresident (Duits: Bundespräsident) genoemd. De bondspresident heeft enkel een ceremoniële functie. Dit betekent dat de bondspresident net als de koning in Nederland en België geen werkelijke macht heeft. De bondspresident wordt gekozen in rechtstreekse verkiezingen elke zes jaar. De verkiezingen bestaan uit twee ronden, waarin de tweede rond gaat tussen de twee populairste kandidaten van de eerste ronde. In principe kan elke meerderjarige Oostenrijker aan de verkiezingen meedoen, behalve als je lid bent van het voormalige Keizerlijke Huis Habsburg. De huidige bondspresident van Oostenrijk is Alexander Van der Bellen (sinds 2017) namens Die Grunen - Die Grune Alternative.

De bondskanselier van Oostenrijk heeft meer macht dan de bondspresident. De functie van bondskanselier is vergelijkbaar met die van minister-president en is de leider van de Oostenrijkse regering. De bondskanselier wordt benoemd door de bondspresident. In principe kan hij iedereen aanwijzen, maar hij moet rekeninghouden met wie de meerderheid in het parlement heeft. Hierdoor wordt meestal iemand uit de grootste partij in het parlement gekozen. Er is geen bevestiging van het parlement nodig, maar het parlement kan wel de bondskanselier ontslaan. De huidige bondskanselier van Oostenrijk is Sebastian Kurz (sinds 2020) namens de Oostenrijkse Volkspartij. Kurz is de jongste bondskanselier die het land ooit gehad heeft.

Parlement

Het Parlementsgebouw in Wenen is de vergaderplaats van beide kamers van het parlement. Sinds 2017 zijn de twee echter verplaatst naar de Hofburg, vanwege een renovatie, die t/m 2021 gaat duren.

Het Oostenrijkse parlement bestaat uit twee kamers:

De Nationale Raad (Nationalrat) bestaat uit 183 leden, die worden gekozen in rechtstreekse verkiezingen voor een periode van vier jaar.
De Bondsraad (Bundesrat) bestaat uit 61 leden, die worden gekozen door de deelstaten van een periode van vier jaar.

De Bondsraad stemt als tweede over de wetten en heeft veel minder macht dan de Nationale Raad. De Bondsraad kan bijvoorbeeld geen wetten maken of aanpassen en mag alleen in bepaalde gevallen tegenstemmen, in tegenstelling tot de Nationale Raad.

Oostenrijk heeft na de verkiezingen van 2019 vijf belangrijke partijen. De drie grootste partijen van Oostenrijk zijn de Sociaaldemocratische Partij van Oostenrijk, de christendemocratische Oostenrijkse Volkspartij en de rechts-populistische Vrijheidspartij van Oostenrijk. Die Grunen en het liberale NEOS behoren tot de kleinere partijen. De huidige meerderheid wordt gevormd door de Oostenrijkse Volkspartij met Die Grunen.

Neutraliteit

In de Vienna International City in Wenen zit een kantoor van de Verenigde Naties sinds 1967 gevestigd.

Oostenrijk is net als buurlanden Zwitserland en Liechtenstein neutraal. Bij het staatsverdrag van 1955 heeft Oostenrijk gezworen voor eeuwig neutraal te zijn. Dit was ook één van de redenen waarom Oostenrijk relatief laat bij de Europese Unie kwam en treedt het land niet toe tot de NAVO. Op militair gebied heeft Oostenrijk een leger dat het eigen grondgebied mag verdedigen. Het land zal echter niet meedoen aan buitenlandse missies of landen aanvallen. De neutraliteit heeft ervoor gezorgd, dat de Verenigde Naties een kantoor in Wenen hebben.

De neutraliteit zorgt er tevens voor dat Oostenrijk niet echt conflicten heeft met andere landen. Het land heeft een klein conflict met Italië over het gebied Zuid-Tirol. Dit gebied hoort bij Italië, maar wordt hoofdzakelijk door Oostenrijkers bewoond. Oostenrijk heeft dit een tijdje geclaimd, maar tegenwoordig heeft het besloten met Italië samen te werken en Euregio te starten bestaande uit Zuid-Tirol de deelstaat Tirol. Oostenrijk kan het goed vinden met alle buurlanden. Oostenrijkers beschouwen de Duitse deelstaat Beieren als hun beste vriend, aangezien de Beierse en Oostenrijkse cultuur erg gelijk is en in de gebieden in hetzelfde dialect spreken.

Verkeer en Vervoer

Lijst van Oostenrijkse autosnelwegen

Als je wil rijden op de wegen in Oostenrijk aan moet je een tolvignet kopen. Een soort sticker die je op je auto moet plakken. Doordat er zo veel bergen zijn zijn sommige wegen in de winter ondergesneeuwd, die worden dan afgesloten. De officiële onderhouder van de wegen is ASFiNAG. Er is wel 133.361 kilometer aan wegen! Ook is er rond de 6024 kilometer aan spoor voor de treinen. Er zijn ook 6 luchthavens: Luchthaven Wenen, Luchthaven Linz, Luchthaven Graz, Luchthaven Klagenfurt, Luchthaven Salzburg en Luchthaven Innsbruck. De belangrijkste luchtvaartmaatschappij is Austrian Airlines. Natuurlijk zijn er ook talloze gondels, stoeltjesliften en kabelbanen voor wintersporters.

Economie

Landbouw

Industrie

Diensten en toerisme

Internationale handel

Nationale symbolen

Vlag en wapen

Volkslied

Zie Land der Berge, Land am Strome voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het volkslied van Oostenrijk is "Land der Berge, Land am Strome". De melodie is gemaakt door Wolfgang Amadeus Mozart. Toen Oostenrijk nog een keizerrijk was was het volkslied het Kaiserhymne. Hieronder kun je het lied beluisteren.

Fotogalerij

Vlag van Oostenrijk
Wapen van Oostenrijk
Kaart van Oostenrijk
Satellietfoto

Bronnen

CIA worldfactbook
(de) Koppensteiner, J. (2018). Österreich. Ein landeskundliches Lesebuch. Uitgeverij: Praesens.

Europese Unie

Lidstaten:	België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Zweden
Ultraperifere gebieden:	Frankrijk: Frans-Guyana · Guadeloupe · Martinique · Mayotte · Réunion · Saint-Martin Portugal: Azoren · Madeira Spanje: Canarische Eilanden
Kandidaat-lidstaten:	Albanië · Bosnië en Herzegovina · Moldavië · Montenegro · Noord-Macedonië · Oekraïne · Servië · Turkije

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

@@ Regel 125: / Regel 125: @@
 ==Politiek==
 ===Bondspresident en regering===
+[[Bestand:Regierungsklausur_in_Krems_(49464580226).jpg|right|300px|thumb|De huidige regering van Oostenrijk onder bondskanselier [[Sebastian Kurz]]]]
 Oostenrijk is een republiek en heeft daarom een president als hoofd van het land. Net als Duitsland wordt de president van Oostenrijk ''Bondspresident'' ([[Duits]]: ''Bundespräsident'') genoemd. De bondspresident heeft enkel een ceremoniële functie. Dit betekent dat de bondspresident net als de koning in Nederland en België geen werkelijke macht heeft. De bondspresident wordt gekozen in rechtstreekse verkiezingen elke zes jaar. De verkiezingen bestaan uit twee ronden, waarin de tweede rond gaat tussen de twee populairste kandidaten van de eerste ronde. In principe kan elke meerderjarige Oostenrijker aan de verkiezingen meedoen, behalve als je lid bent van het voormalige Keizerlijke [[Huis Habsburg]]. De huidige bondspresident van Oostenrijk is [[Alexander Van der Bellen]] (sinds 2017) namens [[Die Grunen - Die Grune Alternative]].
@@ Regel 130: / Regel 131: @@
 ===Parlement===
+[[Bestand:Parlament-Aufnahme_Orthocopter.JPG|left|300px|thumb|Het Parlementsgebouw in Wenen is de vergaderplaats van beide kamers van het parlement. Sinds 2017 zijn de twee echter verplaatst naar de [[Hofburg]], vanwege een renovatie, die t/m 2021 gaat duren.]]
 Het Oostenrijkse parlement bestaat uit twee kamers:
 * De [[Nationale Raad (Oostenrijk)|Nationale Raad]] (''Nationalrat'') bestaat uit 183 leden, die worden gekozen in rechtstreekse verkiezingen voor een periode van vier jaar.
@@ Regel 138: / Regel 140: @@
 ===Neutraliteit===
+[[Bestand:Uno_City_Kaiserwasser.jpg|right|300px|thumb|In de [[Vienna International City]] in Wenen zit een kantoor van de [[Verenigde Naties]] sinds 1967 gevestigd.]]
 Oostenrijk is net als buurlanden [[Zwitserland]] en [[Liechtenstein]] neutraal. Bij het staatsverdrag van 1955 heeft Oostenrijk gezworen voor eeuwig neutraal te zijn. Dit was ook één van de redenen waarom Oostenrijk relatief laat bij de Europese Unie kwam en treedt het land niet toe tot de [[NAVO]]. Op militair gebied heeft Oostenrijk een leger dat het eigen grondgebied mag verdedigen. Het land zal echter niet meedoen aan buitenlandse missies of landen aanvallen. De neutraliteit heeft ervoor gezorgd, dat de [[Verenigde Naties]] een kantoor in Wenen hebben.