Kettingreactie
Een kettingreactie is een actie die wordt veroorzaakt door een vorige actie. Een kenmerk van een kettingreactie is dat een aantal acties dezelfde actie uitlokken. Bijvoorbeeld een dominosteen die een andere domino steen om gooit, deze domino steen gooit weer een domino steen om. Kort om, een ketting van reacties. Ofwel het telkens herhalen van oorzaak en gevolg of actie en reactie.
Hoe ontstaat een kettingreactie?
.jpg)
Een kettingreactie is een voorbeeld van een oorzaak-gevolg. Meneer Newton heeft onderzocht wat krachten met voorwerpen (een volume) doet. Meneer Newton is de uitvinder van de zwaartekracht. Maar dit is niet de enige kracht die hij heeft uitgevonden. Hij heeft drie wetten gemaakt, Wetten van Newton. De derde wet van Newton gaat over actie-reactie. In de Derde wet van newton wordt beschreven dat alle voorwerpen (1) een kracht uitoefenen op een ander voorwerp (2), dit andere voorwerp (2) oefent een even grote kracht uit op het eerste voorwerp (1. Zijn voorbeeld hiervan zijn de balletjes uit een Newtonpendel, deze geven de kracht aan elkaar door waardoor ze nooit stoppen.
Nemo
Iedereen die het museum Nemo bezocht heeft, is hun kettingreactie niet vergeten. Nemo is een museum over de wetenschap. Zij hebben zelf, met de gekste dingen, een kettingreactie gemaakt. De autobanden en het naar beneden draaien van de fiets zijn geïnspireerd door de film “Der Lauf der Dinge” (vanuit het Duits vertaald: de gang van zaken). Hier komt ook het gebruik van de vreemde voorwerpen vandaan. Het gebruik van vuur hebben ze echter weggelaten. Ook de machine van Rube Goldberg was een inspiratiebron. De Rube Goldbergmachine is een moeilijk apparaat die een eenvoudige actie heel langzaam uitvoert. Deze langzame actie behaalt door middel van een kettingreactie zijn doel. Een bekende uitvoering van de Rube Goldbergmachine is dominoday. Dit evenement was een show van omvallende dominostenen.
Waar kom je kettingreacties nog meer tegen?
Niet alleen bij Nemo zijn kettingreacties te vinden. Op veel plekken om ons heen kom je ze tegen. Het omgooien ven een rij dominostenen bijvoorbeeld. Het is goed om te weten dat een reactie nooit gebeurt zonder oorzaak. Bedenk je maar dat iemand je een schop geeft. Ik word daar boos van. Een schop is een oorzaak en dat ik boos word het gevolg. Als ik dan zeg dat ik dat niet fijn vind hebben we al een kleine ketting van reacties. Schop krijgen-boos worden-er iets van zeggen. In de natuurkunde kom je nog meer kettingreacties tegen. 55 miljoen jaar geleden heeft een vulkaanuitbarsting een kettingreactie in werking gezet. Deze vulkaan heeft ervoor gezorgd dat er meer methaan in de lucht kwam en er vervolgens een versterkt broeikaseffect ontstond. Onderzoeker Appy Sluijs van de Universiteit Utrecht en collega’s hebben dit aangetoond na onderzoek van boorkernen uit New Jersey In de geschiedenis zien we ook een kettingreactie. Uitvinders gebruikte elkaars uitvindingen om weer nieuwe dingen mee uit te vinden. Als het wiel niet uitgevonden was, hadden auto’s ook niet kunnen rijden, ook de fiets had niet bestaan.
Zelf doen
Het is heel gemakkelijk om zelf een kettingreactie te maken, met dominostenen, blokken of boeken kan je een domino maken. Een bal kan iets om rollen en een vallend voorwerp kan een actie in gang zetten. Er zijn dus verschillende manieren om zelf een kettingreactie te maken. Ook op internet kan je een kettingreactie bouwen, de site van Nemo heeft een spel hiervan gemaakt.
bronnenlijst
Internet
- Wikipedia. (2017, september 6). kettingreactie. Opgehaald van www.nl.wikipedia.org: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kettingreactie
- willem wever. (Regisseur). (2014). Wat is een kettingreactie? [Film].
- IsGeschiedenis. (sd). WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE. Opgehaald van www.isgeschiedenis.nl: https://isgeschiedenis.nl/nieuws/wetenschappelijke-revolutie
- Klompmaker, A. (2007, december 31). Kettingreactie veroorzaakte broeikas. Opgehaald van www.nemokennislink.nl: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/kettingreactie-veroorzaakte-broeikas/
- Wolchover, N. (2013, september 17). A Jewel at the Heart of Quantum Physics. Opgehaald van www.quantamagazine.org: https://www.quantamagazine.org/physicists-discover-geometry-underlying-particle-physics-20130917
Boeken
- Newton, S. I. (1999). The Principia. California : University Of California
Anders
- L. Keijning (2017). Programmamaker bij Nemo science museum