Israël: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(→‎Onafhankelijkheid en na 1948: De rest was niet geschikt voor een encyclopedie, want bronloos en niet neutraal)
k (Wijzigingen door WollahMeh (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Rots61)
(48 tussenliggende versies door 21 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Israël}}
  
{{Israël}}
−
'''Israël''' is een [[land]] in het [[Midden-Oosten]]. Israël grenst aan [[Libanon]], [[Syrië]], [[Jordanië]] en [[Egypte]] en ligt aan de [[Middellandse Zee]].
 +
'''Israël''' (officieel de '''Staat Israël''') is een [[land]] in het [[Midden-Oosten]]. Israël grenst aan [[Libanon]], [[Syrië]], [[Jordanië]] en [[Egypte]] en ligt aan de [[Middellandse Zee]].
−
Het land heeft zo'n 7,8 miljoen inwoners, en de hoofdstad is [[Jeruzalem]].
 +
Het land heeft zo'n 8,7 miljoen inwoners, en de hoofdstad is, volgens Israël zelf [[Jeruzalem]] (veel andere landen erkennen Jeruzalem als hoofdstad niet. Voor de meeste andere landen is dat Tel Aviv). Zowel Israël als de [[Palestina]] claimen Jeruzalem als hoofdsad.
−
Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van van inwoners geen moslim is, er wonen namelijk vooral Joden.
 +
Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van de inwoners geen moslim is, er wonen namelijk vooral joden.
   
−
== Geografie ==
 +
==Geschiedenis==
−
In Israël heerst een [[middellands zeeklimaat]]. Dit betekent dat de zomers over het algemeen heet en droog zijn, en de winters nat en zacht. De meeste regen valt aan zee in de winter en het voorjaar.
 
−  
−
Heel af en toe valt er wel eens sneeuw in Israël, maar dat komt bijna nooit voor.
  
−
Het zuidelijke deel van Israël (ongeveer 60%) is voor het grootste deel woestijn, deze woestijn heet de [[Negev]].
  
−  
−
Ook zijn er in het uiterste noordoosten, op de Golan-hoogvlakte, bergen waar je kunt skiën.
  
−  
−
Behalve Jeruzalem zijn er in Israël maar 70 ander steden. De grootste hiervan zijn [[Haifa]], [[Tel Aviv]], [[Ashdod]] en [[Rishon leZion]]
  
−  
−
== Geschiedenis ==
  
 
===Vroege geschiedenis===
  
===Vroege geschiedenis===
 
De geschiedenis van Israël is een van de meest rumoerige landgeschiedenissen die er is.
 
De geschiedenis van Israël is een van de meest rumoerige landgeschiedenissen die er is.
   
  +
Ruim 4000 jaar geleden was het land vooral bevolkt door [[nomaden]] en volken. In de [[Tenach]] wordt beschreven hoe [[Abraham]] van [[God]] de opdracht krijgt om vanuit [[Mesopotamië]] naar het [[Beloofde Land]] te trekken. Als hij daar is krijgt hij de opdracht om zijn zoon [[Izaak]] te offeren voor God als een test voor het geloof. Echter op het laatste moment moet hij een lam offeren.
−
Ruim 4000 jaar geleden was het land vooral bevolkt door [[nomaden]] en volken.
  
 
Op een Egyptische steen van 1209 v.C. wordt er voor het eerst vermelding gemaakt van een volk dat de naam Israël draagt, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al wat eerder woonden. De Israëlieten werden in de loop van de eeuwen door letterlijk tientallen volken aangevallen en bedreigd en tot een paar maal toe zijn ze bijna uitgeroeid, maar ze hebben wonderlijk genoeg toch stand gehouden.
  
Op een Egyptische steen van 1209 v.C. wordt er voor het eerst vermelding gemaakt van een volk dat de naam Israël draagt, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al wat eerder woonden. De Israëlieten werden in de loop van de eeuwen door letterlijk tientallen volken aangevallen en bedreigd en tot een paar maal toe zijn ze bijna uitgeroeid, maar ze hebben wonderlijk genoeg toch stand gehouden.
   
−
Een van de volken die er eerst woonden, de Filistijnen, kreeg het aan de stok met Israël, maar ze verloren en de Filistijnen gingen op in de volken rondom Israël.
 +
Een van de volken die er eerst woonden, de Filistijnen, kreeg het aan de stok met Israël, maar ze verloren en de Filistijnen waren daarna compleet verdwenen als volk.
−
De huidige Palestijnen echter beweren dat ze van de Filistijnen afstammen, en om die reden aanspraak kunnen maken op het huidige grondgebied van Israël.
  
   
 
===Romeinse tijd en Middeleeuwen===
  
===Romeinse tijd en Middeleeuwen===
  +
[[File:Jerusalen siglo primero.jpg|300px|thumb|left|Jeruzalem in de Romeinse tijd]]
  +
Israël, dat toen nog Judea heette, werd een [[Romeinen|Romeinse]] provincie in het jaar 6. Ook werd rond die tijd [[Jezus]] geboren.
  +
In het jaar 66 begonnen de joden te rebelleren tegen de Romeinse overheerser, waarna [[Jeruzalem]] werd belegerd en er een grote slachting onder de Joden plaatsvond. Tussen 132 en 135 na Christus vindt er opnieuw een opstand plaats. Ook die wordt neergeslagen en de [[Romeinen]] verbannen de Joden uit hun land. De verspreiding van de joden over de wereld heet de [[diaspora]].
   
  +
Ongeveer 1500 jaar geleden veroverden de Arabieren veel landen in het Midden-Oosten. Dat geldt ook voor het Beloofde land. Tijdens de [[Kruistochten]] is Jeruzalem een kleine 100 jaar in handen van kruisridders geweest, maar verder waren de [[moslim]]s de baas. Dat was vanaf 500 jaar geleden het Ottomaanse Rijk. Dat werd na de [[Eerste Wereldoorlog]] [[Turkije]]. Nadat ze door de Britten verslagen werd, besloot de wereldgemeenschap dit [[Ottomaanse Rijk]] op te splitsen.
−
Israël, dat toen nog Judea heette, werd een [[Romeins|Romeinse]] provincie in het jaar 6. Ook werd rond die tijd [[Jezus]] geboren.
  
−
In het jaar 66 begonnen de Joden te rebelleren tegen de Romeinse overheerser, waarna [[Jeruzalem]] werd belegerd en er een grote slachting onder de Joden plaatsvond.
  
−
De keizer van toen had een hekel aan de Joden, en verbande de Joden uit Jeruzalem en heel Israël, en noemde Israël Palestina, vernoemd naar de oude vijand van de joden, de Filistijnen.
  
−
Dat Israël Palestina genoemd werd is een belangrijke aanleiding voor het misverstand dat de Israëlieten Palestina hebben ingenomen en de bevolking daar hebben weggejaagd.
  
−  
−
Ongeveer 1500 jaar geleden veroverden de Arabieren veel landen in het Midden-Oosten. Dit Ottomaanse Rijk werd bestuurd vanuit Turkije. Er zijn veel pogingen gedaan om Jeruzalem te veroveren en heroveren tijdens de bloedige kruistochten. Nadat Turkije door de Britten verslagen werd, besloot de wereldgemeenschap dit [[Ottomaanse Rijk]] op te splitsen.
 
 
Wat nu Israël en [[Jordanië]] heet, werd toen weer Palestina genoemd en kwam onder Brits bestuur te staan.
  
Wat nu Israël en [[Jordanië]] heet, werd toen weer Palestina genoemd en kwam onder Brits bestuur te staan.
   
 
===tot 1947===
  
===tot 1947===
−  
 
Door de bezetting van de Britten en de steeds groter wordende stroom Joodse immigranten uit Europa en Amerika kwamen de bewoners van Palestina in opstand, geholpen door de buurlanden. Joodse milities vochten aan de zijde van de Britten tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]].
  
Door de bezetting van de Britten en de steeds groter wordende stroom Joodse immigranten uit Europa en Amerika kwamen de bewoners van Palestina in opstand, geholpen door de buurlanden. Joodse milities vochten aan de zijde van de Britten tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]].
−
Omdat de Joden nog steeds geen officiële eigen staat hadden en de Engelsen niet wisten wat ze met het nieuw veroverde land aanmoesten, werd Palestina (dus Israël en Jordanië) door de [[Volkenbond]] aan de Joden gegeven in de [[Balfour-verklaring]]
 +
Het gebied Palestina (dus Israël en Jordanië) werd door de [[Volkenbond]] aan de Joden gegeven in de [[Balfour-verklaring]], die vanaf toen ook openlijk een thuisland gingen opbouwen.
−
die vanaf toen ook openlijk een thuisland gingen opbouwen.
  
   
  +
Sinds de Engelsen deze beslissing hebben genomen ontstonden er vechtpartijen in het land. De Arabieren die in het gebied woonden waren bang hun land kwijt te raken aan de joden die vanuit de hele wereld naar het gebied trokken. Toen de joden in de 2e wereldoorlog in Europe veel gevaar liepen, hadden veel joden weinig andere keuze dan naar Palestina te trekken. Na de 2e wereldoorlog zijn de Verenigde Naties opgericht. Één van de eerste beslissingen van de VN probeerde dit probleem op te lossen. De oplossing die werd voorgesteld was het oprichten van 2 staten. Één land voor de joden en één land voor de Arabieren. De Arabieren vonden de oplossing die de VN maakte niet goed. Dit omdat de Arabieren niet wilden dat de joden een eigen land zouden krijgen. Toen de oplossing van de VN niet tot het gewenste resultaat leidde ontstond er een groter gevecht dan daarvoor ooit was geweest tussen de joden en de Arabieren. Tijdens deze veroveringen zijn veel Palestijnse Arabieren de regio ontvlucht. Hoewel veel joden ook Palestijnen werden genoemd, gingen veel arabieren zich Palestijn noemen, maar eigenlijk is er nooit tot op de dag van vandaag een land geweest dat Palestina heette. Palestina is een gebied en geen land met een volk en een volkslied of eigen autonomie. Israel is sinds 1948 wel een officieel erkend land.
−
De Arabieren in omringende landen vonden dit overigens prima, die hebben hun eigen landen uit de resten van het [[Ottomaanse Rijk]] gecreëerd. Een paar jaar later heeft Groot-Brittannië Oost-Palestina (het huidige Jordanië) toch cadeau gedaan aan de Arabieren.
  
−
Echter, doordat de Engelse regering oogluikend toestond dat ook veel illegale Arabieren in West-Palestina immigreerden, werd het steeds krapper en moeilijker om te immigreren.
 
−
Op een gegeven moment werd zelfs onder druk van de Arabieren daar een limiet opgelegd aan het aantal Joden dat immigreerde, terwijl er geen controle werd gehouden op het aantal immigrerende Arabieren. De economische ontwikkeling in het gebied door de Joodse immigratie trok namelijk ook veel Arabieren aan. In 1922 bestond de bevolking van (West) Palestina uit ca. 100.000 Joden en 650.000 Arabieren.
 
−
Dus daarmee is ook het idee onderuitgehaald dat de Palestijnen aanspraak mogen maken op het land wat nu Israël heet, want het is aan de Joden toegewezen (inclusief de [[Gazastrook]] de [[Westelijke Jordaanoever]] en de Palestijnen stammen af van Arabieren die daar toen illegaal zijn geïmmigreerd.
  
−  
−
Ook in 1947 is Israël internationaal gelegitimeerd, ditmaal door de VN. Twee keer dus, wat zeer uitzonderlijk is. Zij stemden voor de twee-statenverdeling, een Joodse en een Arabische staat. Dit werd echter onmiddellijk afgewezen door de Arabieren, die een Joodse staat niet konden tolereren, omdat het [[anti-semitisme]] sterk in opkomst was.
 
−
Op de dagen die volgden op afwachting van een herziene versie van het VN-plan vielen Arabieren Israël binnen en veel Joden stierven door aanslagen.
  
   
 
===Onafhankelijkheid en na 1948===
  
===Onafhankelijkheid en na 1948===
  +
[[File:Declaration of State of Israel 1948 2.jpg|thumb|left|250px|[[David Ben-Gurion]] roept de onafhankelijkheid uit]]
−
Op 14 mei 1948 riep Ben-Gurion de onafhankelijkheid uit, omdat de Britten na de Eerste Wereldoorlog hadden afgesproken het land maar voor een een bepaalde tijd te besturen, en dat was die dag er na afgelopen.
  
  +
{{zieook|Zie ook [[Arabisch-Israëlisch conflict]]}}
−
De volgende dag, 15 mei dus, vielen 6 Arabische legers Israël binnen, die stuk voor stuk groter en natuurlijk georganiseerder waren dan die van Israël, dat pas 1 dag bestond. Israël sloeg terug, waarmee ze niet alleen hun spliksplinternieuwe grenzen verdedigden, maar die zelfs nog uitbreidden, hoewel ze sommige stukken land weer teruggaven aan de landen waarop ze het hadden veroverd. Deze oorlog heette de Onafhankelijkheidsoorlog.
  
   
  +
Op 14 mei 1948 riep Ben-Gurion de onafhankelijkheid uit, omdat de Britten na de Eerste Wereldoorlog hadden afgesproken het land maar voor een een bepaalde tijd te besturen, en dat was die dag erna afgelopen.
−
De Arabische regeringen riepen van te voren op tot de Arabieren in Israël op om voor hun eigen veiligheid 'even' de grenzen over te steken, zodat zij Israël wel even weg zouden kunnen vegen, dachten ze. Israël was namelijk armzalig bewapend.
 
−
Jordanië annexeerde echter uiteindelijk wel het gebied wat nu de Westelijke Jordaanoever heet.
 
−
Daar werden de Arabische vluchtelingen in gestopt omdat geen een Arabisch land ze wilde opnemen, en Israël wilde de vijand liever niet binnen hun grenzen hebben, alhoewel ze wel aanboden om een gedeelte van de vluchtelingen weer op te nemen.
 
−
Later werd deze weer terugveroverd in 1967, tijdens een soortgelijke oorlog.
 
−
Echter moest Israël onder druk van de [[VN]] in ruil voor erkenning van Arabische landen en vrede, de veroverde stukken land weer teruggeven, maar de Arabieren kwamen hun belofte niet na.
  
   
  +
De volgende dag, 15 mei dus, vielen troepen uit Arabische landen Israël binnen. Uiteindelijk wist het Israëlische leger de Arabische troepen te verslaan. Daarbij veroverde Israël meer grondgebied.
−
In de jaren die volgden had Israël met de regelmaat van de klok te maken met internationale druk om stukken land af te staan in ruil voor onbereikbare vrede. De levensstandaard voor de Palestijnen werd echter steeds slechter.
 
−
Opmerkelijk probeerde Israël het leven voor de Palestijnen lichter te maken en gaf en geeft humanitaire en financiële hulp. Dit zonder dat de internationale gemeenschap ze ertoe dwong.
  
   
  +
==Bevolking==
−
In 1963 kwam de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie op onder leiding van Yasser Arafat. Toen pas begon ook de propaganda dat Israël aan de Palestijnen zou toebehoren.
  
  +
[[File:Annava165.jpg|400px|left|thumb|Verkeersborden in het [[Hebreeuws]], [[Arabisch]] en [[Engels]]]]
−
Zij had zich ten doel gesteld de Joodse staat Israël te vernietigen en in plaats daarvan een Palestijnse staat te stichten.
 
  +
Israël heeft 8.238.300 inwoners. Daarvan is 75% Joods en 21% Arabisch. Het [[Hebreeuws]] en het [[Arabisch]] zijn de officiële talen, maar ook het [[Engels]] wordt veel gebruikt. Zo zijn alle verkeersborden drietalig.
   
  +
De twee grootste geloven zijn het [[jodendom]] en de [[islam]]. Er wonen ook [[Christendom|christelijke]] immigranten en ook een deel van de Arabische bevolking is christelijk. Voor alle drie de geloven is Israël, en dan vooral Jeruzalem, een heilige plaats. Ook het kleine [[Bahá'í]] geloof heeft Israël als heilige plaats, maar dan niet Jeruzalem, maar [[Haifa]].
−
In 1993, met het achtste vredesaanbod van Israël (er zijn er tot 2000 10 geweest), bekend als de Oslo-akkoorden, werd er onderhandeld over vrede. Yasser Arafat en de minister van buitenlandse zaken van Israël ondertekenden onder internationale druk op Israël een vredesverdrag.
  
  +
[[Bestand:PikiWiki Israel 7260 Knesset-Room.jpg|thumb|De Knesset van binnen; een soort van "Tweede Kamer"]]
  +
  +
=== Regering ===
  +
Israël is een [[Republiek]] en heeft een [[parlementaire democratie]]. Dat houdt in dat Israël een parlement, kabinet en premier heeft (net als in Nederland), maar ook een president. De president heeft een symbolische functie, net als in Nederland de koning een symbolische functie heeft. Het parlement zetelt in het zogenaamde [[Knesset]], maar is erg verdeeld. Daardoor is het moeilijk om een [[coalitiepartij|coalitie]] te vormen tussen verschillende partijen. De huidige premier, [[Benjamin Netanyahu]], heeft de grootste partij, [[Likoed]]. Netanyahu heeft met vier partijen een coalitie gevormd: [[Kulanu]], [[HaBajiet HaJehoedie]], [[Shas]] en [[Jahadoet ha-Torah ha-Meoechèdèt]]. Niettemin heeft de coalitie weinig steun in het parlement.
  +
  +
==Geografie==
  +
[[File:BnotYaakovBridge.JPG|thumb|400px|De [[Jordaan]]]]
  +
===Klimaat===
  +
In Israël heerst een [[middellands zeeklimaat]]. Dit betekent dat de zomers over het algemeen heet en droog zijn, en de winters nat en zacht. De meeste regen valt aan zee in de winter en het voorjaar.
  +
  +
Heel af en toe valt er wel eens sneeuw in Israël, maar dat komt bijna nooit voor.
  +
  +
===Natuur===
  +
Het zuidelijke deel van Israël (ongeveer 60% van het land) is voor het grootste deel woestijn, deze woestijn heet de [[Negev]]. In het uiterste noordoosten, op de [[Golanhoogten]] (een betwist gebied), vind je wel bergen waar je kunt skiën. Het landschap in Israël is dus overal anders.
  +
  +
De oostgrens met [[Jordanië]] wordt gevormd door de rivier de [[Jordaan]]. Deze rivier mondt uit in de [[Dode Zee]]. Dit is het laagste punt op aarde. Deze Doze Zee is eigenlijk geen zee, maar een meer. Het water is zo zout dat je met gemak blijft drijven. Er zijn veel drijvende toeristen en dagjesmensen die een boekje lezen te vinden.
  +
  +
In het westen van Israël ligt de [[Middellandse Zee]]. Langs de kust wonen de meeste mensen. In het uiterste zuiden van Israël ligt de stad [[Eilat]]. Eilat ligt aan de [[Rode Zee]], ingeklemd tussen Jordanië en [[Egypte]]. Hier komen veel toeristen om van de zon, de zee en het strand te genieten.
  +
<gallery>
  +
File:Israel-2013-Ein Avdat 02.jpg|De [[Negev]]woestijn
  +
File:World's lowest point (1971).jpg|Het laagste (droge) punt van de wereld
  +
File:Dead sea newspaper.jpg|Een krantje lezen op de [[Dode Zee]]
  +
File:Dover tverya17.jpg|Het [[Meer van Tiberias]] in het noorden, waar het een stuk groener is
  +
File:MakhteshGadolAcacia.jpg|Een acaciaboom
  +
File:Eilat ST 05.jpg|Zon, zee en strand in [[Eilat]]
  +
File:Nubian Ibex in Negev.JPG|Een [[Nubische steenbok]] in de Negev
  +
</gallery>
  +
===Steden===
  +
Zo'n 92% van de Israëli's woont in een stad. Hieronder staan de zes grootste steden:
  +
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
  +
! align="center" colspan="11" | Lijst met de 6 grootste steden
  +
|-
  +
! rowspan="23" width:150 |<br>
  +
  +
[[Bestand:Old yaffo 3.JPG|200px|Tel Aviv]]<br>[[Tel Aviv]]<br>
  +
[[Bestand:Bahá'í gardens by David Shankbone.jpg|200px|Haifa]]<br>[[Haifa]]<br>
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
  +
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | District
  +
! rowspan="23" width:150 |
  +
[[Bestand:RishonKikarHaMeyasdim02.jpg|200px|Risjon Letsion]]<br>[[Risjon Letsion]]<br>
  +
[[Bestand:Ashdod Marina Aerial View.jpg|200px|Asjdod]]<br>[[Asjdod]]<br>
  +
[[Bestand:PetahTikva FoundersSquare.jpg|200px|Petach Tikwa]]<br>[[Petach Tikwa]]<br>
  +
|-
  +
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="center" | '''[[Tel Aviv]]''' || align="center" | 414.600 || align="center" | Tel Aviv
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="center" | '''[[Haifa]]''' || align="center" | 272.200 || align="center" | Haifa
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="center" | '''[[Risjon Letsion]]''' || align="center" | 235.100 || align="center" | Centraal
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="center" | '''[[Asjdod]]''' || align="center" | 214.900 || align="center" | Zuidelijk
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="center" | '''[[Petach Tikwa]]''' || align="center" | 213.900 || align="center" |
  +
|-
  +
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="center" | '''[[Jeruzalem]]''' || align="center" | 815.300 || align="center" | Jeruzalem.
  +
|}
  +
  +
Andere bekende plaatsen in het land zijn [[Nazareth]], [[Beër Sjeva]], [[Akko]] en [[Eilat]].
  +
  +
==Videoclips==
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=093YZQZlpx0&index=57&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y/ Het offer van Abraham in het Beloofde Land]
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=5QDAzzJ7BaQ&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y&index=65/ Jeruzalem en haar geschiedenis]
   
 
{{Navigatie landen Azië}}
  
{{Navigatie landen Azië}}
  +
 
[[Categorie:Landen]]
  
[[Categorie:Landen]]
−
[[Categorie:midden-Oosten]]
 +
[[Categorie:Midden-Oosten]]
  +
[[Categorie:Landen van Azië]]
  +
  +
  +
[[es:Israel]]
  +
[[fr:Israël]]
  +
[[it:Israele]]

Versie van 10 feb 2019 22:54

Staat Israël
מדינת ישראל
دولة اسرائيل

Flag of Israel.svg Emblem of Israel.svg ISR orthographic.svg

Hoofdstad Jeruzalem (door de meeste landen en de VN wordt Jeruzalem niet erkend als hoofdstad, maar Tel Aviv)
Aantal inwoners 9.484.220 (2022)
Oppervlakte 22.072 km²
Regeringsvorm Parlementaire republiek
President Yitzhak Herzog (sinds 2021)
Premier Yair Lapid (sinds 2022)
Godsdienst Jodendom (74,2%)
Islam (17,8%)
Christendom (2,0%)
Druzen (1,6%)
Overig/geen (4,4%)
Taal Hebreeuws (עברית)
Arabisch (العَرَبِية)
Munteenheid Israëlische sjekel
Volkslied Hatikwa
Nationale feestdag Onafhankelijkheidsdag (14 mei)
Landcode ISR
Portaal Portal.svg Israël

Israël (officieel de Staat Israël) is een land in het Midden-Oosten. Israël grenst aan Libanon, Syrië, Jordanië en Egypte en ligt aan de Middellandse Zee. Het land heeft zo'n 8,7 miljoen inwoners, en de hoofdstad is, volgens Israël zelf Jeruzalem (veel andere landen erkennen Jeruzalem als hoofdstad niet. Voor de meeste andere landen is dat Tel Aviv). Zowel Israël als de Palestina claimen Jeruzalem als hoofdsad. Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van de inwoners geen moslim is, er wonen namelijk vooral joden.

Geschiedenis

Vroege geschiedenis

De geschiedenis van Israël is een van de meest rumoerige landgeschiedenissen die er is.

Ruim 4000 jaar geleden was het land vooral bevolkt door nomaden en volken. In de Tenach wordt beschreven hoe Abraham van God de opdracht krijgt om vanuit Mesopotamië naar het Beloofde Land te trekken. Als hij daar is krijgt hij de opdracht om zijn zoon Izaak te offeren voor God als een test voor het geloof. Echter op het laatste moment moet hij een lam offeren. Op een Egyptische steen van 1209 v.C. wordt er voor het eerst vermelding gemaakt van een volk dat de naam Israël draagt, hoewel het waarschijnlijk is dat ze er al wat eerder woonden. De Israëlieten werden in de loop van de eeuwen door letterlijk tientallen volken aangevallen en bedreigd en tot een paar maal toe zijn ze bijna uitgeroeid, maar ze hebben wonderlijk genoeg toch stand gehouden.

Een van de volken die er eerst woonden, de Filistijnen, kreeg het aan de stok met Israël, maar ze verloren en de Filistijnen waren daarna compleet verdwenen als volk.

Romeinse tijd en Middeleeuwen

Jeruzalem in de Romeinse tijd

Israël, dat toen nog Judea heette, werd een Romeinse provincie in het jaar 6. Ook werd rond die tijd Jezus geboren. In het jaar 66 begonnen de joden te rebelleren tegen de Romeinse overheerser, waarna Jeruzalem werd belegerd en er een grote slachting onder de Joden plaatsvond. Tussen 132 en 135 na Christus vindt er opnieuw een opstand plaats. Ook die wordt neergeslagen en de Romeinen verbannen de Joden uit hun land. De verspreiding van de joden over de wereld heet de diaspora.

Ongeveer 1500 jaar geleden veroverden de Arabieren veel landen in het Midden-Oosten. Dat geldt ook voor het Beloofde land. Tijdens de Kruistochten is Jeruzalem een kleine 100 jaar in handen van kruisridders geweest, maar verder waren de moslims de baas. Dat was vanaf 500 jaar geleden het Ottomaanse Rijk. Dat werd na de Eerste Wereldoorlog Turkije. Nadat ze door de Britten verslagen werd, besloot de wereldgemeenschap dit Ottomaanse Rijk op te splitsen. Wat nu Israël en Jordanië heet, werd toen weer Palestina genoemd en kwam onder Brits bestuur te staan.

tot 1947

Door de bezetting van de Britten en de steeds groter wordende stroom Joodse immigranten uit Europa en Amerika kwamen de bewoners van Palestina in opstand, geholpen door de buurlanden. Joodse milities vochten aan de zijde van de Britten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het gebied Palestina (dus Israël en Jordanië) werd door de Volkenbond aan de Joden gegeven in de Balfour-verklaring, die vanaf toen ook openlijk een thuisland gingen opbouwen.

Sinds de Engelsen deze beslissing hebben genomen ontstonden er vechtpartijen in het land. De Arabieren die in het gebied woonden waren bang hun land kwijt te raken aan de joden die vanuit de hele wereld naar het gebied trokken. Toen de joden in de 2e wereldoorlog in Europe veel gevaar liepen, hadden veel joden weinig andere keuze dan naar Palestina te trekken. Na de 2e wereldoorlog zijn de Verenigde Naties opgericht. Één van de eerste beslissingen van de VN probeerde dit probleem op te lossen. De oplossing die werd voorgesteld was het oprichten van 2 staten. Één land voor de joden en één land voor de Arabieren. De Arabieren vonden de oplossing die de VN maakte niet goed. Dit omdat de Arabieren niet wilden dat de joden een eigen land zouden krijgen. Toen de oplossing van de VN niet tot het gewenste resultaat leidde ontstond er een groter gevecht dan daarvoor ooit was geweest tussen de joden en de Arabieren. Tijdens deze veroveringen zijn veel Palestijnse Arabieren de regio ontvlucht. Hoewel veel joden ook Palestijnen werden genoemd, gingen veel arabieren zich Palestijn noemen, maar eigenlijk is er nooit tot op de dag van vandaag een land geweest dat Palestina heette. Palestina is een gebied en geen land met een volk en een volkslied of eigen autonomie. Israel is sinds 1948 wel een officieel erkend land.

Onafhankelijkheid en na 1948

David Ben-Gurion roept de onafhankelijkheid uit
Zie ook Arabisch-Israëlisch conflict

Op 14 mei 1948 riep Ben-Gurion de onafhankelijkheid uit, omdat de Britten na de Eerste Wereldoorlog hadden afgesproken het land maar voor een een bepaalde tijd te besturen, en dat was die dag erna afgelopen.

De volgende dag, 15 mei dus, vielen troepen uit Arabische landen Israël binnen. Uiteindelijk wist het Israëlische leger de Arabische troepen te verslaan. Daarbij veroverde Israël meer grondgebied.

Bevolking

Verkeersborden in het Hebreeuws, Arabisch en Engels

Israël heeft 8.238.300 inwoners. Daarvan is 75% Joods en 21% Arabisch. Het Hebreeuws en het Arabisch zijn de officiële talen, maar ook het Engels wordt veel gebruikt. Zo zijn alle verkeersborden drietalig.

De twee grootste geloven zijn het jodendom en de islam. Er wonen ook christelijke immigranten en ook een deel van de Arabische bevolking is christelijk. Voor alle drie de geloven is Israël, en dan vooral Jeruzalem, een heilige plaats. Ook het kleine Bahá'í geloof heeft Israël als heilige plaats, maar dan niet Jeruzalem, maar Haifa.

De Knesset van binnen; een soort van "Tweede Kamer"

Regering

Israël is een Republiek en heeft een parlementaire democratie. Dat houdt in dat Israël een parlement, kabinet en premier heeft (net als in Nederland), maar ook een president. De president heeft een symbolische functie, net als in Nederland de koning een symbolische functie heeft. Het parlement zetelt in het zogenaamde Knesset, maar is erg verdeeld. Daardoor is het moeilijk om een coalitie te vormen tussen verschillende partijen. De huidige premier, Benjamin Netanyahu, heeft de grootste partij, Likoed. Netanyahu heeft met vier partijen een coalitie gevormd: Kulanu, HaBajiet HaJehoedie, Shas en Jahadoet ha-Torah ha-Meoechèdèt. Niettemin heeft de coalitie weinig steun in het parlement.

Geografie

De Jordaan

Klimaat

In Israël heerst een middellands zeeklimaat. Dit betekent dat de zomers over het algemeen heet en droog zijn, en de winters nat en zacht. De meeste regen valt aan zee in de winter en het voorjaar.

Heel af en toe valt er wel eens sneeuw in Israël, maar dat komt bijna nooit voor.

Natuur

Het zuidelijke deel van Israël (ongeveer 60% van het land) is voor het grootste deel woestijn, deze woestijn heet de Negev. In het uiterste noordoosten, op de Golanhoogten (een betwist gebied), vind je wel bergen waar je kunt skiën. Het landschap in Israël is dus overal anders.

De oostgrens met Jordanië wordt gevormd door de rivier de Jordaan. Deze rivier mondt uit in de Dode Zee. Dit is het laagste punt op aarde. Deze Doze Zee is eigenlijk geen zee, maar een meer. Het water is zo zout dat je met gemak blijft drijven. Er zijn veel drijvende toeristen en dagjesmensen die een boekje lezen te vinden.

In het westen van Israël ligt de Middellandse Zee. Langs de kust wonen de meeste mensen. In het uiterste zuiden van Israël ligt de stad Eilat. Eilat ligt aan de Rode Zee, ingeklemd tussen Jordanië en Egypte. Hier komen veel toeristen om van de zon, de zee en het strand te genieten.

Steden

Zo'n 92% van de Israëli's woont in een stad. Hieronder staan de zes grootste steden:

Lijst met de 6 grootste steden

Tel Aviv
Tel Aviv
Haifa
Haifa

 Nummer Stad Inwoners District

Risjon Letsion
Risjon Letsion
Asjdod
Asjdod
Petach Tikwa
Petach Tikwa

1 Tel Aviv 414.600 Tel Aviv
2 Haifa 272.200 Haifa
3 Risjon Letsion 235.100 Centraal
4 Asjdod 214.900 Zuidelijk
5 Petach Tikwa 213.900
6 Jeruzalem 815.300 Jeruzalem.

Andere bekende plaatsen in het land zijn Nazareth, Beër Sjeva, Akko en Eilat.

Videoclips


Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Azië LocationAsia.png
Afghanistan · Armenië · Azerbeidzjan · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Brunei · Cambodja · China · Cyprus · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Irak · Iran · Israël · Japan · Jemen · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maldiven · Maleisië · Mongolië · Myanmar · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oost-Timor · Pakistan · Palestina · Qatar · Rusland · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Thailand · Turkije · Turkmenistan · Verenigde Arabische Emiraten · Vietnam · Zuid-Korea

Afhankelijke gebieden: Hongkong · Macau
Niet-erkende staten: Abchazië · Taiwan · Turkse Republiek Noord-Cyprus · Zuid-Ossetië

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Israël&oldid=546968"