Koninklijke Luchtmacht

Embleem Koninklijke Luchtmacht

De Koninklijke Luchtmacht (KLu) is één van de vier onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht. De luchtmacht is, zoals de naam al zegt, actief in de lucht en draagt vanuit de lucht bij aan vrede en veiligheid. Er worden onder andere vliegtuigen, helikopters en straaljagers gebruikt.

Straaljagers

De Koninklijke Luchtmacht gebruikt verschillende straaljagers (of eigenlijk: jachtvliegtuigen):

• F-16 Fighting Falcon
• F-35 Lightning-II

De F-16, die inmiddels ruim 40 jaar in gebruik is, raakt verouderd. De Nederlandse overheid heeft daarom besloten om over te stappen op de nieuwere F-35 Lightning II. Vanaf 2019 worden deze toestellen in gebruik genomen. Op dit moment (juli 2018) beschikt Nederland over 2 F-35 toestellen, die in de Verenigde Staten uitvoerig worden getest. Ook worden de nieuwe piloten hierin opgeleid.

De F-35 is in veel opzichten beter dan de F-16. De F-35 beschikt bijvoorbeeld over stealth-eigenschappen. Daardoor is het vliegtuig moeilijker te zien op de vijandelijke radar. Ook heeft hij betere waarnemings- en waarschuwingssensoren. De F-35 is bovendien helemaal geautomatiseerd. Dat betekent dat de piloot alles met een computer moet bedienen. Dit nieuwe jachtvliegtuig is dus eigenlijk een vliegende computer.

De F-35 is wel een stuk duurder dan de F-16 (ongeveer 85 miljoen dollar per vliegtuig). Daarom is er in de politiek veel discussie geweest over de invoering van de F-35. Nederland besloot uiteindelijk tot de aanschaf van 37 toestellen, met de mogelijkheid tot extra toestellen.

• 

  De F-16

• 

  De F-35, het nieuwe jachtvliegtuig

Helikopters

De Koninklijke Luchtmacht gebruikt verschillende helikopters:

• Eurocopter Cougar AS 532U2
• AH-64 Apache gevechtshelikopter
• CH-47 Chinook transporthelikopter
• NH-90 (voor de Marine)

• 

  Een Apache (gevechtshelikopter)

• 

  Chinook transporthelikopter

• 

  Een NH-90 voor de Marine

• 

  Een Cougar

Vliegtuigen

De luchtmacht beschikt ook over verschillende vliegtuigen:

• Douglas DC-10 (tankvliegtuig; om andere (jacht)vliegtuigen bij te tanken in de lucht)
• Lockheed C-130 Hercules (transportvliegtuig)

• 

  KDC-10 Extender tankvliegtuig

• 

  De C-130

Inzet

De luchtmacht heeft zich altijd actief ingezet voor een veilige wereld. Hieronder staat een aantal missies waarbij de luchtmacht betrokken is (geweest):

• Nederlandse F-16's zijn actief geweest ter ondersteuning van de grondtroepen in Irak en Syrië in de strijd tegen IS. Operatie 'Active Fence’ in Turkije van 2013 tot en met 2015 en Operatie ‘ATF Middle East’ in Jordanië van 2015 tot en met 2018.
• Nederlandse Apaches en Chinooks zijn actief geweest in Mali van 2014 - 2017
• Antipiraterijmissie ‘Operatie Atalanta’ in Somalië van 2012 tot en met 2014
• Helikopters en F-16's zijn actief geweest in Afghanistan in 2002
• De Koninklijke Luchtmacht droeg in 1999 ook bij aan Operatie Allied Force tijdens de Kosovo-oorlog tot 2001
• Midden jaren ‘90 maakten Nederlandse F-16's deel uit van een NAVO-luchtvloot boven Bosnië-Herzegovina.
• Helikopters in Nederland helpen bij de bestrijding van natuurbranden. Ook werd er hulp geboden door de koninklijke Luchtmacht bij de aardbeving in Iran (2003) en Haïti (2010). In 2017 werd er hulp geboden na de orkaan op de Nederlandse Antillen en in 2018 op de Bahama's.

De luchtmacht beschermt ook het Nederlandse luchtruim. Als er een ongewenst of verdacht vliegtuig boven Nederland vliegt, stijgen er direct 2 F-16's op om eventueel in te grijpen. Dit heet een Quick Reaction Alert. Sinds enkele jaren werken Nederland en België actief samen om elkaars luchtruim veilig te houden.

Vliegbases en luchtmachtonderdelen

De militaire vliegvelden en onderdelen van de luchtmacht liggen verspreid over Nederland. Ook in het buitenland en bij andere Defensieonderdelen zijn eenheden van de luchtmacht gestationeerd.

Embleem	Onderdeel
	Hoofdkwartier luchtmacht. Deze bevindt zich in Breda. De Commandant Luchtstrijdkrachten (CDS) heeft de leiding, ondersteund door een plaatsvervanger en een staf. Sinds 10 juni 2016 is luitenant-generaal Dennis Luyt de CDS.
	Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM). Taken: bewaken en beveiligen van de gevechtsleiding van de luchtmacht, het Nederlandse deel van het NAVO-luchtruim. Hieronder valt ook het luchtruim boven delen van de Noordzee. Daarnaast volgt, coördineert en begeleidt de luchtverkeersleiding van het AOCS NM al het militaire luchtverkeer en delen van de burgerluchtvaart.
	Centrum voor Mens en Luchtvaart (CML). Taken: Keuring en selectie, Opleiding en training, Operationele gereedstelling en Onderzoek en advies.
	Groep Luchtmacht Reserve. Reservisten werken bij alle onderdelen van de luchtmacht.
	Vliegbasis Eindhoven - Air Mobility Command. Taken: het uitvoeren van militair luchttransport voor wereldwijde militaire operaties, humanitaire missies en speciale opdrachten. Daarnaast verricht luchtmachtpersoneel dag en nacht luchthaventaken voor Eindhoven Airport.
	Vliegbasis Gilze-Rijen. Alle helikoptersquadrons vallen onder het Defensie Helikopter Commando (DHC) van Vliegbasis Gilze-Rijen. 298 Squadron vliegt met de Chinook-transporthelikopter. Deze transporthelikopter vervoert personeel en materieel. De Chinook vliegt ook voor onder meer het blussen van natuurbranden. Helikopterbemanningen krijgen hun opleiding bij 299 Squadron. Het helikoptertype Cougar vliegt bij 300 Squadron. Thuisbasis voor 301 Squadron, Apache gevechtshelikopters. Het onderhoud aan helikopters gebeurt op Gilze-Rijen door 930 Squadron. 931 Squadron is het basissquadron van Vliegbasis Gilze-Rijen.
	Vliegbasis Leeuwarden. Vliegbasis Leeuwarden is een Nederlandse F-35-basis. De F-35 wordt gevlogen door het 322 Squadron. Hun mascotte is een een grijze roodstaartpapegaai en staat in hun embleem. 322 Squadron is 12 juni 1943 in Engeland opgericht. Verder zit er het 306 Squadron dat inlichtingenproducten verwerkt, exploiteert en verspreidt. Het 306 Squadron werd oorspronkelijk in 1953 opgericht als fotoverkenningseenheid. Vanaf 2022 werkt het met de onbemande MQ-9 Reaper. Vliegbasis Leeuwarden heeft 3 ondersteunende squadrons: 920, 921 en 922 Squadron die grondtaken verrichten zoals onderhoud, communicatie- en informatiesystemen (CIS) en platformtaken zoals luchtverkeersbeveiliging en meteorologie.
	Vliegbasis Volkel. Vliegbasis Volkel is de vliegbasis voor de Nederlandse F-16. De F-16’s zullen nog tot zeker 2024 hun taken vanaf vliegbasis Volkel blijven uitvoeren. Vliegbasis Volkel heeft 2 squadrons voor luchtsteun- en luchtverdedigingstaken: 312 Squadron (opgericht 1951) en 313 Squadron (opgericht 1952). Naast deze operationele squadrons zijn er de ondersteunende squadrons: 900, 901 en 640 Squadron dat Vliegbasis Volkel bewaakt en beveiligt. Maar ook eenheden in missiegebieden. Ook de hondensectie van Vliegbasis Volkel hoort bij dit squadron. Daarnaast voert het squadron taken uit als luchtverkeersleiding, meteorologie en brandweer.
	Vliegbasis Woensdrecht. Op vliegbasis Woensdrecht zijn 2 onderdelen gevestigd. Die zorgen voor opleidingen, meteorologische ondersteuning, logistiek en onderhoud voor de gehele luchtmacht en de Nederlandse Krijgsmacht. Naast lesvliegtuigen van de luchtmacht gebruiken de andere vliegbases en civiele medegebruikers (burgers) de vliegbasis voor training en onderhoud. De 2 Defensieonderdelen op Woensdrecht zijn: de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) en het Logistiek Centrum (LCW).
	Vliegbasis Deelen. Deze basis net ten noorden van Arnhem en is onderdeel van het Defensie Helikopter Commando (DHC). Het wordt vooral gebruikt voor oefeningen van helikopters, de luchtmobiele brigade en speciale eenheden.
	Maritiem Vliegkamp De Kooy. 3 squadrons van het Defensie Helikopter Commando (DHC) bevinden zich op Maritiem Vliegkamp De Kooy. Het 7 Squadron verzorgt er alle opleidingen voor het helikoptertype NH90. Het 860 Squadron voert maritieme helikoptertaken uit met de NH90. Het onderhoud aan de maritieme helikopters doet 990 Squadron.

De Koninklijke Luchtmacht heeft tegenwoordig in samenwerking met de Koninklijke Landmacht een museum op de voormalige Vliegbasis Soesterberg. Dit is het Nationaal Militair Museum (NMM).

Rangen bij de Koninklijke Luchtmacht

NAVO Schaal	Koninklijke Luchtmacht (KLu) CLSK
Opper- of vlagofficieren			Afkorting
OF-9		Generaal Generaal	Gen
OF-8		Luitenant-generaal Generaal	Lt-Gen
OF-7		Generaal-majoor Generaal	Gen-Maj
OF-6		Commodore Commodore	Cdre
Hoofdofficieren			Afkorting
OF-5		Kolonel Kolonel	Kol
OF-4		Luitenant-kolonel Overste	Lt-Kol
OF-3		Majoor Majoor	Maj
Subalterne officieren			Afkorting
OF-2		Kapitein Kapitein	Ritmeester, Ritm
OF-1		Eerste luitenant Luitenant	Elt
		Tweede luitenant Luitenant	Tlt
		Vaandrig Vaandrig Kapelmeester
Onderofficieren			Afkorting
OR-9 OR-8		Adjudant-onderofficier Adjudant	Aoo
OR-7		Sergeant-majoor Sergeant-majoor of majoor	Sm
OR-6		Sergeant der 1e klasse Sergeant	Sgt1
OR-5		Sergeant Sergeant	Sgt
Korporaals			Afkorting
OR-4		Korporaal der 1e klasse Korporaal	Kpl1
OR-3		Korporaal Korporaal	Kpl
Manschappen			Afkorting
OR-2		Soldaat der 1e klasse Soldaat	Sld1
		Soldaat der 2e klasse Soldaat	Sld2
OR-1		Soldaat der 3e klasse Soldaat	Sld3

Links

De officiële site van de Koninklijke Luchtmacht

	Ministerie van Defensie (Def)
Minister: Kajsa Ollongren (D66) Staatssecretaris: Christophe van der Maat (VVD) Secretaris-generaal: Gea van Craaikamp Commandant der Strijdkrachten: Onno Eichelsheim Inspecteur-generaal: Frank van Sprang Nederlandse krijgsmacht: Koninklijke Landmacht · Koninklijke Luchtmacht · Koninklijke Marechaussee · Koninklijke Marine Organisaties: Het Militaire Huis van de Dienst van het Koninklijk Huis · Inspectie Militaire Gezondheidszorg · Inspectie Veiligheid Defensie · Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst · Militaire Luchtvaartautoriteit