Nederlands-Brazilië
| Nederlands-Brazilië Nieuw Holland
 | |
|---|---|
| Hoofdstad | Mauritsstad |
| Talen | Nederlands Portugees Inheemse talen |
| Bestuursvorm | Kolonie van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden |
| Munteenheid | Braziliaanse gulden |
Portaal  Geschiedenis
| |
Nederlands-Brazilië was een Nederlandse kolonie in het noordoosten van Brazilië. De kolonie bestond tussen 1630 en 1654. Vóór die periode regeerde Portugal over het gebied.
De West-Indische Compagnie (WIC) wist echter het gebied te veroveren van de Portugezen. De kolonie bestond 24 jaar. De kolonie stond officieel bekend als "Nieuw Holland", maar vandaag de dag wordt vaak de naam "Nederlands-Brazilië" gebruikt. De kolonie was vooral belangrijk voor de winning van suiker. Op de plantages maakten de Nederlanders gebruik van slavernij. Tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog wisten de Portugezen het gebied weer terug te veroveren. In 1661 stond Nederland het gebied officieel af van aan Portugal. De Portugezen gaven vervolgens Ceylon (het huidige Sri Lanka) officieel aan de Nederlanders.
Tegenwoordig zijn er nog veel forten en andere bouwwerken uit die tijd te vinden in Brazilië. Ook zijn er nog enkele mensen in de regio die het Nederlands spreken.
Geschiedenis
Verovering
Nederlands-Brazilië ontstond in 1630. Nederland was oorspronkelijk onderdeel van Spanje, maar tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) keerden de Nederlanders zich tegen de Spanjaarden. In 1581 verklaarde Nederland zich onafhankelijk, waarna in 1588 de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ontstond. Koning Filips II van Spanje was ook koning van Portugal. De Nederlanders voerden daardoor zowel aanvallen op Spaanse als Portugese schepen uit. In 1609 tekenden de Republiek en de Spaanse koning het Twaalfjarig Bestand. Beide partijen besloten om voor twaalf jaar niet te vechten (een wapenstilstand).
.jpg)
Tijdens deze periode gaf de Spaanse koning de Nederlanders toestemming om met de Portugese kolonie Brazilië te handelen. De Nederlandse handelaars maakten daar gretig gebruik van. Hun handelsnetwerk in Brazilië werd enorm uitgebreid. Voor de Portugezen was dat ook handig. Portugal had een kleine bevolking, waardoor zij hulp van buitenaf nodig hadden om Brazilië te koloniseren. De Nederlanders voerden dan ook de helft van de handel tussen Brazilië en Europa. In 1621 liep het Twaalfjarig Bestand af. Hierdoor kon de oorlog weer doorgaan.
Admiraal Jacob Willekens besloot dan ook naar Brazilië te gaan. De hoofdstad van de kolonie was toentertijd Salvador. Toen Willekens in 1624 aankwam, gaf de gouverneur van de Portugese kolonie zich meteen over. Eén jaar later namen de Spanjaarden en Portugezen de stad weer terug in. Nadat Piet Hein in 1628 de Spaanse zilvervloot veroverde, was er genoeg geld voor een nieuwe invasie van Brazilië. In 1630 besloten de Nederlanders om Pernambuco (in het noorden van Brazilië) binnen te vallen. Hier waren namelijk veel suikerplantages. Hierna volgde vijf jaar lang een strijd, waarna de Nederlanders het noorden van Brazilië in handen kregen.
Periode van Johan Maurits
,_Count_of_Nassau-Siegen.jpg)
In 1937 werd Johan Maurits van Nassau-Siegen gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië. Hij was een achterneefje van Willem van Oranje. Later dat jaar veroverde hij Ceará en in 1641 en Maranhão. De Nederlanders hadden vanaf dat moment de controle over de kustlijn tussen de monding van de Amazone en de São Francisco. Johan Maurits nodigde de schilders Frans Post en Albert Eckhout uit om naar Brazilië te gaan. Zij schilderden vervolgens de landschappen en bevolking van het land. Ook nodigde hij wetenschappers als Georg Marcgrave en Willem Piso uit.
Onder Johan Maurits werd een regering in Brazilië gesticht met gemeentebesturen. Ook kreeg Nederlands-Brazilië een nieuwe hoofdstad; Mauritsstad. Daarnaast werden Portugese Joden een stuk beter beschermd. Portugal en Spanje vonden dat zij katholiek moesten worden, terwijl de Nederlanders een stuk toleranter op het gebied van religie waren. Hierdoor ontstonden synagoges in Nederlands-Brazilië.
Hoewel Nederlands-Brazilië een Nederlandse kolonie was, waren de Nederlandse kolonisten slechts een minderheid. Nederlanders stonden ook niet te springen om naar Brazilië te gaan. De kolonie had alleen veel natuur en ruimte om een suikerplantage te starten. Veel Nederlanders hadden voor dat laatste geen geld. Het grootste gedeelte van de bevolking bestond dus uit Portugese kolonisten, inheemse volkeren en Afrikaanse slaven. De Portugese kolonisten steunden soms de Nederlanders, maar waren soms ook trouw aan Portugal. Dat maakte het bestuur van de kolonie ook moeilijk.
Slavernij op suikerplantages
Het belangrijkste exportproduct uit Nederlands-Brazilië was suiker. Dat product werd op grote suikerplantages verbouwd. Voor de productie van suiker maakten de Nederlanders gebruik van Afrikaanse slaven. De gouverneur probeerde eerst de Portugese kolonisten over te halen, maar zij weigerden. De WIC wilde weer niet dat inheemse volkeren op de plantages werkten. Ook waren veel inheemse volkeren omgekomen door ziektes die de Europese kolonisten met zich meebrachten. In 1637 werd daarom een vloot naar de Goudkust in Afrika gestuurd. Ze namen toen het Portugese fort Elmina in om vervolgens in slaven te handelen met de lokale bevolking.
Dat was vrij bijzonder. Tot op dat punt was de WIC namelijk tegen de slavernij. Slavernij werd gezien als een vorm van mensenhandel, wat tegen het christendom ingaat. Uiteindelijk stonden de WIC en de Republiek dat toch toe. Slaven mochten wel niet aan katholieken verhandeld worden. Ook moesten zij christelijk onderwijs krijgen en na zeven jaar vrijgelaten worden. Hierdoor leek het alsof de slavernij bedoeld was om het christendom te verspreiden. In werkelijkheid was het bedoeld om aan goedkope arbeidskrachten te komen. Door de nood aan slaven in Nederlands-Brazilië ontdekten de Nederlanders hoe veel geld zij met de slavenhandel konden verdienen. Dat was dan ook het begin van de Nederlandse slavenhandel. Die zou nog twee eeuwen lang duren.
Einde
In 1640 verbrak Portugal de Iberische Unie met Spanje. Dat betekende dat Portugal haar eigen koning kreeg. De Spaanse koning was daardoor niet meer koning van Portugal. De Portugezen wilden daardoor ook hun kolonie in Brazilië terug hebben. Ze sloten een verbond met de Nederlanders om weg te gaan uit Brazilië. De strijd stopte even, maar de Nederlanders bleven. Johan Maurits had zelfs plannen om de Nederlandse koloniën in Zuid-Amerika uit te breiden. Zo stuurde hij in 1643 Hendrik Bouwer naar Chili om daar een kolonie te stichten. Eén jaar later werd Johan Maurits teruggeroepen naar Nederland.
In 1645 kwamen de Portugese kolonisten in opstand tegen het Nederlandse bestuur. Langzamerhand verloren de Nederlanders steeds meer terrein. Ook hadden de Portugezen Angola heroverd, waardoor Nederlandse plantagehouders geen slaven meer konden krijgen. In 1654 verloren de Nederlanders tenslotte de controle over Recife.
Uiteindelijk gaven de Nederlanders hun claim over Brazilië op in 1661 met het verdrag van Den Haag. In ruil hiervoor betaalden de Portugezen Nederland een schadevergoeding.
Plaatsen
In Nederlands-Brazilië lagen de volgende belangrijke plaatsen:
- Mauritsstad, het huidige Recife.
- Nieuw-Amsterdam, het huidige Natal.
- Frederikstadt, het huidige João Pessoa.
- Olinda
Vandaag de dag
Vandaag de dag zijn er nog enkele gebouwen uit de Nederlandse koloniale periode overgebleven. Een voorbeeld is het Fort Orange op het eiland Itamaracá. Ook zijn er nog enkele schilderijen te zien in musea en wordt Johan Maurits van Nassau-Siegen herdacht. Daarnaast zijn er nog enkele mensen die Nederlands spreken in de regio. Toch is een groot gedeelte van hen Nederlandse migranten die pas later naar Brazilië verhuisden (in de 19e eeuw of na de Tweede Wereldoorlog).
In Nederland geldt Nederlands-Brazilië als een vergeten kolonie.
Bronnen
- Het artikel op Wikipedia
- "Het Nederlands en de Nederlanders in de wereld: Brazilië". Freie Universität Berlin.
- "Hoe Nederlands-Brazilië verloren ging" (4 januari 2017). Universiteit Leiden.
- Redactie (9 september 2024). "Nederlands-Brazilië (en het begin van de Nederlandse slavenhandel)". Historiek.
- Redactie (31 oktober 2023). "‘Nederlandse erfenis had grote impact op Brazilië’". Historiek.