Megastal
Megastallen, hoe het begon
Na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) besloot de regering dat er nooit meer honger zou zijn in ons land. 20.000 mensen verloren het leven in de hongerwinter van 1944-45. https://wikikids.nl/Hongerwinter
In de jaren 50 begon daarom naar Amerikaans model, de bouw van grote stallen waar veel landbouwdieren in gehouden konden worden. Hoe meer dieren er gefokt werden, hoe meer geld er verdiend werd, wat goed was voor de economie die in de oorlogsjaren volledig ingestort was. In de jaren 70 groeide deze stallen naar grotere modellen en werden er steeds meer dieren op elkaar gehouden. Hier begonnen problemen zich al af te tekenen. Een groep Europese wetenschappers https://nl.wikipedia.org/wiki/Club_van_Rome voorspelden al dat de manier waarop wij met voedsel omgingen en verspilden, over dertig jaar, grote gevolgen zou hebben voor het milieu. Niemand gaf daar gehoor aan. Ook de bouw van megastallen ging door.
Megastallen en het milieu
Anno 2019 spreek je van een megastalwanneer er meer dan 7.500 vleesvarkens of 1.200 fokvarkens, 220.000 vleeskuikens, 120.000 leghennen, 250 melkkoeien, 2.500 vleeskalveren of 1.500 geiten in gehouden worden. Bij het houden van zoveel dieren op elkaar komen gassen vrij die bijdragen aan het broeikaseffect en klimaatverandering. De belangrijkste zijn kooldioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O). Koeien en schapen produceren methaan als ze voedsel verteren. Uit opgeslagen mest komen methaan en lachgas (N2O) vrij. Het gebruik van mest en kunstmest op het land leidt ook tot de uitstoot van lachgas. Zowel lachgas als methaan zijn veel sterkere broeikasgassen dan CO2.
Het verbouwen en vervoeren van veevoer veroorzaakt veel uitstoot. In veevoer zit vaak soja uit Zuid-Amerika. Voor de sojateelt worden grote stukken natuurgebied omgezet in bouwland. Bij de omzetting van oerwoud of grasland in bouwland komen veel broeikasgassen vrij uit de bodem. Transport bepaalt ook een deel van de klimaatimpact, want bij het vervoer van vee en veevoer komen ook broeikasgassen vrij.
Megastallen en dierenleed
Je kunt je voorstellen dat wanneer dieren zo dicht op elkaar leven er ruzie komt en irritatie. Dit is een leuk filmpje over hoe het zou zijn als jij in de klas zat en de juf of meester ging de klas steeds voller maken.
https://www.youtube.com/watch?v=B71T2ysP0GM&t=33s
Ook is de stank in de stallen onhoudbaar, daarom sluiten boeren alle deuren en staan de dieren meestal in het donker. De buren gaan klagen over stankoverlast als ze dat niet doen. Vooral varkens, die zijn ook erg groot, hebben het moeilijk in de stallen. Ze krijgen keel en longproblemen van de lucht. Ook bijten ze elkaars staart af. Boeren daarom besloten om van elke big die geboren wordt meteen het staartje af te branden. Dit gebeurt zonder verdoving en is erg pijnlijk. Moeder varkens liggen als ze biggen krijgen weken tussen stalen buizen waar ze zich nauwelijks kunnen bewegen. Varkens gaan met zes maanden naar het slachthuis.
Kippen leven met minimaal 50.000 stuks op elkaar in een stal. Ze kunnen niet naar buiten en als ze zes weken zijn worden ze gevangen, in kratten gedaan en naar het slachthuis gebracht.
Koeien werden vroeger ongeveer 20 jaar oud. Tegenwoordig moeten ze zoveel melk geven voor de mensen dat ze maar vieren een half jaar oud worden. Door het vele melken en omdat ze steeds kalfjes moeten krijgen om de melkproductie op gang te houden, zijn ze na 4.5 op en moeten ze naar de slacht. Als een kalfje geboren is moet het meteen weg bij zijn moeder anders drinkt hij de melk op die mensen willen hebben. Hieronder twee animatiefilmpjes. Het eerste is gemaakt door een Amerikaanse jongen die zich het lot van varkens erg aantrok.
https://www.animalstoday.nl/animatie-varkens-bio-industrie/
https://schooltv.nl/video/megastallen-duizenden-dieren-in-kleine-hokjes/
In een megastal leeft een minimaal aantal van een bepaalde diersoort. Zo leven er minimaal 250 melkkoeien, 2500 vleeskalveren, 7500 vleesvarkens of 220.000 vleeskuikens.
Hoe leven de dieren in een megastal?
Dieren in een megastal leven net zo als in een gewone stal. Er zijn namelijk regels en wetten in Nederland waar boeren zich aan moeten houden. Een dier in een megastal heeft het dus nooit slechter dan een dier in een gewone stal. Ze zijn alleen met wat meer. Maar dat hoeft niet erg te zijn. Het gaat er namelijk om of ze goed worden verzorgd! De dieren kunnen vrij bewegen en hebben 24 uur per dag voer en water tot hun beschikking. De boer of boerin loopt meerdere keren per dag om te kijken of het goed gaat met de dieren. De dieren staan niet tussen metalen hekken zodat ze zich niet kunnen bewegen.
Alleen een vrouwtjesvarken (zeug) die net biggetjes heeft gehad, heeft korte tijd even wat minder bewegingsruimte. Ze ligt dan een paar weken in een kraamkooi en dit zorgt ervoor dat ze niet bovenop de biggetjes gaat liggen. Als de zeug die bescherming van de kraamkooi niet heeft, dan kunnen de biggetjes platgedrukt worden en dood gaan.
De biggetjes mogen tot wel 4 weken bij hun moeder blijven. Dan zijn ze groot genoeg om zelf verder op te groeien. Als de biggetjes groot genoeg zijn, gaan ze naar een andere afdeling in de stal om verder op te groeien met hun broertjes en zusjes. De zeug krijgt even rust en wordt daarna weer drachtig (zwanger). Dan mag ze bijna 4 maanden los rondlopen in de stal tussen haar soortgenoten. Totdat ze weer biggetjes krijgt. En dan ligt ze weer even in de beschermkooi.
Veel koeien die in een megastal leven, kunnen gewoon naar buiten. Vaak kunnen zij zelfs kiezen of ze naar binnen of naar buiten gaan. Dus als het slecht weer is, kiezen ze er vaak voor om lekker warm binnen te blijven. Maar ook als het heel heet is, vinden ze het fijner om binnen te blijven. Een stal dient ook als beschutting tegen warmte of kou.
Het weghalen van de snavelpuntjes bij kippen mag binnenkort niet meer in Nederland. Boeren doen dat ook niet meer. Hooguit wordt het uiterste puntje van een snavel, als de kip nog kuiken is, gelaserd. Dit doet geen pijn. Het is net alsof jij je nagels knipt. Boeren zorgen er verder voor dat de kippen zoveel speeltjes of afleiding hebben in de stal, dat ze elkaar niet meer gaan pikken. Zo hebben heel boeren bijvoorbeeld pikstenen. Een kip vindt het heerlijk om daar in te pikken. Maar de boer of boerin let er tegenwoordig veel beter op dat de kippen zich goed gedragen. Hierdoor hoeven de snavelpuntjes er niet meer af.
Dieren krijgen ook geen medicijnen (antibiotica) om te voorkomen dat ze ziek worden. Dat mag in Nederland al lang niet meer. Ze krijgen alleen nog medicijnen als ze ziek zijn en andere dingen niet hebben geholpen. Net als bij mensen: als je ziek bent, neem je een medicijn als dat nodig is. De boeren in Nederland gebruiken de minste antibiotica ter wereld en heel veel landen kijken daar met bewondering naar. Zij willen het net zo goed gaan doen als de Nederlandse boeren.
Kalfjes gaan na de geboorte in een apart hok met stro. Zij krijgen daar eerst biest (de eerste moedermelk). Die biest zorgt ervoor dat ze weerbaar en gezond blijven. Er zitten belangrijke stoffen in die ervoor zorgen dat ze minder snel ziek worden. Meestal is het de boerin die voor de kalfjes zorgt en zij doet dat met veel liefde. Het apart verzorgen van de kalfjes is juist goed omdat de boerin dan precies weet of het kalfje genoeg eet, genoeg drinkt en of die zich lekker voelt. Als het kalfje bij de koe zou blijven, is de kans op infecties, of doodgedrukt of verwond te worden door de koe veel groter. De koe gaat na de geboorte van het kalf terug naar de andere koeien en begint al snel weer met melk geven, zodat jij je melk, yoghurt of kaas kan eten! De kalfjes gaan ook in de koeiengroep, zodra ze oud genoeg zijn om ook melkkoe te worden. Daar zien ze hun moeder en tantes weer terug.
Dankzij de goede zorg van de boeren - of het nou in een megastal is of in een kleinere stal - kunnen wij genieten van onze melk, yoghurt, kaas, boter, vlees en eieren! En je hoeft niet bang te zijn dat er medicijnen, zoals antibiotica of groeihormonen in zitten. Want als een dier antibiotica heeft gekregen mag die een bepaalde tijd geen melk leveren aan de fabriek of niet geslacht worden. Eerst moeten de medicijnresten uit het bloed zijn verdwenen en groeihormonen zijn al sinds 1961 verboden in Nederland!
Wat zijn de voordelen en de nadelen van een megastal?
Omdat megastallen nieuwe en moderne stallen zijn, zijn die veel beter voor het milieu dan oude stallen, die al die nieuwe technieken niet hebben. De dieren hebben het vaak ook beter omdat er dankzij al die nieuwe technieken een veel beter klimaat in de stal is. Ook zijn de vloeren veel beter en is er veel meer licht in die stallen. Er is natuurlijk wel veel mest, maar mest is de belangrijkste stof voor de bodem! Zonder mest kunnen planten en onze aardappelen en groenten niet groeien. Mest is dus hartstikke nodig voor een gezonde bodem. Door de strenge regels in Nederland, mogen boeren echter niet al die mest in de bodem brengen, omdat er dan te veel fosfaat in de bodem komt. Sommige mensen zeggen dan dat we een mestoverschot hebben, maar dit klopt niet. We hebben wel een fosfaatplafond. alle mest die niet verantwoord geplaatst kan worden op de eigen grond van de boer, moet op een verantwoorde manier worden afgezet. Bijvoorbeeld naar een andere boer gebracht worden, die nog wel mest in de grond mag doen.
Het voedsel wat de dieren eten, komt voor het grootste deel uit Nederland en Europa. Vee eet namelijk heel veel dingen op die wij als mens niet kunnen eten. Bijvoorbeeld de schillen van aardappels die in de aardappelfabriek overblijven (als er friet van gemaakt wordt), of de resten van de suikerbieten die overblijven als de suikerfabriek er suikerklontjes van maakt. Maar ook snoep, brood, en andere levensmiddelen die om de een of andere manier niet in de winkels terechtkomen, worden opgegeten door ons vee. De dieren eten ook wel wat soja, maar bij varkens gaat het maar om 8 procent soja wat in het voer zit. En dat zijn vaak ook nog eens de resten die overblijven als de sojafabriek er sojaolie van heeft gemaakt. die sojaolie wordt door mensen gebruikt en zit in heel veel levensmiddelen. De dieren in Nederland eten dan de schillen van de sojabonen op en zo zorgen zij voor een heel mooie kringloop!
Het vlees of de melk van dieren die met veel soortgenoten in een stal leven, is meestal goedkoper dan dat van biologische dieren. Dit komt niet omdat ze een slechter leven hebben gehad, maar omdat het voor de boer goedkoper is om voor veel dieren te zorgen. Ook zijn de regels voor biologische dieren nóg strenger dan voor gangbare dieren. Daardoor moet de biologische boer veel meer kosten maken om voor zijn dieren te zorgen. Daarom is hun melk, vlees of eieren wat duurder. Als je dus zelf wilt kiezen voor biologisch eten, dan moet je er wel wat meer voor betalen. Maar alle boeren zorgen goed voor hun dieren, of ze nou in een kleine, middelgrote of grote stal leven.