Jazz

Jazzmuzikanten in 1978, met in het midden de bekende saxofonist Pharoah Sanders

Jazz is een op Afrikaanse ritmes, ragtime en blues gebaseerd muziekgenre dat ontstond in de Verenigde Staten en zich vanuit New Orleans verspreidde over de rest van de wereld. Jazz zelf is nog eens onderverdeeld in vele stijlen zoals dixieland, bebop en freejazz. Typisch voor de jazzmuziek is dat er veel bij wordt geïmproviseerd. Dat betekent dat de muzikanten niet precies de noten volgen van een voorgeschreven stuk, zoals bijvoorbeeld bij klassieke muziek. In plaats daarvan passen jazzmuzikanten het muziekstuk tijdens het spelen de hele tijd aan. Zo blijft een liedje dus wel herkenbaar, maar klinkt het iedere keer een beetje anders.

Ontstaan

Jazzmuziek ontstond aan het begin van de 20e eeuw in het zuiden van de Verenigde Staten. Daar woonden veel Afro-Amerikanen, omdat in de eeuwen ervoor veel Afrikaanse slaven naar de streek waren gebracht om te werken op de plantages. Die Afrikaanse slaven namen natuurlijk hun eigen gewoontes en ook hun eigen muziek mee. De Afrikaanse muziek mengde zich zo met de Europese muziekstijlen van de blanke Amerikanen. Zo ontstond ook de jazz uit een mengeling van verschillende andere muzieksoorten: ragtime, blues, folk en gospel. Aanvankelijk vonden de blanke Amerikanen de muziek maar niks. Maar na een tijdje namen ook zij de vaak vrolijke en vooral ook ritmische jazz over, soms nog in de vorm van dixielandmuziek (zie link 'Jazz me blues'). Ook werd de jazz populair bij de bigbands (of dansorkesten) zoals die van Benny Goodman of Glenn Miller. De jazzmuziek werd in de Tweede Wereldoorlog 'meegenomen' door de Amerikanen naar Europa en al gauw werd de jazzmuziek ook daar heel populair. Toch wordt nog steeds vooral de stad New Orleans gezien als hét centrum van de jazzmuziek. Op de oudere jazz werd vaak gedanst. Door de vrijere vorm van de nieuwe jazz gaat dat vaak minder goed.

Grote namen in de klassieke jazz zijn onder anderen Scott Joplin, Irving Berlin, Duke Ellington, George Gershwin, Count Basie, Benny Goodman, Charlie Parker, Miles Davis, Dave Brubeck (Quartet) en Louis Armstrong. Bekende hedendaagse jazzvertolkers zijn onder meer Wynton Marsalis, Norah Jones, Candy Dulfer, Diana Krall, Madeleine Peyroux, Keith Jarrett en John Scofield.

In Nederland werd de in 1945 opgerichte Dutch Swing College Band vooral bekend. Deze band heeft ook veel opgetreden op het Nederlandse North Sea Jazz Festival.

Instrumenten

Er worden allerlei verschillende muziekinstrumenten gebruikt om jazzmuziek te maken. Instrumenten die bijvoorbeeld veel worden gebruikt zijn:

• de solo-instrumenten:
  • trompet en kornet
  • klarinet
  • trombone
  • saxofoon
  • piano
• de ritmesectie:
  • banjo
  • gitaar en basgitaar
  • contrabas of string bass
  • drumstel

Jazz-stijlen

Tot de vroege jazz worden gerekend: ragtime, dixieland, Chicago-jazz, bigband, zigeunerjazz, Latin jazz en symfonische jazz.

De moderne jazz kent onder andere de swing, bebop, bop en fusion

Links

• SchoolTV (Jazz)
• Wikipedia (Jazz)
• "When the Saints Go Marching In" - A look at an iconic tune
• "The Entertainer", Ragtime Piano : Scott Joplin (1902)
• "Alexander's Ragtime Band - Originele Soundtrack - Irving Berlin (1911)
• "Creole Love Call" - Adelaide Hall - Accom. Duke Ellington Orch. (1927)
• "Rhapsody in Blue" - George Gershwin (1924)
• "Summertime" - George Gershwin (1934)
• "Sing, sing, sing" - Benny Goodman (1936)
• "Jazz me blues" - Bobby Hackett (1938)
• "Bebop" - Charlie Parker (1939)
• "In the Mood" - The Glenn Miller Orchestra (1941)
• "Swingin' the Blues" - Count Basie, HOT big band swing jazz (1941)
• "Take Five" - Paul Desmond, door Dave Brubeck (1959)
• "Hello Dolly" - Louis Armstrong (1964)
• "Time After Time" - Miles Davis (live in 1988)
• Tiger Rag - Dutch Swing College Band (1960)