Lidwoord

Een lidwoord is een woord dat we voor een zelfstandig naamwoord zetten. In het Nederlands hebben we drie lidwoorden: de, het en een. Bijvoorbeeld: de hond, het paard of een huis. De en het heten bepalende of bepaalde lidwoorden en een is een onbepaald lidwoord. In het Nederlands is "een" altijd correct zolang het zelfstandig naamwoord enkelvoud is. Een bepaald lidwoord is in het enkelvoud "de" of "het" en in het meervoud van een zelfstandig naamwoord altijd "de". Anders dan in het Duits bijvoorbeeld waar je zowel in het enkelvoud als meervoud met die der das te maken hebt en eins ein eine enzovoort.

Anders dan in sommige andere talen zeggen de lidwoorden de, het en een in het Nederlands niets over het zelfstandig naamwoord dat er op volgt. In het Frans hebben ze bijvoorbeeld als lidwoorden le of un (de of een) voor een mannelijk zelfstandig naamwoord en la of une (de of een) voor een vrouwelijk zelfstandig naamwoord. Le en la kan zowel de als het betekenen. De lidwoorden zelf zijn dus niet mannelijk, vrouwelijk of onzijdig. Zo is het zowel de man als de vrouw. In het Engels is "the" altijd het bepaalde lidwoord en "a" of "an" altijd het onbepaalde lidwoord omdat Engels geen mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden kent.

Er zijn ook talen, die geen lidwoord hebben, bijvoorbeeld het Russisch. Daarentegen heeft het Russisch 6 naamvallen, dus ze komen niets te kort. Vaak hoor je van buitenlanders, die Nederlands willen spreken of een andere taal met lidwoorden, en zelf een taal zonder lidwoord hebben, dat ze niet weten, of er de of het voor een zelfstandig naamwoord moet. Ze laten het lidwoord dan maar weg, en dat heeft wel een beetje een komisch effect.

Nu zul je zeggen: wat doet dat er toe, als je maar weet wat ze bedoelen. Maar zo simpel is het niet, want de en het hebben weer invloed op allerlei andere woordsoorten. Zo is het: de / die / deze man en het / dit / dat kind. Het beste is dus, als je toch een taal aan het leren bent, er maar gelijk het bijbehorende lidwoord bij te leren. Dan zit je meteen goed. Voorlopig zou je je kunnen redden door alles maar in het meervoud te zetten, want alle meervouden worden voorafgegaan door de. Bijvoorbeeld het kind / de kinderen. Of het boek / de boeken. Of je kunt overal een verkleinwoord van maken. Dan staat er altijd het voor. Dus de man / het mannetje. Het boek / het boekje (dat blijft zo). Het is maar waar je voor kiest.

Er is (misschien om onze buitenlandse vrienden tegemoet te komen) onlangs voorgesteld het lidwoord het af te schaffen. Zodat je dus alleen de en een overhoudt. Dat is misschien wel een oplossing om het sommige mensen makkelijk te maken, maar voor anderen wordt de taal juist moeilijker. Die moeten weer opnieuw hun eigen taal gaan leren. En hoe zit het met alles, wat al in onze taal geschreven is? Er was natuurlijk gelijk al een hevige discussie.

Over de lidwoorden valt nog veel meer te zeggen en er zijn in de taalkunde inderdaad boeken over vol geschreven. Dus zo eenvoudig als het lijkt, is het niet!

De afkorting van lidwoord is lw.