Oekraïne: verschil tussen versies
(→Taal) |
|||
| Regel 47: | Regel 47: | ||
== Taal == |
== Taal == |
||
| − | [[ |
+ | [[File:Ukr lang ukr 2001 int.png|left|thumb|300px|Hoe donkerder, hoe meer mensen Oekraïens als moedertaal hebben.]] |
De officiële taal van Oekraïne is [[Oekraïens]]. Die taal lijkt heel erg op [[Russisch]] (net zoals Nederlands en [[Duits]]). Maar er zitten in het Oekraïens ook veel woorden uit het [[Pools]]. |
De officiële taal van Oekraïne is [[Oekraïens]]. Die taal lijkt heel erg op [[Russisch]] (net zoals Nederlands en [[Duits]]). Maar er zitten in het Oekraïens ook veel woorden uit het [[Pools]]. |
||
Versie van 15 aug 2019 12:48
| Oekraïne Україна (Oekrajina)
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Kiev |
| Aantal inwoners | 41.208.106 (2021) |
| Oppervlakte | 603.500 km² |
| Regeringsvorm | Semi-presidentiële republiek |
| President | Volodymyr Zelensky (sinds 2019) |
| Premier | Denis Sjmyhal (sinds 2021) |
| Godsdienst | Christendom (87,3%) Geen religie (11%) Overig (1,7%) |
| Taal | Oekraïens (українська мова) |
| Munteenheid | Grivna |
| Volkslied | Sjtsje ne vmerla Oekrajiny |
| Nationale feestdag | 24 augustus |
| Landcode | UKR |
Portaal  Oekraïne
| |
Oekraïne is een land in Europa. De hoofdstad is Kiev.
Oekraïne heeft een totale oppervlakte van 603.700 km2. Van noord naar zuid is het ongeveer 893 kilometer. Oekraïne is 14 keer zo groot als Nederland en na Rusland is Oekraïne het grootste land van Europa. Het is zelfs het grootste geheel in het werelddeel Europa liggende land. Want Rusland ligt voor een groot deel in Azië.
Oekraïne is na Rusland en Kazachstan de grootste republiek uit de Voormalige Sovjet-Unie. Oekraïne heeft een gekozen parlement en is een democratie sinds de laatste verkiezingen in 2014. Voor 2014 werden de verkiezingsuitslag vaak vervalst. En als je weet dat de nu afgezette president zijn rivale, de vroegere premier Joelia Timosjenko, heeft laten opsluiten, dan begrijp je, dat het voor 2014 niet echt democratisch was.
In het Nederlands wordt Oekraïne ook vaak De Oekraïne genoemd en dat is fout. Dat lidwoord (de) hoort er niet bij. Ook wordt soms Ukraïne of Ukraine gebruikt. Het westen van Oekraïne is meer op West-Europa "georiënteerd" (dat wil zeggen dat ze van "Westerse" mode en muziek houden) en het oosten (wat nu bezet wordt door Rusland)meer op Rusland. Ook de Krim wordt illegaal door Rusland bezet. Het werd geannexeerd door Rusland met het houden van een nep referendum.
Geschiedenis
De geschiedenis van Oekraïne begint zo'n beetje bij het Kievse Rijk. Dit land, met Kiev als hoofdstad bestond van 882 tot en met 1240. Toen werd het Kievse Rijk overgenomen door de Mongolen. Later werd het land onderdeel van Litouwen, Polen en Rusland.
Sovjetperiode
Nadat in 1917 de Oktoberrevolutie uitbrak in Rusland, waardoor dat land communistisch werd, ontstond er veel onrust in Oekraïne. Veel verschillende (communistische) regeringen volgden elkaar op. Uiteindelijk werd het in 1922 onderdeel van de Sovjet-Unie. Doordat de boerenbedrijven samengingen tot grote staatbedrijven, ontstond er een grote hongersnood. Deze hongersnood, de holodomor, duurde van 1932 tot en met 1933. Tussen de 5 en 10 miljoen mensen stierven.
Vanaf 1941 bezette Nazi-Duitsland grote delen van de Sovjet-Unie, waaronder de Oekraïne. Meer dan een zesde van de Oekraïners stierf tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog was Oekraïne één van de welvarendste delen van Sovjet-Unie, maar nog lang niet zo welvarend als Nederland en België toen waren.
Na de staatsgreep in het Russische Moskou riep de Oekraïne op 24 augustus 1991 de onafhankelijkheid uit. Later werd er ook een referendum gehouden. Iedereen kon naar de stembus om te stemmen over de toekomst van het land. Een ruime meerderheid van 90% stemde voor onafhankelijkheid.
Kernramp van Tsjernobyl
Tsjernobyl, zaterdag 26 april 1986. Midden in de nacht ontplofte een onderdeel van de kerncentrale van de stad. Deze ramp had grote gevolgen voor Oekraïne en het buurland hiervan, Wit-Rusland (toen hoorden die landen nog bij de Sovjet-Unie).
Het stadje Tsjernobyl had ooit 15.000 inwoners, en de nabijgelegen stad Pripjat zelfs 55.000. Maar toen reactor 4 ontplofte was die tijd voorbij. Iedereen moest vertrekken. Zo staat er in Pripjat nog steeds een reuzenrad wat er in 1986 ook al stond.
Na de ontploffing in reactor 4 werd er een sarcofaag gebouwd om zo veel mogelijk straling tegen te houden. Deze was maar tijdelijk, daarom werd er in 2012 een nieuwe sarcofaag gebouwd.
De gevolgen waren groot. Nog steeds sterven er mensen aan de radioactieve straling in Oekraïne en Wit-Rusland, Tsjernobyl ligt namelijk vlak bij de grens. In Nederland mocht er in de periode na de ramp geen bladgroente verkocht worden en ook mochten de koeien niet grazen, om besmetting van melk te voorkomen. In België werden er geen maatregelen genomen. De weerman mocht in zijn weerbericht zelfs niet zeggen hoe hoog de straling van de radioactieve wolk was.
Tegenwoordig is het gebied verboden terrein en is het bijna uitgestorven. In de dagen na de ramp weigerden 3500 inwoners te vertrekken, in 2006 waren er nog maar 461 over. Door de afwezigheid van mensen zijn er in het gebied nu veel speciale planten en dieren. Het is wel mogelijk om reizen te maken naar Tsjernobyl, maar dan gelden er speciale voorschriften, omdat het anders te gevaarlijk is.
Euromaidan en Krimcrisis
Euromaidan is de naam van de protesten die november 2013 begonnen op het Kievse Majdan Nezalezjnosti (onafhankelijksplein). Waarom protesteerden die mensen nu allemaal? De Oekraïense president, Viktor Janoekovytsj, ondertekende een akkoord met de Europese Unie niet, maar wilde meer samenwerking met Rusland. Oekraïne ligt tussen Europa en Rusland in, het land is als het ware in tweeën gedeeld. Zoals je hierboven al kon lezen zijn in het westen de mensen pro-EU, en in het oosten pro-Rusland. Toen president Janoekovytsj begin 2014 ook nog eens een anti-demonstratiewet ondertekende, barstte de bom echt los. De Oekraïners wilden niet alleen meer banden met de EU, nee, de regering moest weg! Er ontstonden bloedige gevechten waarbij meer dan 100 mensen om het leven kwamen. Op 22 februari vluchtte president Janoekovytsj naar Rusland.
De oud-premier Joelia Tymosjenko, die pro-EU is, werd vrijgelaten uit de gevangenis, waar ze in was gezet na een politiek proces. Zij sprak de bevolking op het plein toe en maakte bekend zich kandidaat te stellen als president. Er kwamen een tijdelijke regering en een arrestatiebevel voor Janoekovytsj. Het parlement wilde hem uitleveren aan het Internationaal Strafhof in Den Haag, vanwege het plegen van "massamoord op vreedzame burgers".
Vanaf 26 februari verplaatste de onrust zich van Kiev naar het zuiden van het land, op het schiereiland de Krim. De meeste mensen, zo'n 60%, op dit schiereiland zijn Russisch, en zij hadden dus liever Janoekovytsj weer terug. Ook voor Rusland is dit schiereiland belangrijk. In de haven van Sebastopol ligt namelijk een groot deel van de Russische Zwarte Zeevloot. Op 27 februari bezette het Russische leger de vliegvelden van die stad en de hoofdstad van het schiereiland, Simferopol. Daarna verspreidden de Russische troepen zich over het schiereiland. Op 6 maart besloot het parlement van de Krim om zich aan te sluiten bij Rusland. Op 16 maart werd er een referendum gehouden met twee keuzes: óf aansluiting bij Rusland óf onafhankelijkheid. Een groot deel van de stemmers stemde voor aansluiting bij Rusland. Dit referendum is echter niet erkend door Oekraïne, de Verenigde Staten en de Europese Unie.
Je zou denken: de meeste mensen zijn voor aansluiting bij Rusland. Waarom laten de VS en Europa de aansluiting van de Krim bij Rusland dan niet toe? Dat heeft twee redenen. Het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Rusland hebben ten eerste in 1994 akkoord getekend, waarin ze beloven de Oekraïense grenzen te beschermen. Er wonen verder op de Krim ook Krim-Tataren (de oorspronkelijke inwoners, 12%) en Oekraïners (25%), en beide bevolkingsgroepen zijn tegen aansluiting bij Rusland.
Er kwamen ook veel onlusten in het pro-Russische oosten van Oekraïne. In steden als Donetsk en Luhansk werden overheidsgebouwen (provinciehuizen, gemeentehuizen, enzovoort) bezet door pro-Russisch gezinden. De Oekraïense regering zette het leger in, maar een aantal soldaten liep over naar de pro-Russische kant. Vanwege Pasen heeft de regering de gevechten met de opstandelingen tijdelijk onderbroken. De zogenaamde pro-Russische separatisten gingen steeds gewelddadiger te werk en er vielen steeds meer doden. Het hoogste aantal doden in een keer aan Oekraïense kant was 10. De separatisten kregen ook steeds betere wapens, misschien wel van de Russen. In september 2014 en februari 2015 werden er vredesakkoorden gesloten, maar die hielpen maar gedeeltelijk en tijdelijk.
De stad Donetsk heeft de onafhankelijkheid uitgeroepen en noemt zichzelf nu de Volksrepubliek Donetsk. Deze stad is ook zwaar getroffen door de oorlog.
Taal
De officiële taal van Oekraïne is Oekraïens. Die taal lijkt heel erg op Russisch (net zoals Nederlands en Duits). Maar er zitten in het Oekraïens ook veel woorden uit het Pools.
Zo'n 67% van de bevolking heeft als moedertaal Oekraïens en 24% heeft Russisch als moedertaal. Die mensen wonen voornamelijk in het zuidoosten van het land en op het schiereiland Krim. Daar wonen veel Russen.
Oekraïens wordt geschreven in het Cyrillische alfabet, een ander alfabet dan het Latijnse alfabet, ons alfabet.
Geografie
Landschap
Oekraïne is een land gelegen op de grens tussen oost en west, bestaat uit uitgestrekte steppen. In het westen zijn ook bergen. Meer in het midden van het land ligt een groot moerasgebied, de Pripet. Ten slotte is er nog het Krimgebergte. Deze bergen liggen op het landschapsrijke Krim schiereiland. Door Oekraïne loopt de rivier de Dnjepr, van noord dwars door het land naar het zuiden. Daar mond die uit in de Zwarte Zee. De rivier de Dnjepr begint in de Oekraïense Karpaten. Ook ligt de bekende rivier de Donau voor een heel klein stukje in Oekraïne. Die rivier stroomt ook door Wenen, Budapest en Belgrado.
Buurlanden
Oekraïne heeft verschillende buurlanden, dat zijn:
- Rusland (1576 km)
- Moldavië (939 km)
- Roemenië (169 km)
- Hongarije (103 km)
- Wit-Rusland (891 km)
- Polen (428 km)
- Slowakije (90 km)
Bestuurlijke indeling
Oekraïne is onderverdeeld in 24 oblasten, 2 autonome steden en één autonome republiek.
De twee autonome steden zijn Kiev en Sebastopol. Kiev omdat het de hoofdstad is en Sebastopol omdat er een grote Russische marinehaven is.
De autonome republiek is het schiereiland Krim. De bevolking van het Krim is voornamelijk Russisch, en niet Oekraïens. De republiek beslaat het hele schiereiland met uitzondering van Sebastopol. De hoofdstad van de Krim is Simferopol, een andere bekende stad is Jalta.
Hier staan alle oblasten van Oekraïne, de meeste zijn naar hun hoofdstad genoemd:
Grootste steden
| Lijst met de 6 grootste steden | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nummer | Stadsnaam | Stedelijke bevolking | ||||||||
| 1 | Kiev | 2.611.327 | ||||||||
| 2 | Charkov | 1.470.902 | ||||||||
| 3 | Dnjepropetrovsk | 1.065.008 | ||||||||
| 4 | Odessa | 1.029.049 | ||||||||
| 5 | Donetsk | 1.016.194 | ||||||||
| 6 | Zaporizja | 775,678 | ||||||||
Transport
De belangrijkste luchthaven van Oekraïne is Luchthaven Kiev Boryspil. Vanuit Amsterdam Airport Schiphol en Brussels Airport is de luchthaven bereikbaar met Ukraine International Ailines en KLM. Behalve Boryspil heeft Kiev nog twee andere luchthavens, één voor binnenlandse vluchten en één voor vracht.
Andere luchthavens in Oekraïne zijn onder andere de luchthaven van Odessa en van Charkov, deze is voor het EK Voetbal 2012 (zie volgend kopje) helemaal gerenoveerd (verbouwd).
De twee belangrijkste Oekraïense luchtvaartmaatschappijen zijn Ukraine International Airlines en Aerosvit.
Behalve luchthavens zijn er ook steden in Oekraïne met metro's, namelijk Kiev, Charkov en Dnjepropetrovsk. Kiev en Charkov hebben allebei drie metrolijnen, Dnjepropetrovsk heeft er maar één. Er worden sporen en metro's uit de tijd van de Sovjet-Unie gebruikt.
De stad Kryvy Rih heeft geen metro, maar een tram zonder kruisingen.
De snelwegen in Oekraïne zijn heel erg slecht en verouderd.
Maar de trein blijft nog altijd één van de belangrijkste vervoermiddelen in het land. Niet alleen voor passagiers maar ook voor vracht, wat bijvoorbeeld in de haven van Odessa verder vervoerd kan worden.
EK Voetbal 2012
Oekraïne organiseerde samen met Polen het Europees kampioenschap voetbal 2012. De Oekraïense speelsteden waren Kiev, Charkov, Lviv en Donetsk. De andere vier speelsteden lagen in Polen. De finale werd gespeeld in Kiev tussen Spanje en Italië. De winnaar werd uiteindelijk Spanje.
De mascottes van het toernooi waren Slavek en Slavko. Hun rugnummers zijn 20 en 12, een verwijzing naar het jaar 2012. De één is gekleed als de Oekraïense vlag en de andere als de Poolse vlag.
Eigenlijk zou er in Dnjepropetrovsk gespeeld worden in plaats van in Charkov, maar het vliegveld en de infrastructuur eromheen (autowegen, spoorlijnen, buslijnen enz.) waren niet goed genoeg, daarom werd Charkov gekozen.
Als reservesteden waren er twee Poolse steden en één Oekraïense, Odessa.
Sommige landen wilden het toernooi boycotten (dat wil zeggen dat hun leiders de voetbalwedstrijden niet wilden bijwonen) vanwege de gevangenisstraf van de vroegere Oekraïense premier Julia Timosjenko. Ze vonden dat Timosjenko ten onrechte veroordeeld was, dat het ging om een "politiek" proces. Ze zou zelfs in de gevangenis mishandeld zijn. Bij de Euromaidan in 2014 is ze vrijgelaten.
Fotogalerij
- Ukraïne comvlag.gif
Vlag van Oekraïne in de Sovjet periode
- Ukraïne comwapen.gif
Wapen van Oekraïne in de Sovjet periode
- Oekraïne sateliet.jpg
Satelietfoto
Externe link
| Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | 
| ||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |
|||