Israël: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Wijzigingen door WollahMeh (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Rots61)
(12 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Israël echte naam palestina}}
 +
{{Israël}}
−
'''Israël ECHTE NAAM: palestina''' is een [[land]] in het [[Midden-Oosten]]. palestina grenst aan [[Libanon]], [[Syrië]], [[Jordanië]] en [[Egypte]] en ligt aan de [[Middellandse Zee]].
 +
'''Israël''' (officieel de '''Staat Israël''') is een [[land]] in het [[Midden-Oosten]]. Israël grenst aan [[Libanon]], [[Syrië]], [[Jordanië]] en [[Egypte]] en ligt aan de [[Middellandse Zee]].
−
Het land heeft zo'n 7,8 miljoen inwoners, en de hoofdstad is [[Jeruzalem]].
 +
Het land heeft zo'n 8,7 miljoen inwoners, en de hoofdstad is, volgens Israël zelf [[Jeruzalem]] (veel andere landen erkennen Jeruzalem als hoofdstad niet. Voor de meeste andere landen is dat Tel Aviv). Zowel Israël als de [[Palestina]] claimen Jeruzalem als hoofdsad.
−
Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van de inwoners moslim is, er wonen namelijk vooral moslims en ROT joden.
+
Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van de inwoners geen moslim is, er wonen namelijk vooral joden.
   
 
==Geschiedenis==
  
==Geschiedenis==
 
===Vroege geschiedenis===
  
===Vroege geschiedenis===
−
De geschiedenis van palestina is een van de meest rumoerige landgeschiedenissen die er is.
+
De geschiedenis van Israël is een van de meest rumoerige landgeschiedenissen die er is.
   
  +
Ruim 4000 jaar geleden was het land vooral bevolkt door [[nomaden]] en volken. In de [[Tenach]] wordt beschreven hoe [[Abraham]] van [[God]] de opdracht krijgt om vanuit [[Mesopotamië]] naar het [[Beloofde Land]] te trekken. Als hij daar is krijgt hij de opdracht om zijn zoon [[Izaak]] te offeren voor God als een test voor het geloof. Echter op het laatste moment moet hij een lam offeren.
−
Ruim 4000 jaar geleden was het land vooral bevolkt door [[nomaden]] en volken.
  
−
Op een Egyptische steen van 1209 v.C. wordt er voor het eerst vermelding gemaakt van een volk dat de naam palestina draagt, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al wat eerder woonden. De _Palestijnse werden in de loop van de eeuwen door letterlijk tientallen volken aangevallen en bedreigd en tot een paar maal toe zijn ze bijna uitgeroeid, maar ze hebben wonderlijk genoeg toch stand gehouden.
 +
Op een Egyptische steen van 1209 v.C. wordt er voor het eerst vermelding gemaakt van een volk dat de naam Israël draagt, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al wat eerder woonden. De Israëlieten werden in de loop van de eeuwen door letterlijk tientallen volken aangevallen en bedreigd en tot een paar maal toe zijn ze bijna uitgeroeid, maar ze hebben wonderlijk genoeg toch stand gehouden.
   
−
Een van de volken die er eerst woonden, de Filistijnen, kreeg het aan de stok met palestina, maar ze verloren en de Filistijnen waren daarna compleet verdwenen als volk.
 +
Een van de volken die er eerst woonden, de Filistijnen, kreeg het aan de stok met Israël, maar ze verloren en de Filistijnen waren daarna compleet verdwenen als volk.
   
 
===Romeinse tijd en Middeleeuwen===
  
===Romeinse tijd en Middeleeuwen===
 
[[File:Jerusalen siglo primero.jpg|300px|thumb|left|Jeruzalem in de Romeinse tijd]]
  
[[File:Jerusalen siglo primero.jpg|300px|thumb|left|Jeruzalem in de Romeinse tijd]]
−
palestina, dat toen nog Judea heette, werd een [[Romeinen|Romeinse]] provincie in het jaar 6. Ook werd rond die tijd [[Jezus]] geboren.
 +
Israël, dat toen nog Judea heette, werd een [[Romeinen|Romeinse]] provincie in het jaar 6. Ook werd rond die tijd [[Jezus]] geboren.
−
In het jaar 66 begonnen de joden te rebelleren tegen de Romeinse overheerser, waarna [[Jeruzalem]] werd belegerd en er een grote slachting onder de Joden plaatsvond.
 +
In het jaar 66 begonnen de joden te rebelleren tegen de Romeinse overheerser, waarna [[Jeruzalem]] werd belegerd en er een grote slachting onder de Joden plaatsvond. Tussen 132 en 135 na Christus vindt er opnieuw een opstand plaats. Ook die wordt neergeslagen en de [[Romeinen]] verbannen de Joden uit hun land. De verspreiding van de joden over de wereld heet de [[diaspora]].
   
  ⚫
Ongeveer 1500 jaar geleden veroverden de Arabieren veel landen in het Midden-Oosten. Dat geldt ook voor het Beloofde land. Tijdens de [[Kruistochten]] is Jeruzalem een kleine 100 jaar in handen van kruisridders geweest, maar verder waren de [[moslim]]s de baas. Dat was vanaf 500 jaar geleden het Ottomaanse Rijk. Dat werd na de [[Eerste Wereldoorlog]] [[Turkije]]. Nadat ze door de Britten verslagen werd, besloot de wereldgemeenschap dit [[Ottomaanse Rijk]] op te splitsen.
−  
  ⚫
Wat nu Israël en [[Jordanië]] heet, werd toen weer Palestina genoemd en kwam onder Brits bestuur te staan.
⚫
Ongeveer 1500 jaar geleden veroverden de Arabieren veel landen in het Midden-Oosten. Dit Ottomaanse Rijk werd bestuurd vanuit Turkije. Er zijn veel pogingen gedaan om Jeruzalem te veroveren en heroveren tijdens de bloedige kruistochten. Nadat Turkije door de Britten verslagen werd, besloot de wereldgemeenschap dit [[Ottomaanse Rijk]] op te splitsen.
 
⚫
Wat nu palestina en [[Jordanië]] heet, werd toen weer Palestina genoemd en kwam onder Brits bestuur te staan.
  
   
 
===tot 1947===
  
===tot 1947===
 
Door de bezetting van de Britten en de steeds groter wordende stroom Joodse immigranten uit Europa en Amerika kwamen de bewoners van Palestina in opstand, geholpen door de buurlanden. Joodse milities vochten aan de zijde van de Britten tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]].
  
Door de bezetting van de Britten en de steeds groter wordende stroom Joodse immigranten uit Europa en Amerika kwamen de bewoners van Palestina in opstand, geholpen door de buurlanden. Joodse milities vochten aan de zijde van de Britten tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]].
−
Het gebied Palestina (dus palestina en Jordanië) werd door de [[Volkenbond]] aan de Joden gegeven in de [[Balfour-verklaring]], die vanaf toen ook openlijk een thuisland gingen opbouwen.
 +
Het gebied Palestina (dus Israël en Jordanië) werd door de [[Volkenbond]] aan de Joden gegeven in de [[Balfour-verklaring]], die vanaf toen ook openlijk een thuisland gingen opbouwen.
   
 
Sinds de Engelsen deze beslissing hebben genomen ontstonden er vechtpartijen in het land. De Arabieren die in het gebied woonden waren bang hun land kwijt te raken aan de joden die vanuit de hele wereld naar het gebied trokken. Toen de joden in de 2e wereldoorlog in Europe veel gevaar liepen, hadden veel joden weinig andere keuze dan naar Palestina te trekken. Na de 2e wereldoorlog zijn de Verenigde Naties opgericht. Één van de eerste beslissingen van de VN probeerde dit probleem op te lossen. De oplossing die werd voorgesteld was het oprichten van 2 staten. Één land voor de joden en één land voor de Arabieren. De Arabieren vonden de oplossing die de VN maakte niet goed. Dit omdat de Arabieren niet wilden dat de joden een eigen land zouden krijgen. Toen de oplossing van de VN niet tot het gewenste resultaat leidde ontstond er een groter gevecht dan daarvoor ooit was geweest tussen de joden en de Arabieren. Tijdens deze veroveringen zijn veel Palestijnse Arabieren de regio ontvlucht. Hoewel veel joden ook Palestijnen werden genoemd, gingen veel arabieren zich Palestijn noemen, maar eigenlijk is er nooit tot op de dag van vandaag een land geweest dat Palestina heette. Palestina is een gebied en geen land met een volk en een volkslied of eigen autonomie. Israel is sinds 1948 wel een officieel erkend land.
  
Sinds de Engelsen deze beslissing hebben genomen ontstonden er vechtpartijen in het land. De Arabieren die in het gebied woonden waren bang hun land kwijt te raken aan de joden die vanuit de hele wereld naar het gebied trokken. Toen de joden in de 2e wereldoorlog in Europe veel gevaar liepen, hadden veel joden weinig andere keuze dan naar Palestina te trekken. Na de 2e wereldoorlog zijn de Verenigde Naties opgericht. Één van de eerste beslissingen van de VN probeerde dit probleem op te lossen. De oplossing die werd voorgesteld was het oprichten van 2 staten. Één land voor de joden en één land voor de Arabieren. De Arabieren vonden de oplossing die de VN maakte niet goed. Dit omdat de Arabieren niet wilden dat de joden een eigen land zouden krijgen. Toen de oplossing van de VN niet tot het gewenste resultaat leidde ontstond er een groter gevecht dan daarvoor ooit was geweest tussen de joden en de Arabieren. Tijdens deze veroveringen zijn veel Palestijnse Arabieren de regio ontvlucht. Hoewel veel joden ook Palestijnen werden genoemd, gingen veel arabieren zich Palestijn noemen, maar eigenlijk is er nooit tot op de dag van vandaag een land geweest dat Palestina heette. Palestina is een gebied en geen land met een volk en een volkslied of eigen autonomie. Israel is sinds 1948 wel een officieel erkend land.
   
 
===Onafhankelijkheid en na 1948===
  
===Onafhankelijkheid en na 1948===
−
[[File:Declaration of State of palestina 1948 2.jpg|thumb|left|250px|[[David Ben-Gurion]] roept de onafhankelijkheid uit]]
 +
[[File:Declaration of State of Israel 1948 2.jpg|thumb|left|250px|[[David Ben-Gurion]] roept de onafhankelijkheid uit]]
  +
{{zieook|Zie ook [[Arabisch-Israëlisch conflict]]}}
   
 
Op 14 mei 1948 riep Ben-Gurion de onafhankelijkheid uit, omdat de Britten na de Eerste Wereldoorlog hadden afgesproken het land maar voor een een bepaalde tijd te besturen, en dat was die dag erna afgelopen.
  
Op 14 mei 1948 riep Ben-Gurion de onafhankelijkheid uit, omdat de Britten na de Eerste Wereldoorlog hadden afgesproken het land maar voor een een bepaalde tijd te besturen, en dat was die dag erna afgelopen.
   
−
De volgende dag, 15 mei dus, vielen troepen uit Arabische landen palesitna binnen. Uiteindelijk wist het palestina leger de Arabische troepen te verslaan. Daarbij veroverde palestina meer grondgebied.
 +
De volgende dag, 15 mei dus, vielen troepen uit Arabische landen Israël binnen. Uiteindelijk wist het Israëlische leger de Arabische troepen te verslaan. Daarbij veroverde Israël meer grondgebied.
   
 
==Bevolking==
  
==Bevolking==
 
[[File:Annava165.jpg|400px|left|thumb|Verkeersborden in het [[Hebreeuws]], [[Arabisch]] en [[Engels]]]]
  
[[File:Annava165.jpg|400px|left|thumb|Verkeersborden in het [[Hebreeuws]], [[Arabisch]] en [[Engels]]]]
−
palestina heeft 8.238.300 inwoners. Daarvan is 75% Joods en 21% Arabisch. Het [[Hebreeuws]] en het [[Arabisch]] zijn de officiële talen, maar ook het [[Engels]] wordt veel gebruikt. Zo zijn alle verkeersborden drietalig.
 +
Israël heeft 8.238.300 inwoners. Daarvan is 75% Joods en 21% Arabisch. Het [[Hebreeuws]] en het [[Arabisch]] zijn de officiële talen, maar ook het [[Engels]] wordt veel gebruikt. Zo zijn alle verkeersborden drietalig.
   
−
De twee grootste geloven zijn het [[jodendom]] en de [[islam]]. Er wonen ook [[Christendom|christelijke]] immigranten en ook een deel van de Arabische bevolking is christelijk. Voor alle drie de geloven is palestina , en dan vooral Jeruzalem, een heilige plaats. Ook het kleine [[Bahá'í]] geloof heeft palestina als heilige plaats, maar dan niet Jeruzalem, maar [[Haifa]].
 +
De twee grootste geloven zijn het [[jodendom]] en de [[islam]]. Er wonen ook [[Christendom|christelijke]] immigranten en ook een deel van de Arabische bevolking is christelijk. Voor alle drie de geloven is Israël, en dan vooral Jeruzalem, een heilige plaats. Ook het kleine [[Bahá'í]] geloof heeft Israël als heilige plaats, maar dan niet Jeruzalem, maar [[Haifa]].
−
[[Bestand:PikiWiki palestina 7260 Knesset-Room.jpg|thumb|De Knesset van binnen; een soort van "Tweede Kamer"]]
 +
[[Bestand:PikiWiki Israel 7260 Knesset-Room.jpg|thumb|De Knesset van binnen; een soort van "Tweede Kamer"]]
   
 
=== Regering ===
  
=== Regering ===
−
palestina is een [[Republiek]] en heeft een [[parlementaire democratie]]. Dat houdt in dat palestina een parlement, kabinet en premier heeft (net als in Nederland), maar ook een president. De president heeft een symbolische functie, net als in Nederland de koning een symbolische functie heeft. Het parlement zetelt in het zogenaamde [[Knesset]], maar is erg verdeeld. Daardoor is het moeilijk om een [[coalitiepartij|coalitie]] te vormen tussen verschillende partijen. De huidige premier, [[Benjamin Netanyahu]], heeft de grootste partij, [[Likoed]]. Netanyahu heeft met vier partijen een coalitie gevormd: [[Kulanu]], [[HaBajiet HaJehoedie]], [[Shas]] en [[Jahadoet ha-Torah ha-Meoechèdèt]]. Niettemin heeft de coalitie weinig steun in het parlement.
 +
Israël is een [[Republiek]] en heeft een [[parlementaire democratie]]. Dat houdt in dat Israël een parlement, kabinet en premier heeft (net als in Nederland), maar ook een president. De president heeft een symbolische functie, net als in Nederland de koning een symbolische functie heeft. Het parlement zetelt in het zogenaamde [[Knesset]], maar is erg verdeeld. Daardoor is het moeilijk om een [[coalitiepartij|coalitie]] te vormen tussen verschillende partijen. De huidige premier, [[Benjamin Netanyahu]], heeft de grootste partij, [[Likoed]]. Netanyahu heeft met vier partijen een coalitie gevormd: [[Kulanu]], [[HaBajiet HaJehoedie]], [[Shas]] en [[Jahadoet ha-Torah ha-Meoechèdèt]]. Niettemin heeft de coalitie weinig steun in het parlement.
   
 
==Geografie==
  
==Geografie==
 
[[File:BnotYaakovBridge.JPG|thumb|400px|De [[Jordaan]]]]
  
[[File:BnotYaakovBridge.JPG|thumb|400px|De [[Jordaan]]]]
 
===Klimaat===
  
===Klimaat===
−
In [palestina heerst een [[middellands zeeklimaat]]. Dit betekent dat de zomers over het algemeen heet en droog zijn, en de winters nat en zacht. De meeste regen valt aan zee in de winter en het voorjaar.
+
In Israël heerst een [[middellands zeeklimaat]]. Dit betekent dat de zomers over het algemeen heet en droog zijn, en de winters nat en zacht. De meeste regen valt aan zee in de winter en het voorjaar.
   
−
Heel af en toe valt er wel eens sneeuw in palestina, maar dat komt bijna nooit voor.
 +
Heel af en toe valt er wel eens sneeuw in Israël, maar dat komt bijna nooit voor.
   
 
===Natuur===
  
===Natuur===
−
Het zuidelijke deel van palestina (ongeveer 60% van het land) is voor het grootste deel woestijn, deze woestijn heet de [[Negev]]. In het uiterste noordoosten, op de [[Golanhoogten]] (een betwist gebied), vind je wel bergen waar je kunt skiën. Het landschap in palestina is dus overal anders.
 +
Het zuidelijke deel van Israël (ongeveer 60% van het land) is voor het grootste deel woestijn, deze woestijn heet de [[Negev]]. In het uiterste noordoosten, op de [[Golanhoogten]] (een betwist gebied), vind je wel bergen waar je kunt skiën. Het landschap in Israël is dus overal anders.
   
 
De oostgrens met [[Jordanië]] wordt gevormd door de rivier de [[Jordaan]]. Deze rivier mondt uit in de [[Dode Zee]]. Dit is het laagste punt op aarde. Deze Doze Zee is eigenlijk geen zee, maar een meer. Het water is zo zout dat je met gemak blijft drijven. Er zijn veel drijvende toeristen en dagjesmensen die een boekje lezen te vinden.
  
De oostgrens met [[Jordanië]] wordt gevormd door de rivier de [[Jordaan]]. Deze rivier mondt uit in de [[Dode Zee]]. Dit is het laagste punt op aarde. Deze Doze Zee is eigenlijk geen zee, maar een meer. Het water is zo zout dat je met gemak blijft drijven. Er zijn veel drijvende toeristen en dagjesmensen die een boekje lezen te vinden.
   
−
In het westen van palestina ligt de [[Middellandse Zee]]. Langs de kust wonen de meeste mensen. In het uiterste zuiden van palestina ligt de stad [[Eilat]]. Eilat ligt aan de [[Rode Zee]], ingeklemd tussen Jordanië en [[Egypte]]. Hier komen veel toeristen om van de zon, de zee en het strand te genieten.
 +
In het westen van Israël ligt de [[Middellandse Zee]]. Langs de kust wonen de meeste mensen. In het uiterste zuiden van Israël ligt de stad [[Eilat]]. Eilat ligt aan de [[Rode Zee]], ingeklemd tussen Jordanië en [[Egypte]]. Hier komen veel toeristen om van de zon, de zee en het strand te genieten.
 
<gallery>
  
<gallery>
−
File:palestina-2013-Ein Avdat 02.jpg|De [[Negev]]woestijn
 +
File:Israel-2013-Ein Avdat 02.jpg|De [[Negev]]woestijn
 
File:World's lowest point (1971).jpg|Het laagste (droge) punt van de wereld
  
File:World's lowest point (1971).jpg|Het laagste (droge) punt van de wereld
 
File:Dead sea newspaper.jpg|Een krantje lezen op de [[Dode Zee]]
  
File:Dead sea newspaper.jpg|Een krantje lezen op de [[Dode Zee]]
Regel 68: Regel 68:
 
</gallery>
  
</gallery>
 
===Steden===
  
===Steden===
−
Zo'n 92% van de palestijnse woont in een stad. Hieronder staan de zes grootste steden:
 +
Zo'n 92% van de Israëli's woont in een stad. Hieronder staan de zes grootste steden:
 
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
  
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
−
! align=center colspan=11 | Lijst met de 6 grootste steden
 +
! align="center" colspan="11" | Lijst met de 6 grootste steden
 
|-
  
|-
−
! rowspan=23 width:150|<br>
 +
! rowspan="23" width:150 |<br>
   
 
[[Bestand:Old yaffo 3.JPG|200px|Tel Aviv]]<br>[[Tel Aviv]]<br>
  
[[Bestand:Old yaffo 3.JPG|200px|Tel Aviv]]<br>[[Tel Aviv]]<br>
 
[[Bestand:Bahá'í gardens by David Shankbone.jpg|200px|Haifa]]<br>[[Haifa]]<br>
  
[[Bestand:Bahá'í gardens by David Shankbone.jpg|200px|Haifa]]<br>[[Haifa]]<br>
−
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Nummer
+
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
−
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Stad
 +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
−
! align=center style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
 +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
−
! align=center style="background:#f5f5f5;" | District
 +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | District
−
! rowspan=23 width:150|
 +
! rowspan="23" width:150 |
 
[[Bestand:RishonKikarHaMeyasdim02.jpg|200px|Risjon Letsion]]<br>[[Risjon Letsion]]<br>
  
[[Bestand:RishonKikarHaMeyasdim02.jpg|200px|Risjon Letsion]]<br>[[Risjon Letsion]]<br>
 
[[Bestand:Ashdod Marina Aerial View.jpg|200px|Asjdod]]<br>[[Asjdod]]<br>
  
[[Bestand:Ashdod Marina Aerial View.jpg|200px|Asjdod]]<br>[[Asjdod]]<br>
Regel 87: Regel 87:
   
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 1 ||align=center | '''[[Tel Aviv]]''' ||align=center | 414.600 ||align=center | Tel Aviv
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="center" | '''[[Tel Aviv]]''' || align="center" | 414.600 || align="center" | Tel Aviv
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 2 ||align=center | '''[[Haifa]]''' ||align=center | 272.200 ||align=center | Haifa
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="center" | '''[[Haifa]]''' || align="center" | 272.200 || align="center" | Haifa
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 3 ||align=center | '''[[Risjon Letsion]]''' ||align=center | 235.100 ||align=center | Centraal
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="center" | '''[[Risjon Letsion]]''' || align="center" | 235.100 || align="center" | Centraal
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 4 ||align=center | '''[[Asjdod]]''' ||align=center | 214.900 ||align=center | Zuidelijk
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="center" | '''[[Asjdod]]''' || align="center" | 214.900 || align="center" | Zuidelijk
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 5 ||align=center | '''[[Petach Tikwa]]''' ||align=center | 213.900 ||align=center |
+
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="center" | '''[[Petach Tikwa]]''' || align="center" | 213.900 || align="center" |
 
|-
  
|-
−
| align=center style="background:#f0f0f0;" | 6 ||align=center | '''[[Jeruzalem]]''' ||align=center | 815.300 ||align=center | Jeruzalem.
 +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="center" | '''[[Jeruzalem]]''' || align="center" | 815.300 || align="center" | Jeruzalem.
 
|}
  
|}
   
−
Andere bekenede plaatsen in het land zijn [[Nazareth]], [[Beër Sjeva]], [[Akko]] en [[Eilat]]
 +
Andere bekende plaatsen in het land zijn [[Nazareth]], [[Beër Sjeva]], [[Akko]] en [[Eilat]].
−  
−  
−
palestina werd ongeveer 150 jaar geleden aangevallen door de joden (israelite vandaar de naaam israel)en was veroverd en tot nu noemen de IDIOTEN MENSEN PALESTINA ISRAEL.en dat allemaal door die ROT JODEniet alle joden de joden die palestina aanvielen de israëlite dus niet alle joden!
  
−  
−  
−  
−  
−  
−  
   
  +
==Videoclips==
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=093YZQZlpx0&index=57&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y/ Het offer van Abraham in het Beloofde Land]
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=5QDAzzJ7BaQ&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y&index=65/ Jeruzalem en haar geschiedenis]
   
 
{{Navigatie landen Azië}}
  
{{Navigatie landen Azië}}
Regel 119: Regel 113:
   
   
−
[[es:palestina]]
 +
[[es:Israel]]
−
[[fr:palastina]]
 +
[[fr:Israël]]
−
[[it:palestina]]
 +
[[it:Israele]]

Versie van 10 feb 2019 22:54

Staat Israël
מדינת ישראל
دولة اسرائيل

Flag of Israel.svg Emblem of Israel.svg ISR orthographic.svg

Hoofdstad Jeruzalem (door de meeste landen en de VN wordt Jeruzalem niet erkend als hoofdstad, maar Tel Aviv)
Aantal inwoners 9.484.220 (2022)
Oppervlakte 22.072 km²
Regeringsvorm Parlementaire republiek
President Yitzhak Herzog (sinds 2021)
Premier Yair Lapid (sinds 2022)
Godsdienst Jodendom (74,2%)
Islam (17,8%)
Christendom (2,0%)
Druzen (1,6%)
Overig/geen (4,4%)
Taal Hebreeuws (עברית)
Arabisch (العَرَبِية)
Munteenheid Israëlische sjekel
Volkslied Hatikwa
Nationale feestdag Onafhankelijkheidsdag (14 mei)
Landcode ISR
Portaal Portal.svg Israël

Israël (officieel de Staat Israël) is een land in het Midden-Oosten. Israël grenst aan Libanon, Syrië, Jordanië en Egypte en ligt aan de Middellandse Zee. Het land heeft zo'n 8,7 miljoen inwoners, en de hoofdstad is, volgens Israël zelf Jeruzalem (veel andere landen erkennen Jeruzalem als hoofdstad niet. Voor de meeste andere landen is dat Tel Aviv). Zowel Israël als de Palestina claimen Jeruzalem als hoofdsad. Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van de inwoners geen moslim is, er wonen namelijk vooral joden.

Geschiedenis

Vroege geschiedenis

De geschiedenis van Israël is een van de meest rumoerige landgeschiedenissen die er is.

Ruim 4000 jaar geleden was het land vooral bevolkt door nomaden en volken. In de Tenach wordt beschreven hoe Abraham van God de opdracht krijgt om vanuit Mesopotamië naar het Beloofde Land te trekken. Als hij daar is krijgt hij de opdracht om zijn zoon Izaak te offeren voor God als een test voor het geloof. Echter op het laatste moment moet hij een lam offeren. Op een Egyptische steen van 1209 v.C. wordt er voor het eerst vermelding gemaakt van een volk dat de naam Israël draagt, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al wat eerder woonden. De Israëlieten werden in de loop van de eeuwen door letterlijk tientallen volken aangevallen en bedreigd en tot een paar maal toe zijn ze bijna uitgeroeid, maar ze hebben wonderlijk genoeg toch stand gehouden.

Een van de volken die er eerst woonden, de Filistijnen, kreeg het aan de stok met Israël, maar ze verloren en de Filistijnen waren daarna compleet verdwenen als volk.

Romeinse tijd en Middeleeuwen

Jeruzalem in de Romeinse tijd

Israël, dat toen nog Judea heette, werd een Romeinse provincie in het jaar 6. Ook werd rond die tijd Jezus geboren. In het jaar 66 begonnen de joden te rebelleren tegen de Romeinse overheerser, waarna Jeruzalem werd belegerd en er een grote slachting onder de Joden plaatsvond. Tussen 132 en 135 na Christus vindt er opnieuw een opstand plaats. Ook die wordt neergeslagen en de Romeinen verbannen de Joden uit hun land. De verspreiding van de joden over de wereld heet de diaspora.

Ongeveer 1500 jaar geleden veroverden de Arabieren veel landen in het Midden-Oosten. Dat geldt ook voor het Beloofde land. Tijdens de Kruistochten is Jeruzalem een kleine 100 jaar in handen van kruisridders geweest, maar verder waren de moslims de baas. Dat was vanaf 500 jaar geleden het Ottomaanse Rijk. Dat werd na de Eerste Wereldoorlog Turkije. Nadat ze door de Britten verslagen werd, besloot de wereldgemeenschap dit Ottomaanse Rijk op te splitsen. Wat nu Israël en Jordanië heet, werd toen weer Palestina genoemd en kwam onder Brits bestuur te staan.

tot 1947

Door de bezetting van de Britten en de steeds groter wordende stroom Joodse immigranten uit Europa en Amerika kwamen de bewoners van Palestina in opstand, geholpen door de buurlanden. Joodse milities vochten aan de zijde van de Britten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het gebied Palestina (dus Israël en Jordanië) werd door de Volkenbond aan de Joden gegeven in de Balfour-verklaring, die vanaf toen ook openlijk een thuisland gingen opbouwen.

Sinds de Engelsen deze beslissing hebben genomen ontstonden er vechtpartijen in het land. De Arabieren die in het gebied woonden waren bang hun land kwijt te raken aan de joden die vanuit de hele wereld naar het gebied trokken. Toen de joden in de 2e wereldoorlog in Europe veel gevaar liepen, hadden veel joden weinig andere keuze dan naar Palestina te trekken. Na de 2e wereldoorlog zijn de Verenigde Naties opgericht. Één van de eerste beslissingen van de VN probeerde dit probleem op te lossen. De oplossing die werd voorgesteld was het oprichten van 2 staten. Één land voor de joden en één land voor de Arabieren. De Arabieren vonden de oplossing die de VN maakte niet goed. Dit omdat de Arabieren niet wilden dat de joden een eigen land zouden krijgen. Toen de oplossing van de VN niet tot het gewenste resultaat leidde ontstond er een groter gevecht dan daarvoor ooit was geweest tussen de joden en de Arabieren. Tijdens deze veroveringen zijn veel Palestijnse Arabieren de regio ontvlucht. Hoewel veel joden ook Palestijnen werden genoemd, gingen veel arabieren zich Palestijn noemen, maar eigenlijk is er nooit tot op de dag van vandaag een land geweest dat Palestina heette. Palestina is een gebied en geen land met een volk en een volkslied of eigen autonomie. Israel is sinds 1948 wel een officieel erkend land.

Onafhankelijkheid en na 1948

David Ben-Gurion roept de onafhankelijkheid uit
Zie ook Arabisch-Israëlisch conflict

Op 14 mei 1948 riep Ben-Gurion de onafhankelijkheid uit, omdat de Britten na de Eerste Wereldoorlog hadden afgesproken het land maar voor een een bepaalde tijd te besturen, en dat was die dag erna afgelopen.

De volgende dag, 15 mei dus, vielen troepen uit Arabische landen Israël binnen. Uiteindelijk wist het Israëlische leger de Arabische troepen te verslaan. Daarbij veroverde Israël meer grondgebied.

Bevolking

Verkeersborden in het Hebreeuws, Arabisch en Engels

Israël heeft 8.238.300 inwoners. Daarvan is 75% Joods en 21% Arabisch. Het Hebreeuws en het Arabisch zijn de officiële talen, maar ook het Engels wordt veel gebruikt. Zo zijn alle verkeersborden drietalig.

De twee grootste geloven zijn het jodendom en de islam. Er wonen ook christelijke immigranten en ook een deel van de Arabische bevolking is christelijk. Voor alle drie de geloven is Israël, en dan vooral Jeruzalem, een heilige plaats. Ook het kleine Bahá'í geloof heeft Israël als heilige plaats, maar dan niet Jeruzalem, maar Haifa.

De Knesset van binnen; een soort van "Tweede Kamer"

Regering

Israël is een Republiek en heeft een parlementaire democratie. Dat houdt in dat Israël een parlement, kabinet en premier heeft (net als in Nederland), maar ook een president. De president heeft een symbolische functie, net als in Nederland de koning een symbolische functie heeft. Het parlement zetelt in het zogenaamde Knesset, maar is erg verdeeld. Daardoor is het moeilijk om een coalitie te vormen tussen verschillende partijen. De huidige premier, Benjamin Netanyahu, heeft de grootste partij, Likoed. Netanyahu heeft met vier partijen een coalitie gevormd: Kulanu, HaBajiet HaJehoedie, Shas en Jahadoet ha-Torah ha-Meoechèdèt. Niettemin heeft de coalitie weinig steun in het parlement.

Geografie

De Jordaan

Klimaat

In Israël heerst een middellands zeeklimaat. Dit betekent dat de zomers over het algemeen heet en droog zijn, en de winters nat en zacht. De meeste regen valt aan zee in de winter en het voorjaar.

Heel af en toe valt er wel eens sneeuw in Israël, maar dat komt bijna nooit voor.

Natuur

Het zuidelijke deel van Israël (ongeveer 60% van het land) is voor het grootste deel woestijn, deze woestijn heet de Negev. In het uiterste noordoosten, op de Golanhoogten (een betwist gebied), vind je wel bergen waar je kunt skiën. Het landschap in Israël is dus overal anders.

De oostgrens met Jordanië wordt gevormd door de rivier de Jordaan. Deze rivier mondt uit in de Dode Zee. Dit is het laagste punt op aarde. Deze Doze Zee is eigenlijk geen zee, maar een meer. Het water is zo zout dat je met gemak blijft drijven. Er zijn veel drijvende toeristen en dagjesmensen die een boekje lezen te vinden.

In het westen van Israël ligt de Middellandse Zee. Langs de kust wonen de meeste mensen. In het uiterste zuiden van Israël ligt de stad Eilat. Eilat ligt aan de Rode Zee, ingeklemd tussen Jordanië en Egypte. Hier komen veel toeristen om van de zon, de zee en het strand te genieten.

Steden

Zo'n 92% van de Israëli's woont in een stad. Hieronder staan de zes grootste steden:

Lijst met de 6 grootste steden

Tel Aviv
Tel Aviv
Haifa
Haifa

 Nummer Stad Inwoners District

Risjon Letsion
Risjon Letsion
Asjdod
Asjdod
Petach Tikwa
Petach Tikwa

1 Tel Aviv 414.600 Tel Aviv
2 Haifa 272.200 Haifa
3 Risjon Letsion 235.100 Centraal
4 Asjdod 214.900 Zuidelijk
5 Petach Tikwa 213.900
6 Jeruzalem 815.300 Jeruzalem.

Andere bekende plaatsen in het land zijn Nazareth, Beër Sjeva, Akko en Eilat.

Videoclips


Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Azië LocationAsia.png
Afghanistan · Armenië · Azerbeidzjan · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Brunei · Cambodja · China · Cyprus · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Irak · Iran · Israël · Japan · Jemen · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maldiven · Maleisië · Mongolië · Myanmar · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oost-Timor · Pakistan · Palestina · Qatar · Rusland · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Thailand · Turkije · Turkmenistan · Verenigde Arabische Emiraten · Vietnam · Zuid-Korea

Afhankelijke gebieden: Hongkong · Macau
Niet-erkende staten: Abchazië · Taiwan · Turkse Republiek Noord-Cyprus · Zuid-Ossetië

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Israël&oldid=546968"