Niobium: verschil tussen versies

Versie van 10 okt 2021 17:03

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Niobium kristal met 1 cm³ kubus
Naam	Niobium (Columbium)
Latijn
Symbool	Nb (Cb)
Atoomnummer	41
Soort	Overgangsmetaal
Kleur	lichtgrijs
Smeltpunt	2477 ^oC
Kookpunt	4744 ^oC

Niobium , ook bekend als Columbium, is een chemisch element met het symbool Nb (voorheen Cb) en atoomnummer 41 in het Periodiek Systeem van de scheikunde. Niobium is een lichtgrijs, kristallijn overgangsmetaal.

Voorkomen

Niobium wordt vaak aangetroffen in de mineralen pyrochloor en columbiet, vandaar de vroegere naam "columbium".

Brazilië is de grootste producent van niobium en ferroniobium , een legering van 60-70% niobium met ijzer.

Niobium in erts of mineraal

Pyrochloor is een minerale groep van het niobium- eindlid van de pyrochloorsupergroep.
Columbiet , ook wel niobiet , niobiet-tantaliet en columbate genoemd. Het is een zwarte minerale groep die een erts van niobium is.

Geschiedenis

De naam komt uit de Griekse mythologie, in het bijzonder Niobe, die de dochter was van Tantalus, de naamgenoot van tantaal. De naam weerspiegelt de grote overeenkomst tussen de twee elementen in hun eigenschappen, waardoor ze moeilijk te onderscheiden zijn.

De Engelse scheikundige Charles Hatchett rapporteerde in 1801 een nieuw element dat lijkt op tantaal en noemde het columbium. In 1809 concludeerde de Engelse chemicus William Hyde Wollaston ten onrechte dat tantaal en columbium het zelfde waren. De Duitse chemicus Heinrich Rose bepaalde in 1846 dat tantaalerts een tweede element bevat, dat hij niobium noemde. In 1864 en 1865 verduidelijkte een reeks wetenschappelijke uitkomsten van onderzoeken dat niobium en columbium hetzelfde element waren (en niet hetzelfde als tantaal), en gedurende een eeuw werden de namen nioboium en columbium door elkaar gebruikt. Niobium werd officieel aangenomen als de naam van het element in 1949, maar de naam columbium wordt nog steeds gebruikt in de metallurgie (metaalchemie) in de Verenigde Staten.

Pas in het begin van de 20e eeuw werd niobium voor het eerst commercieel 9voor de handel) gebruikt.

Gebruik

Zuiver niobium heeft een hardheid die vergelijkbaar is met die van zuiver titanium, en het heeft een vergelijkbare vervormbaarheid als ijzer. Niobium oxideert (roest) zeer langzaam in de atmosfeer van de aarde, vandaar de toepassing in sieraden als hypoallergeen alternatief voor nikkel.

Niobium wordt voornamelijk gebruikt in legeringen, het grootste deel in speciaal staal zoals dat wordt gebruikt in gaspijpleidingen. Hoewel deze legeringen maximaal 0,1% bevatten, verhoogt het kleine percentage niobium de sterkte van het staal. De temperatuurstabiliteit van niobiumhoudende superlegeringen is belangrijk voor het gebruik in straal- en raketmotoren.

Niobium wordt gebruikt in verschillende supergeleidende materialen. Deze supergeleidende legeringen, die ook titanium en tin bevatten, worden veel gebruikt in de supergeleidende magneten van MRI-scanners. Andere toepassingen van niobium zijn lassen, nucleaire industrie, elektronica, optica en sieraden. Bij de laatste toepassing is de lage giftigheid en glans een zeer gewenste eigenschap. Niobium wordt beschouwd als een zogeheten technologie kritisch element. Dat wil zeggen dat het zeer gewild is in de technologie, maar dat het beperkt beschikbaar is.

Biologie

Veiligheid

Toepassingen

Plaats in het periodiek systeem

Periodiek systeem

H

He

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

S

e

Br

Kr

Rb

Sr

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Cs

Ba

*

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

Fr

Ra

**

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

↓

*

La

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

**

Ac

Th

Pa

U

Np

Pu

Am

Cm

Bk

Cf

Es

Fm

Md

No

Lr

@@ Regel 13: / Regel 13: @@
 | kookpunt = 4744 <!-- Kookpunt in celsius -->
 }}
 '''Niobium''' , ook bekend als '''Columbium''', is een [[Chemisch element|chemisch element]] met het symbool '''Nb''' (voorheen Cb) en atoomnummer 41 in het [[Periodiek Systeem]] van de [[scheikunde]]. Niobium is een lichtgrijs, kristallijn overgangsmetaal.
 == Voorkomen ==
+Niobium wordt vaak aangetroffen in de mineralen ''pyrochloor'' en ''columbiet'', vandaar de vroegere naam "columbium".
+Brazilië is de grootste producent van niobium en ferroniobium , een legering van 60-70% niobium met [[IJzer (element)|ijzer]].
 == Niobium in erts of mineraal ==
+<gallery>
+Bestand:Pyrochlore-180063.jpg|'''Pyrochloor''' is een minerale groep van het niobium- eindlid van de pyrochloorsupergroep.
+Bestand:Columbite-75444.jpg|'''Columbiet''' , ook wel '''niobiet''' , '''niobiet-tantaliet''' en '''columbate''' genoemd. Het is een zwarte minerale groep die een erts van niobium is.
+</gallery>
 == Geschiedenis ==
+De naam komt uit de Griekse mythologie, in het bijzonder Niobe, die de dochter was van Tantalus, de naamgenoot van [[tantaal]]. De naam weerspiegelt de grote overeenkomst tussen de twee elementen in hun eigenschappen, waardoor ze moeilijk te onderscheiden zijn.
+De Engelse scheikundige [[Charles Hatchett]] rapporteerde in 1801 een nieuw element dat lijkt op tantaal en noemde het ''columbium''. In 1809 concludeerde de Engelse chemicus [[William Hyde Wollaston]] ten onrechte dat tantaal en columbium het zelfde waren. De Duitse chemicus [[Heinrich Rose]] bepaalde in 1846 dat tantaalerts een tweede element bevat, dat hij niobium noemde. In 1864 en 1865 verduidelijkte een reeks wetenschappelijke uitkomsten van onderzoeken dat niobium en columbium hetzelfde element waren (en niet hetzelfde als tantaal), en gedurende een eeuw werden de namen ''nioboium'' en ''columbium'' door elkaar gebruikt. Niobium werd officieel aangenomen als de naam van het element in 1949, maar de naam columbium wordt nog steeds gebruikt in de ''metallurgie'' (metaalchemie) in de [[Verenigde Staten van Amerika|Verenigde Staten]].
+Pas in het begin van de 20e eeuw werd niobium voor het eerst ''commercieel'' 9voor de handel) gebruikt.
 == Gebruik ==
+Zuiver niobium heeft een hardheid die vergelijkbaar is met die van zuiver [[titanium]],  en het heeft een vergelijkbare vervormbaarheid als [[IJzer (element)|ijzer]]. Niobium oxideert ([[roest]]) zeer langzaam in de [[Atmosfeer (astronomie)|atmosfeer]] van de [[Aarde (planeet)|aarde]], vandaar de toepassing in [[Sieraad|sieraden]] als hypoallergeen alternatief voor nikkel.
+Niobium wordt voornamelijk gebruikt in [[Legering|legeringen]], het grootste deel in speciaal staal zoals dat wordt gebruikt in gaspijpleidingen. Hoewel deze legeringen maximaal 0,1% bevatten, verhoogt het kleine percentage niobium de sterkte van het staal. De temperatuurstabiliteit van niobiumhoudende superlegeringen is belangrijk voor het gebruik in straal- en raketmotoren.
+Niobium wordt gebruikt in verschillende supergeleidende materialen. Deze supergeleidende legeringen, die ook titanium en tin bevatten, worden veel gebruikt in de supergeleidende magneten van [[MRI-scanner|MRI-scanners]]. Andere toepassingen van niobium zijn lassen, nucleaire industrie, elektronica, optica en sieraden. Bij de laatste toepassing is de lage giftigheid en glans een zeer gewenste eigenschap. Niobium wordt beschouwd als een zogeheten technologie kritisch element. Dat wil zeggen dat het zeer gewild is in de technologie, maar dat het beperkt beschikbaar is.
 === Biologie ===