Nationaal-Socialistische Beweging
De Nationaal-Socialistische Beweging - afgekort NSB - was vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog een politieke partij in Nederland.
De NSB werd in 1931 opgericht door Anton Mussert in Utrecht, en speelde in de jaren 30 van de vorige eeuw, toen er grote werkloosheid heerste, in op de ontevredenheid onder de Nederlandse bevolking. De bestaande regering deed nauwelijks iets om de toestand te veranderen (de sociale uitkering bedroeg 1 gulden per dag) en de NSB beloofde betere tijden. In Duitsland had een dergelijke partij, de NSDAP van Adolf Hitler al veel succes. Maar in Nederland werd het nooit wat met de NSB; de partij behaalde slechts 4 zetels in het toen 100 zetels tellende parlement.
Toen de Duitsers in 1940 Nederland binnenvielen werden wel veel mensen gauw lid van de NSB. Die dachten er hun voordeel mee te kunnen doen.
Dit kwam ook omdat de NSB in Nederland dezelfde idealen volgden als de NSDAP in Duitsland en met hen "blindelings" Adolf Hitler volgden. Meer dan eens werden mensen (waarvan bekend was dat ze NSB-er waren) vaak terecht verdacht van het verraden van onderduikers, Joden en verzetsmensen aan de bezetter. Zo konden de Duitsers veel mensen oppakken, doden of naar concentratiekampen sturen, zoals ook met Anne Frank (uit het Achterhuis) is gebeurd. Geen enkel land kende (verhoudingsgewijs) zoveel NSB-ers als juist Nederland. Niet echt iets om trots op te zijn als rechtgeaarde Nederlander, niet waar? Lange tijd dachten de Duitsers of Nazies zoals ze al snel genoemd werden in de beginperiode van bezet Nederland, ook vanwege deze grote groep NSB-ers, dat Nederland net als Oostenrijk zich als Germaans ras snel bij de Duitsers en Adolf Hitler zou aansluiten, maar spoedig zou blijken dat het verzet tegen de bezetter in Nederland snel zou groeien. De geschiedenis leert dat deze NSB-ers, doordat Duitsland in 1943 de oorlog begon te verliezen en steeds verder werd teruggedrongen, bedrogen uitkwamen. NSB'ers werden na de oorlog overal nagewezen en kwamen nergens meer "aan de bak". Was je lid van de NSB geweest, dan was je "fout" (zo heette dat). Had je daarentegen in de oorlog in het verzet gezeten, dan was je "goed". Na de oorlog bleken trouwens opvallend veel mensen in het verzet te hebben gezeten.
In 1944 werd de NSB door de in 1940 naar Londen uitgeweken Nederlandse regering tot een verboden organisatie verklaard. De kopstukken van de NSB werden na de oorlog ter dood veroordeeld of kregen gevangenisstraf. Anton Mussert kreeg de doodstraf.
Toch slaagden sommige zogenaamde oorlogsmisdadigers erin hun straf te ontlopen of lange tijd te ontlopen. De Oostenrijker geworden Simon Wiesenthal, die zelf een jood was en ondanks internering in concentratiekampen aan de dood wist te ontsnappen, werd na de tweede wereldoorlog een internationaal bekende persoonlijkheid vanwege zijn inspanningen om "ontsnapte" oorlogsmisdadigers op te sporen en hij wist daadwerkelijk een aantal van hen voor het gerecht te brengen tot zijn overlijden in 2005. Een andere nazi-jager werd journalist Hans Knoop, die er in belangrijke mate toe heeft bijgedragen de van oorlogsmisdaden verdachte Pieter Menten te arresteren en veroordeeld te krijgen. Wat pas op 9 juli 1980 gelukte, toen hij eindelijk definitief veroordeeld werd, maar in 1985 kwam hij weer vrij. Op 88-jarige leeftijd overleed hij in 1987.